Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1950, Blaðsíða 8
503
r~ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
JAPAIM Á
LEIÐ TIL LÝÐRÆÐI8
Japamkeisari mcðal þegna sinna.
„ÞAÐ ER von nnn að eftir þúsund
ar, verði þess að minsta kosti
minst í neðanmálsgrein við sög-
una, að á þessum árum hafi lifs-
skoðun - Bandaríkjamanna fært
Austurlöndum tvo hyrningarsteina
menmngaíinnar — lýðræði og
kristindóm“.
Þannig fórust Douglas Mac Art-
hur-hepshöfðingja orð er við nað-
um fundi hans í aðalskrifstoíu
setuiið^bandamanna i Tukyo. Hann
sagði ennfremur, að þótt Kína væri
nú í höndum kommúnista, þá
treysti hann því að lífsskoðanir vor-
ar mundu um síðir sigra i Austur-
löndum, og gjörbreyta hfi nær
heimings m^-'xysins. „Það er til
málsháttur , mælti hann enn-
fremur, „að eftir Japan dansi öll
Austurlönd“.
En það er ekkert ahlaupaverk
að breyta 82 milj. mamia, sem ekki
haía þekt ann&ð en ánauð, í sjali-
stæöaaag frjálsa menn. „Hvað hald-
ið þið að langan tíma þurfi til
þess?“ spurði jeg ýmsa Japana og
Austurlandabua. Svörin voru mjög
a reiki. Sumir sögðu 10 ár, aðrir
nefndu þrjár kynslóðir En flestir
beldu að það mundi takast með
tið ög tíma.
Andspænis skrifstofu Mac Art-
hurs er kelsaráhöl]in. Umhverfis
ha'ná er gríðarstór aldingarður og
umliverfis Iiami voldugur virkis-
veggur,'hlaðinn á 17. öld. Það var
áðúr venja, að enginn mátti ganga
þar'fram hjá öðru vísi en hneigja
sig í duftið. Það er einhver fyrsti
vottur vaknandi lýðræðis, að nú
eru nienn hættir þessu. Nú ganga
allir hiklaust fram hjá. Fólkið seg-
ir að keisarinn sje hlyntur „demo-
krashi“ eins og það kallar það, þvi
að v fö - farl cft á fund Mac Art-
' hurs.. Keisarinn hefír lika lagt mð-
ur „guðdóm“ sinn. Nú má hver
maður sjá hann. Menn mega jafn-
vel „horfa niður á hann“ úr glugg-
um eða af húsaþökum, án þess að
þeim sje refsað fyrir það, eins og
áður var.
En þótt „sonur himinsms“ hafí
nú stigið mður á jörðina, á hann
geisimikil ítök í þegnum sínum.
Það' sjest best á því hve oísalega
honum er fagnað í hvert skifti sem
hann sýnir sig. Reisarinn er enn
saríieimngartákn allrar þjóðannn-
ar, samkvæmt stjórnarskránni,
sem sett var 1946, og „hann þiggur
vald sitt af þjóðinni“.
Við áttum tal við gamlan jap-
anskan stjórnmálamann, sem var
innanríkisráðherra þegar stjórnar-
skráin var sambykt. Hann hjet áð-
ur barón Kijuro Shidehara, en nú
er hann aðeins Shidehara-san (san
þýðir herra) og er nú forseti þjóð-
þingsins. Áður var hann sendi-
herra Japan í Bandaríkjunum.
Hann sagði að mikil lýðræðisleg
bylting væri á ferðinni, en hún
mundi taka langan tíma, því að
jafnhhða yrði að menta þjóðina og
koma henni í skilning um hvað lýð-
ræði er.
Um hvað hugsar almenningur?
Sennilega hvernig hann á að hafa
ofan af íyrir sjer, því að aldrei hef-
ir fólkið verið jafn margt og nú.
Síðan stríðinu lauk hafa rúmlega
Sex miljónir Japana verið fluttar
heim frá löndum þeim, er þeir
höfðu lagt undir sig, og eins frá
öðrum löndum. „Jeg hefi 10.000 yen
í kaup á mánuði“, sagði einn mað-
ur, en *það samsvarar 28 dollurum.
Og margir álasa stjóminn: fyrir