Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1950, Blaðsíða 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
503
þingi. Verður nú ekki lengur upp
götvað hve margir hafa verið
hengdir fyrir þjófnað og gripdeild-
ir, því að fráleitt g ' ~nnálar allra
þeirra.
Svo var þröngt í búi á biskups-
stólunum, þegar þetta var, að bæði
frá Skálholti og Hólum voru send-
ar lestir vestur í Tálknafjörð til
þess að reyna að ná í fisk, og fengu
sendimenn þar lítið annað en stein-
bít.
Þannig var þá ástandið á íslandi
þegar sagan hefst af útileguþjóf-
unum á Reykjanesi. Á þar við það,
sem Sigurður Guðmundsson mál-
ari kvað í „Aldahrolli" síðar:
Ei er kyn að okkar þjóð
úr sje hrakið líf og blóð,
soginn mergur, sál og fjör,
sem við hjarta nísti dör,
óstjórnar því ósköp forn
eru vor svarta hefndar norn.
Maður er neíndur Jón Þórðar-
son og átti heima í Eystri-Hrepp.
Hann hafði orðið uppvís að þjófn-
aði og verið strýktur og brenni-
merktur fyrir það. Upp frá því
mun honum ekki hafa fundist sjer
vært þar í heimahögunum, og á
Allraiieilagramessu 1702 tók hann
sig' upp og íór á vergang. Slóst þá
í íör með honum unglingspiltur, er
Gísli hjet Oddsson, og var enn inn-
an við tvitugsaldur. Flökkuðu þeir
síðan vestur sveitir, um Borgar-
fjörð og vestur í Dali og segir ekki
af ferðum þeirra fyr en þeir komu
i Iivamm í Dölum. Þá var sýslu-
inaður i Dalasýslu Jón Magnússon,
bróðir Árna Magnússonar, (hann
gegndi sýslumannsstörfum fyr-
ir Pál Vídalin) og vildi hann
ekki hafa flakk þeirra þar. —
Stíaði hann þeim sundur, ljet Gísla
verða eftir, en skipaði Jóni að íara
til sinua heimkynna.
Jór. helt nú suður á bogiuu aítur
og fekk gistingu á Kvennabrekku.
En þar á næsta bæ hitti hann annan
landshornamann. Hjet sá Jón Þor-
láksson og var úr Landeyum. Gerð-
ust þeir fjelagar, og urðu samferða
suður í Borgarfjörð. En er þeir
komu í Bæjarhrepp náði Gísli þeim
þar. Varð það ráð þeirra að þeir
skyldu allir halda hóp, hvað sem
fyrir kæmi, og leita sjer fanga með
stuldum ef ekki vildi betur til.
Fóru þeir nú upp til Skorradals
og hófu þar stuldi mikla og þaðan
fóru þeir svo stelandi suður um
Hvalfjarðarströnd, Kjós og Mos-
fellssveit og alla leið suður á Vatns
-leysuströnd. Þar stálu þeir síðast
frá Jóni Árnasyni í Flekkuvík, en
áður höfðu þeir stolið á 14 bæum
á leið sinni. í Flekkuvík náðu þeir
í 8 hákarlslykkjur, þrjá fiska, eina
duggarasokka, kýrlær og hálstrefil.
Með þennan feng og það sem þeim
hafði áður áskotnast, fóru þeir upp
um heiði og alt suður um Selsvöllu
og voru ákveðnir í því að leggjast
út og lifa á stuldum. Var nú komið
fram á vor og tíðarfar gott, svo að
alt var í gróanda, og fje þar um all-
an afrjettinn. Munu þeir hafa búist
við því að geta náð í nóg sauðakjöt
til matar sjer.
Skamt fyrir sunnan Selsvöllu
fundu þeir skúta nokkurn og hreiðr
uðu þar um,sig. Er nú ekki gott að
segja hvort þeir hafa verið stað-
háttum þarna kunnugir, en heldur
var óvarlegt að setjast þarna að,
því að staðurinn var á alfaraleið á
þeim dögum. Má þó vera að þeir
hafi valið hann af ásettu ráði, til
þess að eiga hægara með að sitja
fvrir ferðamönnum, eins og siðar
kom fram.
Ekki höfðu þeir hafst lengi við
þarna, er Hallur Sigmundsson
bóndi á ísólfsskála varð þeirra var.
Þótti honum þetta illir gestir og
ekki tillilökkunarefni að hala þá
í nabýli við sig. Ekki tók hann þó
bað ráð að segja til beirra, heldur
fór á fund þeirra og átaldi þá fyrir
það að hafa sest þarna að. Kallaði
hann það og hið mesta óráð fyrir
þá, því að bygðarmenn mundu
brátt verða þeirrar varir og veita
þeim aðgöngu. En þar sem hann
var einn, en þeir þrír, mun honum
ekki hafa litist ráðlegt að hafa í
hótunum’við þá. Skildi svo með
þeim óhappalaust.
Þeim útilegumönnum mun nú
ekki hafa litist á að vera þarna
lengur, því að vel gat svo farið
að Hallur vísaði á felustað þeirra.
Tóku þeir sig því upp og fluttu sig
lengra norður með fjallinu og sett-
ust að í helli, sem var skamt frá
Hvernum eina, en hann er í hraun-
inu milli Selsvalla og Höskuldar-
valla, eða vestur af Trölla-
dyngju. Var hellir þessi betri en
hinn íyrri, en skamt frá alfaravegi
sem hinn. Vatn er þarna ekkert og
hafa þeir því annaðhvort orðið að
sækja það norður í Sog, eða þá suð-
ur á Selsvöllu. Lítið hefur og verið
þarna um eldsneyti, varla annað en
mosi, en vera má að þeir hafi soðið
mat sinn við hverahita, því að ýms-
ir hverir eru á þessum slóðum.
Einn góðan veðurdag, skömmu
eftir að þeir höfðu sest þarna að,
fór þar um veginn ferðamaður aust-
an úr Flóa í Árnessýslu, er Bárður
hjet Gunnarsson. Átti hann sjer
einskis ills von og vissi ekki fyr til
en þrír stigamenn settust að hon-
um. Rændu þcir af honum tveimur
Ijáum, hettu, vetrungsskinni, bux-
um, sjóskóm, fernum skæöum og
einhverju fleira. Komst Bárður svo
frá þeim slyppur og snauður.
Þrjár vikur voru útilegumenn-
irnir þarna og rændu auk þessa á
þeim tima þremur sauðum til mat-
ar sjer.
Sjálfsagt hefur Bárður ekki sagt
sínar farir sljettar er hann kom til
mannabygða, því að brátt írjettist
það hverjir óaldarmeun væri komn
-ir bar i.aveit.. Jóir í í iekkuvik, sem
fyrstur hafði orðið fyrir baröinu