Lesbók Morgunblaðsins - 07.04.1946, Blaðsíða 12

168
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
MERKIR FEÐGAR
Eítir Boga Benediktsson
EITT barn Brokeyjar-Jóns hjet
Benedikt, það eina hann meinast
átt hafi með sinni síðustu konu, þá
hann var hjer um 79 ára. Móðir
Benedikts dó á barnssæng. Þá tók
Árni Jónsson, bóndi í Hrappsey,
nákominn náungi móður Bene-
dikts (ef ei faðir hennar) Bene-
dikt frá skírn til fósturs 1664. En
þessi Árni bóndi varð 1672 bráð-
kvaddur í fiskiróðri á Breiðafirði;
þá hann með vinnumönnum sín-
um var á mið kominn og undir
ræð sestur, kom hann tvisvar í
flyðru en misti hennar hvort
tveggja sinn. í þriðja sinn þá flyðr
an við hann kom, hneig hann
aftur að formanns þóftu dauður.
Hásetar náðu flyðrunni og færðu
líkið heim. Þá var Benedikt 5
vetra. Þar eftir ólst hann upp í
Hrappsey við bágborin kjör og fá-
tækt til þess hann var um 16 vetra,
þá Grímur Jónsson, falkafangari í
Brokey, er átt hafði systur hans,
tók hann til sín. Þar var hann fá
ár, því að Grímur ljeði hann til
fyrirvinnu Bjarna í Geitareyjum,
ríkum, gömlum, barnlausum
manni. Þessi Bjarni gaf Benedikt
mikið af sínum fjármunum, en
lifði þá eftir fá ár. Þá Bjarni ljest,
sló Benedikt upp í lausamensku,
Snemma var Benedikt auðsæll,
því þá hann var uppvaxandi var
honum eftir gefinn arður af litlum,
þá og nú ónýtum hólma (það var
hjallhólmi Jóns heitins Guðbrands
sonar) í Hrappsey, ei yfir 20 faðma
ummáls. Þangað kom hann svo
miklu varpi að ei varð fæti niður
stigið. Þá var tjeður hólmi af hon-
um tekinn og eftirlátinn annar, þá
varplaus, 'iptærri hólmi (Lamba-
/v
II Benedikt í
Hrappsey
tangi). Strax kom þar hlaðvarp,
en fór beint úr þeim fyrra. Þá var
hann tjeðum hólma sviftur, en
fenginn annar, þá varplaus. Fór
það alt á sömu leið sem fyr.
Þegar Benedikt var hálf þrítug-
ur giftist hann Kristínu, dóttir
merkisbóndans Daða í Galtardals-
tungu. Með henni fekk hann síðar
Galtardalstungu, Galtardal og fleiri
jarðir, en sjálfur setti hann bú á
sinni þá nýkeyptri jörð Heiðna-
bergi á Skarðsströnd. Gerðist hann
brátt mesti búsældarmaður. Þau
Kristín og hann áttu 3 börn, sem
til aldurs komust, Þorstein, Stein-
unni, Elínu. Þorsteinn giftist ei,
en fórst undir svokölluðum Svörtu
loftum, sunnan Jökuls, með 5 öðr-
um mönnum í fiskiferð 1721. Stein
unn giftist seinna Guðmundi
Bjarnasyni frá Arnarbæli, voru
þeirra börn: Þorsteinn, er dó í Arn
arbæli, Hákon, Bjarni. Elín giftist
og seinna Guðna presti í Ingjalds-
hólsþingum; þeirra börn Benedikt
gartner og Kristín, sem átti síra
Ásgeir prófast á Stað í Steingríms
firði; þeirra börn Snæbjörn Stað-
felld í Randers (Justitsráð, dr.
juris og býfógeti), sjera Jón á
Stapatuni, maddama Sólveig í Hít
ardal, maddama Sigríður á Laug-
arbrekku. Guðni prestur fekk
Ingjaldshólsþing 1713, misti prest-
inn fyrir barneigu 1737, deyði 1748.
Benedikt bóndi Jónsson flutti bú
1
sitt frá Heiðnabergi og í Hrapps-
ey, sem þá var í litlu áliti. Farnað-
ist honum þar engu síður. Gerðist
hann þá enn hinn mesti auðmaður.
Hjer um 1718 misti hann þar konu
sína Kristínu. En 1721 misti hann
son sinn Þorstein, sem áður er sagt.
Magnús er maður nefndur og
var Jónsson frá Skriðu, Magnús-
sonar Svalberðings. Hann bjó á
Ögri við ísafjörð. Magnús var
valdsmaður og einhver hinn mesti
höfðingi á Vestfjörðum í sinni tíð.
Hann var bróðir Staðarhóls-Páls,
Jóns lögmanns og Sigurðar á Reyni
stað. Magnús átti Ragnheiði
Eggertsdóttur lögmanns Hannes-
sonar hirðstjóra og með henni
margt barna. Einn þeirra son var
Jón er kallaður var Dan, haldinn
höfðingi á Vestfjörðum í sinni tíð.
Hann bjó á Eyri í Seyðisfirði. Með
konu sinni Ingveldi Guðmunds-
dóttur, átti Jón Dan þann son, er
Bjarni hjet. Bjó þessi Bjarni á
Hesti í Önundarfirði, var sigldur
og vel lærður maður í dönsku,
þýsku og ensku. Hann átti Ingi-
björgu Pálsdóttur. Syni sínum,
Bjarna að nafni, kom hann í Skál-
holtsskóla. En einhvern vetur, er
Bjarni var þar við nám, þá fanst í
skólanum rímnakver með 80 stöf-
um. Því var dróttað að Bjarna og
Einari Guðmundssyni úr Straum-
firði, ásamt fleirum, en varð þó
aldrei bevísað upp á þá. Var þó
þessum báðum ekki einasta vísað
frá skóla, heldur af -landi burt.
Fóru þeir Bjarni til Englands og
dvöldust þar nokkur ár. En árið
1667 kom Bjarni yngri frá Hesti
utan í Austfjörðum og fór til
frænda sinna á Vestfjörðum, en
Einar skólabr. hans dó í Englandi.
Bjarni giftist vænni stúlku, Guð-
nýu. Hákonardóttur (Árnasonar,
Sæmundssonar, Árnasonar á Hlíð-
arenda Gíslasonar), og bjó að
Hesti í Önundarfirði á eignarjörð