Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1950, Blaðsíða 16

516
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Á LEIÐ TIL KRÝSUVÍKUR. Þessi mynd er úr ferðubók Charles S. Forbes, er
ferðaðist hjer um land 1859. Henni fylgir þessi lýsing á leiðinni frá Hafnart'irði
suður á Ketilstíg: Áfram, áfram er haldið, og reynir vindur og regn mjög á hlífð-
arföt vor og fótabúnað. En við höfum vindinn á eftir og það flýtir fyrir okkur.
Óhugsandi hefði verið að ferðast á móti honum. — Alls staðar er sama tilbreyt-
ingaleysið. Stundnm liggur vegurinn yfir helluhraun og stundum yfir holuhraun.
Það er hættulegt, einkum vegna þess hvað við förum greitt, því að í gegn um
sprungur og gjótur getum við sjeð niður í hella, sem myndast hafa af gufum,
og er þakið á þeim stundum eitt eða tvö fet á þykt, en stundum ekki nema fáir
þumlungar. Um veginn sjálfan er það að segja að hann var eins„og gjallhrannir
úr járnbræðsluofni, en þar sem hann var eitthvað skárri, var hann krókóttur og
sleipur. En litlu, gáfuðu hestarnir okkar gerðu hvorki að hnjóta nje detta. Það
var dásamlegt hvemig þeir reyndust. Jeg hefði ekki trúað því að hægt væri að
ferðast þetta ríðandi, ef jeg hefði ekki horft á leiðtoga okkar, stiptamtmanninn,
sem altaf var á undan. Það hefði ekki verið þægilegt að detta hjer af baki, því
að alls staðar er yfirborðið glerhart eins og jám. — Á myndinni má betur sjá
hvemig höfundi hefur fundist vegurinn. Það er engu iíkara en að þeir fjelagar
þræði háeggjar Sveifluháls. í baksýn sjer út á flóann og er sólin að setjast við
Snæfellsjökul. Er nokkur mótsögn í því og lýsingu hans á veðrinu.
Sæluhúsið hjá Jökulsá.
Vestan Jökulsár á Fjöllum, rjett á
árbakkanum þar sem ferjað var yfir
ána frá Grímsstöðum, var reist sælu-
hús um 1880 eða litlu siðar. Það er
hlaðið úr grjóti, bundnu saman með
steinlími. Neðst er kjallari og eru nið-
ur í hann nokkrar tröppur. Er kjallar-
inn notaður fyrir hesta, en yfir honnm
eru tvö herbergi og er ofn og rúm-
bálkur í innra herberginu ásamt borði.
Milli herbergjanna er skilrúm úr þunn-
um fjölum. Loks er dálítið loft í risi
hússins. Lengi hefur legið það orð á,
að ekki væri alt með feldu í húsi þessu,
og hafa margir orðið varir þess, sem
ekki er hægt að skýra á eðljlevan hátt,
bæði einir og margir saman. Hevrast
þar oft höpp mtki1 um a’t húsíð o» einu
sinni var skilnimið milM henberpianna
bro+’ð. er marcrír nmturpes+ir vo^u bar
í báðum hprhprrtium. --- Enainn veit
neina ástæðu ti1 bessa drpupaeanes. —
Einu sinni bottist Fiaha-Rensi siá mann
a me!num við sæiuhúsið o? einhverja
skepnu með ho.tum, helst hund. en
þetta var í mvrkri og svnin ófflögg.
Drauma-Jói gisti einu sinni f sæhtht'ts-
inu ásamt öðrum. Hófst þá skarkali
um nóttina niðri í kia1iara og fóru beir
að forvitnast um hveriu bað sætti. Varð
Jói fvrstur og brá upp eldsnvtu er nið-
ur í kiaÞaraþrepin kom. Er haft eftir
honum að hann hafi bá sioð bá ógeðs-
levustu sión. er hann he^ði auvum iit-
ið. pms konar dvr á stmrð við vpfrung,
kafioðið og ægilegt T.iet hann deva á
eTdsnvtunni og kveikti á annpri. en bá
sást ekkert. Liet Jón seinoa svo um
mæU að varla mundi hann vinna hað
sipr fil Iffs að gista einn í santuhócinu
ÞÓrhaUur Kristiánsson á ■Rroiðomýri
sá bar einu sinni eitthvert kvikindi úti
fvrir húsinu. Virtist honum hað á stærð
við kind er gengi á afturfótunum og
glóðu í bvf augun. Hvarf skpnna bpssi
fvrir húshornið. Hundur ÞórhaHs hUóp
þá eftir henni. en hentist iafnskiótt til
baka. Margt fleira óskiUan^egt hefur
komið barna fyrir. (Heimild: „Ódáða-
hraun“).
Vildi ekki hrepnstjóratign.
Guðmundur Ólafsson bóndi á Vind-
hæli á Skagaströnd var ikipaður hrepp
-stjóri 1825, en vildi ekki taka við því
embætti, því að hann væri óskrifandi
og þekti ekkert í lögum. Blöndal sýslu-
maður skipaði honum samt að taka við
embættinu, en Guðmundur ljet sig
ekki. Skýrði sýslumaður þá amtmanni
frá þessum mótþróa, en amtmaður fyr-
irskipaði að dagsektum skyldi beitt við
Guðmund frá þeim degi er hann var
skipaður og þangað til hann hlýðnað-
ist. En ekki ljet Guðmundur sig að
heldur. Sýslumaður ákvað sektina 4
mörk á dag, og veturinn eftir reið
hann heim að Vindhæli til að gera þar
fjárnám fyrir sektunum. Var þá flest
eigulegt af Guðmundi tekið, virt til 86
ríkisdala. Lifði Guðmundur þá mjög
við það er aðrir áttu eða gáfu honum
Síðan leitaði Guðmundur til konungs
að fá uppgjöf á hreppstjórninni, og
varð sá endir á tveimur vetrum siðar,
að honum var skipað að taka við hrepp
-stjórninni, gjalda 10 dali í sekt til
sveitar, og skyldi þá fá aftur fje sitt,
er af honum var tekið. Guðmundur tók
þá við hreppstjórn að nafninu, en ann-
ar maður annaðist öli hreppstjórastörf-
in.
Svartidauði.
Sú sögn gekk í Kjós, að Svartidauðl
hafi birst á Þúfu í Kjós í líki bláklæddr
-ar konu. Vinnukona þar hitti hana og
spurði hana að nafni, en hún kvaðst
Helríður heita. „Það er ljótt nafn,“
sagði vinnukonan. „Legg þú ekki neitt
til mín, jeg skal ekki leggja til þín,
þú skalt eiga fjósamanninn á Meðal-
felli“, svaraði sú bláklædda og hvarf
í loft upp. En svo fór sem hún sagðL