Lesbók Morgunblaðsins - 18.03.1945, Síða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSTNS
15f?
„Getið þjer ekki sjeð iim, að jeg
óhreinki ekki nýju fötin mín?“
sagði hann eitt sinn, ]>egar hann sat,
og niálaði.
„Farið ])jer í annan jakka“.
„Já“. Munch fór úr jakkanum
og gekkk inn í svefnherbergið til
þess að ná í annan jakka. Að and-
artaki iiðnu kom hann aftur fram,
jakkalaus, settist niður og hjelt á-
* #
fram að mála. — Alt í einu sagði
liann:
„Er ekki kalt hjerna inni? Mjer
er kalt. Jeg verð að fara í jakka“.
— Hanri fór í nýja jakkann.
„Þetta er nýi jakkinn“.
„Æ, fjandinn sjálfur!‘ ‘ Murich
labbaði aftur inn í svefnherbergið
en kom aftur að vörmu spori, á
skvrtunni. Hann settist og hjelt á-
fram að mála.
)rNei, — Það er óþolandi kuldi
hjerna!“
Hann reis á fætur, gekk inn í
svefnherbergið, kom síðan aftur
fram og klæddi sig í nýja jakkann.
„Ættuð þjer ek.ki heldur að fara
í gamla jakkann?“
Ilann leit á mig.
„Tívað eigið þjer við 1 .Sjáið þjer
ekki, að jeg er að vinna, maður?“
★
MUNCH reykti mjög sjaldan. Þeg-
ar hann kveikti sjer í vindli á síð-
ari árum, var það oftast í kurteis-
isskyni við ge^ti sína. Ilann lagði
oftast vindilinn frá sjer hálfreykt-
an.
Eitjt sinn var hann að mála
bankastjóra, sem m. a. var vel-
þekktur fyrir sparsemi sína.
„Mjer geðjast ekki að honum.
I hvert sinn, sem jeg er byrjaður
að mála, segir hann: „Reykið þjer
aðeips hálfan vindilinn? — Og jeg
verð að sitja og svara svo fárán-
legum spurningum, meðan jeg er>
að reyna að búa til gott málverk.
— Er það Goethe eða Napoleon,
sem þjer viljið líkjast? sagði jeg.
— Hann er ægilegur kraftajötunn,
og getur haldið sama svipnum á
andliti sjer ótrúlega lengi. Fyrst
ætlaði jeg að mála' hann eins og sjó-
ræningja, en það endaði með því,
að hann varð eins og dauðþreyttUr
f jallgöngumaður“.
★
VEGGFÓÐRIÐ í svefnherbergi
jMunehs hafði rifnað. Ilann var með
liatt og í frakka og ætlaði út. Alt
í einu datt honunt í hug, þegar
hann sá rifurnar á veggfóðrinu, að
klifra upp í rúm, með hattinn og
í frakkanum, til að mála á vegginn.
„.Setjist ])jer niður andartak. —<
Þarna fjekk jeg loks snjalla hug-
mýn'd f Þetta eiga að vera andar
skal jeg segja yður! Góðir andar
eiga að vaka yfir hvílu minni. Jeg
hefi aldrei málað anda. Það eru
áreiðanlega til andar. Það er svo
margt, sem við mennirnir ekki sjá-
um. En þegar Segelcke vitnaði í
Köber-málinu, og sagðist hafa fund!
ið einhverja kippi í handleggjun-
um, held jeg næstum að það hafi
verið gigt. Já, svei mjer, ef það
koma ekki andar undan þessu ljóta,
sVarta veggfóðri! Kæra veggfóður
— nú skal jeg búa til almennilegt
málverk úr þjer! Kæra bölvaða
veggfóður!‘ ‘
Við fórum ekki í bæinn' þahn
daginn. Ilann var of þreyttur til
þess, þegar hann hafði lokið mál-
verki sínu. IJann flutti rúmið yfir
í annað herbergi og lagðist til
svéfns.
★
ATVINNUFYRIRMYDIR í Oslo
vildu langhelst sitja fyrir Munch,
af öllum málurum. Ilann (borgaði
vel, síðari árin alt upp í 20 krónur
á tímann. Auk þess var hann ó-
venju kurteis og elskulegur maður.
Hann hafði gaman af að rabba við
fyrirmyndir sínar, og oft kom það
fyrir, að hann fór með þær heim
til sín og sat þar og rabbaði við
þær, þegar hann var illa upplagður
til þess að mála. Þá veitti hann te
og kökur — og oft glas af víni, og
kvenmaðurinn fjekk full laun.
Það kom fyrir, að stúlkur þær,
er sátu fyrir hjá honum, gerðust
■helst til ágengar við hann. En þá.
var hann þegar á varðbergi, ög þær
fengu ekki oftar að sitja fyrir hjái
honum.
Kvöld eitt leið yfir stúlku, sem,
sat fyrir hjá honum. Þegar hún
raknaði við, lá hún upp í legubekk,
og Munch stimamýktin sjálf.
ITann baðaði enni hennar úr köldu
vatni, gaf henni koniak, náði síðan
í teppi og bredd ofan á hana. En
þegar hún brosti og þakkaði honum
fyrir, sagði hann:
„Þáð hefði heldur orðið uppi
fótur og fit hjá dagblöðunum, ef
þjer hefðuð hrokkið upp af! Jeg
þori hreint ekki að hafa yður leng-
ur í minni þjónustu. Þjer þurfið
ekki að koma aftur á morgun“.
★
ÞEGAR Munch var mikið niðri
fyrir og vildi útskýra eitt.hvað, tók
hann oft blýant og teiknaði myndir
máli sínu til skýringar.
• „Svona er það! Það er þctta,
sem jeg á við!“
Hann gat orðið svo frá sjer num
inn ef hann sá eitthvað, sem hreif
hann, að hann stóð kyrr, jafnvel
þótt það væri hættulegt. Árið 19J0
varð hann áhorfandi að banatil-
ræði «á götu í Berlín. Sprengju var
kastað á vagn. Þegar hún sprakk,
forðuðu menn sjer hið skjótasta af
götunni. En Munch hreyfði sig
hvergi. Þegar alt var komið í ró
aftur, og menn tóku að tínast út
á götuna, arkaði hann heim á gisti-
hiisið og bað um pappírsblað, sett-
ist niður í anddyrinu, og teiknaði
það, sem hann hafði sjeð. Síðan
gekk um, og sýndi teikninguna
hverjnm setn vildi, mjög svo hróð-
ugur.
„Svona var það. Einmitt svona.
Sá, sem sat í vagninum, hentist upp
Frmh. á bls. 160.