Lesbók Morgunblaðsins - 20.05.1945, Blaðsíða 2

LESBÓK MOKG UNBLAÐSINS
IVIenningarsamvinna þjóðanna
Merkileg samtök — Mikið verkefni
Eftir Steingrím Arason
HÖFUNDUR þessarar greinar, Steingrímur Arason kennari,
dvelur sem kunnugt er í New York. — í eftirfarandi gjein, sem
hann hefir sent Lesbók til birtingar, skýrir hann frá merkilegum
alþjóðasamtökum, sem nú eru í uppsiglingu og miða að bættri
kennslu í heiminum og aukinni samúð þjóða í milli.
ÞRIÐJI ársfundur alþjóða upp-
eldismála var haldinn í Parkside
Hoteli í New York. Stóð samkoman
í fimm daga frá 12.—16. apríl. Full-
trúar frá þrjátíu og fjórum þjóðum
rnættu ásamt leiðtoguni hclstu
luenningarst. í Bandaríkjunum.
Yerkefnið er að koma á alþjóða
samtökum til bættra uppeldisskil-
yrða ogj gagnkvæmrar aðstoðar og
skilnings meðal þjóða heimsins og
ti'yggju þeiin framtíðar frið og
menningu
Lýðræðisþjóðirnar hai'a urn sein-
an vaknað til þeirrar vitundar, að
með vissu uppeldi hefir verið hægt
að leggja grundvöll að þeim hörmu-
legasta ófarnaði, sem hcnt hefir
mannkynið. Slíkt hefir og bent í
þá átt. hvað hægt væri að gera, ef
mppeldismálið ásamt auðmagninu í
öllum löndum stefndi til menningar
pg mannbóta.
Eftir • styrjöldiua 1914—18 var
Vanrækt að girða fyrir að æska
Framhald af 1. síðu.
hugsunar og aukinni þekkingu á
alheiminum. Endur fyrir löngu öðl-
aðist Abraham skilning á því, að
Guð óskaði ekki mannfórna. Síðar
varð spámönnunum Ijóst, að (jjuð
kærði sig ekki um blóð —• nje
brennifórnir yfir höfuð. Og þaunig
keimdi Jesús. Eigi að síður boða
allir sjáendur fórnina sem lífslög-
mál og lykil hinnar æðstu hamingju.
Hver, sem vill fylgja mjer, taki
sinu kross á sig.— týni lífinu, til að
ávinna lífið — sagði Meistari vor.
Frambjóðið limi yðar að lifandi,
heilagri, Guði þóknanlegri fórn, og
er það skynsamleg guðsdýrkun af
yðar hendi — segir Páll postuli.
heilla þjóðríkja yrði alin upp til
jhermennsku, heiftar og hermdar-
verka. Að sönnu var árið 15)19 kom-
jð á alþjóða menningar samtökum,
en þeim var ætlað fje af skornum
skammti og fábreytt verksvið, enda
valdalaus stofnun með öllu. Fjall-
aði hún einkum um æðri menntun
icn vanrækti hinn breiða grundvöll
alþ.jóða uppeldisins. Mcðan lýðræðis
jijóðirnar I.jetu reka á rciðanum,
var uppeldisáróðri beitt í óðaönn í
öxulveldunum til liess að gera hina
pýju kynslóð líkari dýruni en mönn
um að hreysti og grimd. Mannúðar
og friðarhugsjónir voru þar bann-
aðar, en einvaldsgrimd boðuð eins
og sáluhjálp. Til þess að ná þessum
tilgangi var hugsanafrelsi afnum-
jð, bann lagt á ritfrelsi og útvarp
aðeins notað til áróðurs.
Núj cr öllum ljóst að girða þarf
fyrir, að nokkur þjóð gcti komið
svo fratn illum vilja síiium á kostn-
að annarra. Það er eitt ttf aðalmark
miðum áðurnefndrar alþjóða upp-
eldis hreyfingar. Fyrsta verkið er
að koraa upp alþjóða uppeldismála
skrifstofu et- vinni í náinni sant-
vinnu við samskonar stofnun í
jiverju landi heims, án jtess þó að
verði á nokkurn hátt til hindrunar
ú nokkru sviði.
Því meir sem þessi málefni hat'a
verið rædd og hugsuð, því ljósara
verður það, hve mörg og mikilvæg
verkefnin eru. Ytarleg rannsókn
verður gerð á uppeldis og mcnning-
ar ástaiuli hvers lands. Slíkur sam-
anburður verður þegar til bófa. Eng
an langar til að verða cftirbátur
íumarra að mcnningu.
Eitt íit' því, sent stefnt verður að,
að mcuit verða að gcra hvern hcil-
vita mann, (konu sem karl) læsan
og skrifandi, hvar í heimi sem er.
Þessi hugs.jón á afar langt í land.
Fulltrúar þessarar uppeklismála
hrayfingar hafa safnað nákvæmum
skýrslum, hvcr í sínu landi viðvíkj-
andi fræðslu ástandi. Voru tólf
spurningar lagðar fyrir þá, og or
nú bók í prcntun, þar scm niður-
stöður cru dregnar saman. Efni
spurningaima var seiu hjer segir:
1. Hve mikill hluti þjóðar þinn-
ar er ólæs ?
2. Er þar skclaskyldu!; ef svo,
fyrir hvaða aldur ?
3. Eru skólarnir emka-skólftr eða
opinber eign?
4. ITvað cr kennt auk lestrar,
skriftar og reiknings?
5. Kenna alþýðuskólar kristin-
fræði ?