Lesbók Morgunblaðsins - 21.01.1951, Page 8
36
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
HÆSTI
Angelfossinn
GAMALL málsháttur segir, að ekk-
ert sje nýtt undir sólinni. Og það má
gjarnan segja um íoss þann, er hjer
verður sagt írá, því að um þúsundir
eða jafnvel miljónir ára hefir hann
verið til. En hann er „nýr“ að því
leyti, að það er aðeins nú fyrir
skemstu að menn hafa fundið hann.
Og þó er þetta hæsti foss í heimi.
Um mörg ár hefir verið talið, að
Ribbon-fossinn i Yosernite dalnum i
Sierra Kevada, væri liæsti foss í
heimi. Óslitin fallliæð hans er 1612
Yosemite-íoss, sem áðirr var talinn
Lmsti fccs f hoimi
FOSS í
í Venezuela
fet. Að vísu er efri fossinn 1 Yosemite
hærri, eða samtals 2565 fet, en hann
er í tvennu lagi og er hærri fossinn
1«0 fet.
Siðan flugvjelarnar komu til sög-
unnar, hafa htenn aflað mikillar nýrr-
ar þekkingar í sögu jarðfræðinnar,
þvi að flugvjelarnar geta l'arið yfir
þar seni engum manm var fært áður.
Meðal annars var áður algjörlega ó-
rannsakajXxr suðausturhlutinn af
Venezuela. milli fljótanna Orinico og
Amazon. Eru þar svo miklir frum-
skógar að enguin manni var talið
fært að brjótast í gegn um þá. En á
þessum slóðum fanst nú hinn hái foss,
er ber langt af öllum fossum á jörð-
inni.
Árið 1935 var maður nokkur, sem
Angel hjet, á flugi yfir þessum slóð-
um, og kom hann þá auga á fossinn
fyrstur manna. Þess vegna er fossinn
við hann kendur og kallaður Angel-
foss. En ekki tókst Angel að mæla
hæð hans, og ekki heldur þeim öðr-
um flugmönnum er seinna fóru þar
yfir. Er það og hrein tilviljun ef
hægt er að sjá fossinn allan vegna
hins mikla úða, sem þar kemur upp
og fyllir gljúfrin fyrir neðan hann.
Þokusamt er einnig þarna í háfjöll-
unum. Fyrstu myndirnar voru tekn-
ar af fossinum 1947. Það gerði ung-
frú Ryth RobertSon, sem þá var að
taka myndir fyrir frjettablöð, en
hafði áður verið stríðsfrjettaritari.
Til þess að geta náð þessum mynd-
ura, varð hún að fljúga inn í gljúfr-
in fyrir neðan fossinn, og var það
mjög hættulegt vegna þess hvað þar
var þrongt, en ílugvjelin varð að
HEIMI
Uii. :
Samanburður á fallhaíð nokkurra
kinmustu fossa.
snúa við í gljúfrunum til þess að
geta flogið út úr þeim aftur.
Eftir þetta vaknaði mikill áhugi
fyrir því að mæla hæð fossins, en
það var ekki unt nema menn kæm-
ist upp í gljúfrin. Þá var það, að
Mr. Lowrey, starfsmaður hjá Socony-
Vacuum Oil Company í Venezuela,
tók sjer fyrir hendur að gera út leið-
angur þangað. Var það þó ekkert
áhlaupaverk. Þeir urðu að fara eftir
ánum í eintrjáningsbátuln, draga þá