Lesbók Morgunblaðsins - 07.04.1946, Side 4

160
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Norskt landslag.
eiga að komast í jafnvægi, eins og
fjármálaráðuneytið hefir ákveðið
að halda gegnisskráning óbreyttri
á erlendum gjaldeyri. Meðan Þjóð
verjar voru í Noregi á styrjaldar-
árunum notuðu þeir þar samtals
11,1 miljarð króna. Til þess að lag-
færa þær misfellur, er af þessu
hlutust, greip stjórnin til eftirfar-
andi ráðstafana í september síðast
liðnum: Gerð var skýrsla um alla
seðlaeignina og miklar fjárfúlgur
bundnar á ríkisinnstæðureikningi,
samfara því, sem skrásettar voru
bankainnstæður, hlutabrjef og
önnur verðbrjef. Sennilega verður
lagður skattur á eignaaukningu
manna á styrjaldarárunum.
Skipastóllinn.
Eftir opinberum skýrslum mistu
Norðmenn 2,4 milljónir brúttó-
tonna af skipastóli sínum í hernað-
inum, eða um það bil helminginn
af verslunarflotanum og 70% af
hvalveiðiflotanum. Lokið er nú við
að byggja skipastól, er nemur 350
þús. tonna, og eru þau skip þegar
tekin í notkun. En fyrir árslok 1948
verður nýr skipastóll tilbúinn, er
nemur að minsta kosti 800 þús.
tonnum. Byggingarkostnað þessara
skipa greiða Norðmenn sumpart
með erlendum inneignum sínum,
sumpart með lánum. Líða munu
mörg ár, uns Norðmenn hafa kom-
ið sjer upp jafnmiklum skipastól
og þeir áttu áður. Norðmenn eru
þó ekki verr staddir á þessu sviði
en flestar aðrar hernaðarþjóðirnar.
Skipin nægja ekki ein, til þess að
koma upp góðum verslunarflota.
Skipshafnirnar eru eins nauðsyn-
legar, og er engin ástæða til að
ætla, að norsk sjómannastjett verði
lakari í framtíðinni en á árunum
áður, þegar hún var með þeim
fremstu í heimi.
Miklir erfiðleikar eru framund-
an fyrir verslunarflota Norð-
manna, sem annarra smáþjóða,
vegna þess, að hver þjóð fyrir sig
vill annast sjálf útflutning sinn og
innflutning. Rekstur norska versl-
unar flotans byggist á flutningum
fyrir erlendar þjóðir. Það er óráðin
gáta framtíðarinnar hvort norski
fáninn mun blakta um öll höf og í
öllum heimshöfnum, sem áður var.
Utanríkisverslunin.
En erfiðara er, að sömu vandræð
in mæta ýmsum iðngreinum, er
byggja á útflutningi, svo sem
rekstri járnnáma, framleiðslu
brennisteinskíss, járnblendinga, al
úminium. Sem stendur er þó eftir-
spurnin svo mikil eftir þessum vör
um, að lítið ber á sölutregðu. Fisk-
veiðarnar munu í mörg ár bera sig
vel, og eins trjávöruframleiðslan.
Gjaldeyrisinnstæður Norð-
manna erlendis fullnægja ekki
hinni miklu þörf fyrir innflutning.
Einkum eru dollarainnstæðurnar
af skornum skamti. Þær námu í
stríðslokin 250 milljónum dollara
og nægja ekki fyrir nauðsynleg-
ustu vörum. Sterlingspundainn-
stæðurnar eru sæmilegar, en lönd
þau, sem sterlingsgreiðslurnar ná
til, eru ekki að sama skapi aflögu-
fær. Erfiðleikar Norðmanna í ut-
anríkisverslun stafa af því, að
sterlingspundainnstæður, sem safn
ast fyrir, vegna hagstæðs greiðslu
jafnaðar fást trauðla fluttar yfir í
annan gjaldeyri.
Hin andlegu verðmæti aðalatriðið.
Vandamál þessara ára eftir stríð
ið virðast vera á hinu efnalega
Háskólinn í Osló.