Lesbók Morgunblaðsins - 27.01.1952, Side 1
3. tbl.
XXVII. árg.
bó
fítonjtm tns
Sunnudagur 27. janúar 1952
ÁRNI ÖLA:
Danskar guðsþjónustur
í Reykjavfk
FYRIR 200 árum voru fimm kirkj-
ur í Seltjarnarneshreppi. Þær voru
þessar:
1. Víkurkirkja (eða Reykjavíkur-
kirkja) upphaflega helguð Jóhann-
esi postula. Stóð sú kirkja á Aust-
urvelli fram undan bænum Vík,
þar sem nú er trjágarðurinn á
horni Aðalstrætis og Kirkjustrætis.
2. Laugarneskirkja. Hún stóð
sunnan við íbúðarhúsið, sem nú er
í Laugarnesi og sjer enn móta fyrir
kirkjugarðinum. Þessi kirkja var
helguð guði, heilagri Maríu mey,
Pjetri postula, heilögum Nikulási,
heilögum Urban og heilagri Mar-
grjetu.
3. Viðeyarkirkja, upphaflega
helguð Maríu mey. — Þarna var
klaustur og var hún klausturkirkja
á þeim árum (1226—1539). Nú var
hún kölluð kapella. (Hún var end-
urbygð úr steini 1776).
Allar þessar kirkjur munu upp-
haflega hafa verið bygðar skömmu
eftir kristnitöku.
4. Neskirkja að Nesi við Seltjörn.
Hún var helguð heilögum Nikulási.
5. Engeyarkirkja. Hún var nú
orðin hálfkirkja og var lögð niður
að konungsboði 17. maí 1765.
Víkurprestur þjónaði öllum þess-
um kirkjum, og var prestakallið
nefnt Séltjarnarnesþing. — Fleiri
kirkjur munu hafa verið þar fyrr-
um, að minsta kosti var eitt sinn
kirkja að Hólmi og var hún helguð
Jóhannesi postula, en langt er nú
síðan að hún var lögð niður. Sel-
tjarnarnesþingin þóttu jafnan Ije-
legt prestakall, því að fólk var yfir-
leitt fátækt þar. Því var það að af
jörðum þeim, er Friðrik II. kon-
ungur Ijet fátæka presta í Skál-
holtsstifti fá sjer til lífsuppihalds,
lentu tvær hjá prestinum í Sel-
tjarnarnesþingum. Voru það Neðri-
Háls í Kjós og Breiðholt. Þess
vegna bjó sjera Árni Helgason í
Breiðholti þegar hann var dóm-
kirkjuprestur í Reykjavík.
Þegar Engeyarkirkja var lögð
niður, var svo ákveðið að prestur
skyldi messa 10. hvern sunnudag í
Viðey, en aðra helgidaga til skiftis
á hinum kirkjunum þremur.
—★—
Árið 1788 var byrjað á smíði
dómkirkjunnar í Reykjavík, því að
gamla kirkjan þar þótti ekki hæf
til að vera dómkirkja og taka við
af Skálholtsdómkirkju. Átti að
hraða byggingunni mjög, en hún
drógst á langinn. Þegar kirkjan
hafði verið sex ár í smíðum taldi
stjórnin líklegt að þess mundi
skamt að bíða að hún yrði tekin
í notkun. Þá var Laugarneskirkja
orðin mesta skrifli og þess vegna
gaf konungur út skipun um það 4.