Lesbók Morgunblaðsins - 08.11.1953, Blaðsíða 4

650
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Jóhanni Klein fógeta. Var sýslu-
maður óorðvar og taldi Klein að
lj^íin5b^|ði^iifeytt að sér óvirðing-
aoorðiujj og reiddist mjög við og
hugði á hefndir.
Þegar eftir Alþing lét hann svo
stefna sýslumanni til Hevness á
Akrartési hinn 3. ágúst 1672, fyrir
dóm' Sigurðár lösmanns Jónsson-
ar út af tóbaksmálinu. Var þangað
stefnt vitnum og sóru þar tveir
menn, Hannes Teitsson, sá er
tóbakið hafði gevmt, og Guðmund-
ur nokkur Jónsson, að ekkert
mark hefði verið á tóbaksböggum
þeim, er í land voru fluttir, ann-
að en það merki er sett hefði verið
á þá í Hollandi.
Sýslumaður gat eigi sannað sína
sögu, að hann hefði merkt bagg-
ana með konungs merki sem udp-
tækt góss, en varð að viðurkenna
að hann hefði skilið þá eftir í
skipinu ráðstöfunarlausa.
Var þá dæmt að hann hefði brot-
ið af sér embætti sitt, og voru þeg-
ar settir lögsagnarar í sýsluna.
Virtist þá sumum, að það mundi
hafa ráðið nokkru um hvað dórn-
urinn var harður, að Sigurður lög-
maður hefði eigi glevmt því að
Jón náði sýslunni undan honum.
Hinn afdankaði sýslumaður
fær biskupstign.
Jón sýslumaður sat nú embættis-
laus á Leirá, en árið eftir (1673)
sigldi hann til Kaupmannahafnar
til þess að reyna að fá uppreisn,
ef auðið væri.
Þá hafði Pétur Griffenfeld kom-
izt til hinna hæstu metorða vegna
gáfna sinna og lærdóms og var
orðinn æðsti maður konungs. Kom
Jón sér í kynni við hann og tókst
að ná hvlli hans. Leiddi það til
þess, að Kristján konungur 5. gaf
út skipunarbréf til hans hinn 12.
mar? 1674 að hann skyldi vera
varabiskup 'á Hólum meðan Gísli
biskup Þorláksson lifði, en taka
við biskupsdæmi þar við fráfall
hans. Samtímis var Jóni veitt
magisternafnbót. Og annað bréf
fékk konungur honum í hendur
einnig, Var það skipunarbréf til
Brynjólfs Sveinssonar að hann
skyldi vígja Jón Vigfússon til
biskups hér í landi. Kom Jón svo
út sumarið 1674 og vígði Brynjólf-
ur biskup hann í Skálholti sam-
kvæmt fyrirmælum konungs.
„Það þrent hafði aldrei skeð hér
áður“, segir Jón Halldórsson í
Biskupasögum sínum, „í fyrsta
lagi að einn sýslumaður yrði
biskup, í öðru lagi að biskup var
vígður hér á landi og í þriðja lagi
að 4 isíenzkir biskupar hafi undir
eins verið hér í landi, hvað allt bar
við á þessu ári“. (Þórður Þorláks-
son hafði þá tekið biskupsvígslu til
að verða eftirmaður Brynjóifs
biskups í Skálholti).
----o----
Það er af Griffenfeld að segja,
að svo skjótur sem frami haus
hefði orðið, þá hrapaði hann þó enn
skjótar úr tigninni tveimur árum
síðar. Var hann kærður og þung-
ar sakir á hann bornar, og meðal
þeirra var sú, að hann hefði gert
hinn afdankaða sýslumann Jón
Vigfússon að biskupi. Var Griffen-
feld dæmdur til að missa æru, líf
og eignir, hið bláa riddaraband af
honum rifið og sverð hans brotið.
Koriungur gaf honum þó líf, en
setti hann í ævilangt fangelsi í
Munkholm hjá Þrándheimi. Sdt
hann þar til 1698 að honum var
sleppt úr fangelsinu og leyft að
fara til Þrándheims. Þar andaðist
hann svo 12. mars 1699 á 25 ára
afmæli veitingarbréfs Jóns Vig-
fússonar fyrir biskupsembættinu.
Gísli Þorláksson Hólabiskup
andaðist árið 1685 og tók Jón Vig-
fússon þá við biskupsembættinu á
Hólum. Varð honum það hvorki
til gæfu né fagnaðar, en það er
önnur saga. Á. Ó.
j (öantakja
] Mummi var boðinn í veizlu |
með foreldrum sínum og af því ►
2 að hann var orðinn átta ára, þá I
i átti hann að fá að sitja að borð- >
3 um með fullorðna fólkinu. >
J Mömmu þótti þó vissara að æfa J
4 hann dálítið í borðsiðum áður, ►
J sýna honum hvernig hann ætti
1 að nota hnífapörin, hvernig
4 hann skyldi fara með munn- ►
J dúkinn, hvernig hann ætti að >
2 stinga skeið upp í sig og svo ►
3 framvegis og sVo framvegis. Að ►
j lokum sagði Mummi: *
4 — En ef þau gefa okkur sæta- >
J búðing, á ég þá að borða hann >
J með gaffli? [
4 —Auðvitað, sagði mamma, ►
J það gerir fullorðið fólk alltaf. I
J — Heyrðu mamma, áttu ekki ►
< dálítið af sætabúðing, sem ég ►
J gæti æft mig á? £
3 © ;
2 Jói var fjögurra ára og hann 3
< vildi gera eitthvað til gagns á [
4 heimilinu, svo mamma sagði að ►
hann mætti sækja brauð fyrir J
sig. Brauðbúðin var beint á móti ►
] handan við götuna. >
— En varaðu þig á bílunum, ►
sagði mamma. ►
J Eftir drykklanga stund kemur • ,
4 Jói aftur brauðlaus. >
< — Fórstu ekki ú,t í brauðbúð- ►
ina? spurði mamma. J
< — Nei, það komu engir bilar >
3 svo ég gat ekki varað mig. ►
3 ® I
4 Það var einu sinni 1 skólanum ,
4 að kennarinn spurði Sigga: [
4 — Hver heldurðu að sé nú >
f beztur hér í bekknum? £
4 — Árni, sagði Siggi. ►
, — Og hver heldurðu svo að sé y
2 næstbeztur? ►
4 Siggi hugsaði sig lengi um ►
3 þangað til hann sagði: Kennar- I
4 inn. >
2 O >
4 Sigga litla var þriggja ára og ►
2 mamma var með hana í strætis- [
< vagni. Þar sat einnig aldraður >
3 maður, nauðsköllóttur, en með ,
< mikið skegg. Sigga horfði lengi [
< þegjandi á hann, þangað til hún >
] segir hátt: [
< — Sjáðu mamma, hausinn snýr >
4 öfugt á manninum. ►