Lesbók Morgunblaðsins - 28.11.1954, Blaðsíða 14

| 754
r~ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
f hann missir minna af næringargildi
f sínu ef hann er steiktur í mjög heitri
feiti.
Fryst matvæli eru ekki jafn nær-
andi og ný.
Jú, þau eru jafn nærandi ef menn
(, láta þau ekki liggja tímunum saman
| eftir að frostið er farið úr þeim. Öll
matvæli, hvort þau eru ný eða fryst,
' missa C-fjörvi ef þau eru látin liggja
( lengi áður en þau eru soðin. Annars
t hefir löng geymsla ekki áhrif á nær-
(j ingargildi matvæla meðan þau eru
frosin.
Geitamjólk er heilnæmari en kúa-
mjólk.
Það er nú allt undir því komið á
í hverju geiturnar eða kýrnar nærast.
t Allir hafa tekið eftir því að meiri
^ kjarni er í sumarmjólk en vetrar-
1 mjólk. Það er varla annar munur á
( geitamjólk og kúamjólk að því er heil-
| næmi snertir, en að geitamjólkin er
^ örlítið fitumeiri.
? Magrir menn eta ekki minna en feit-
\ ir menn. Á því sést að mönnum verð-
( ur misjafnlega gott af matnum.
\ Yfirborð líkamans er meira hjá há-
( um og grönnum mörmum heldur en
( hjá feitum og stuttum mönnum, enda
t þótt þeir vegi hér um bil jafn mikið.
t En því stærra, sem yfirborð líkam-
^ ans er í hlutfalli við líkamsþungann,
( þeim mun meiri hiti gufar út úr lík-
| amanum, og þess vegna þarf maður-
[ inn meira að borða en aðrir til þess
; að halda við brunanum í líkamanum.
Það hefir líka mikla þýðingu hvaða
^ vinnu menn stunda. Erfiðismenn eyða
4000—6000 hitaeiningum á dag, en
( skrifstofumenn ekki nema svo sem
( 2000—3000 hitaeiningum. Og sem bet-
^ ur fer er líkaminn nú svo hugvitsam-
\ lega úr garði gerður, að matarlystin
| segir nokkurn veginn til um þarfir
\ hans. En það er ósjálfræði að fitna
{ af ofáti.
I
Feitir menn njóta þess betur að eta
heldur en magrir menn.
Reynslan sýnir að feitir menn hánia
í sig matinn og finna ekki jafnvel
bragðið að honum eins og aðrir. Eftir
því sem menn tyggja matinn betur,
þykir þeim hann betri og þurfa minna.
Það er því ekki vegna þess að mönn-
um bragðast maturinn svo vel að
þeir eta yfir sig, heldur af græðgi —
einkum þegar um sætan mat er að
ræða.
Dökkt kjöt er saðsamara en hvítt
kjöt.
Dökkt kjöt er ekki jafn auðmelt og
hvítt kjöt, vegna þess að það er feít-
ara, en öll feiti er tormelt. Vegna
fitunnar eru dálítið fleiri hitaeiningar í
dökku kjötá, en upp á móti því vegur
að það er tormeltara.
Fiskur er góður fyrir heilann.
Því miður hefir enginn komizt að
því enn, að ein fæða sé betri fyrir
heilann en önnur. Það eru heldur eng-
ar sannanir fyrir því að áreynsla á
heilann þarfnist aukinnar næringar.
Það eru svipuð efni í eggjum eins og
heilanum, en þó er ekki kunnugt að
menn verði vitrir af því að eta egg.
Amino-sýra virðist þó hjálpa treggáf-
uðum börnum, en ekki hafa nein áhrif
í þá átt á fullorðið fólk.
Mönnum liði betur ef þeir æti hrátt
en ekki soðið.
Soðinn matur er miklu betri að öllu
leyti, auðmeltari, bragðbetri og laus
við alla sýkla og snikjudýr. Ef menn
hættu að eta soðinn mat og tæki upp
á því að eta hrátt, mundi meðalaldur
fljótlega lækka og heilbrigði manna
hraka.
Menn dreymir illa ef þeir borða und-
ir svefninn.
Meltingin er áreynsla og eftir því
sem menn borða meira undir svefninn,
því meira erfiði hefir líkaminn við
meltinguna. Auðvitað hefir þetta áhrif
á svefninn og þá sennilega á draum-
ana líka. En menn sofa oft betur ef
þeir fá sér .ofurlítinn bita áður en
þeir ganga til náða. En orsök vondra
og góðra drauma er öll önnur en
matur.
Alls ekki. Þótt menn drekki einn
eða tvo potta af vatni á fastandi maga,
þá hefir í>að engin áhrif á blóðið.
Einhvern tíma munu vísindin hafa
fundið upp töflur, sem innihalda öll
þau næringarefni er líkaminn þarfn-
ast og koma í stað fæðu.
Það er álíka mikil fjarstæða að hugsa
sér að hægt sé að gera slíkar töflur,
eins og hægt sé að gera töflur úr
hreinu vatni. Menn þurfa ekki annað
en hugleiða, að olífuolía, smjör og
svínafeiti eru hér um bil hrein feiii,
og í venjulegum sykri er samanþjapp-
að eins miklu af kolvetni og unnt er.
Og að undanskildu ofurlitlu af vatm,
er magurt kjöt nær eingöngu lífefni.
Fæðan hlýtur því alltaf að verða fyrir-
ferðarmikil. Það er ekki hægt að
þjappa henni saman á annan hátt en
þann að ná úr henni vatninu — en
þá þurfa menn þeim mun meira af
vatni að drekka til þess að geta melt
hana.
— ★ —
Þegar menn hafa losað sig við alla
hjátrú um mataræði, þá mun mat-
urinn bragðast þeim betur og þeim
verða betra af honum. Menn segja
t. d. að sumar fæðutegundir, tvær
eða fleiri, megi ekki eta samtímis,
því að þær fari ekki saman 1 mag-
anum. En ef maður etur ekki annan
mat en þann, sem honum verður gott
af, þá er alveg sama hve margar fæðu-
tegundir hann lætur í magann í senn,
þær blandast þar blessunarlega. Það
er hjátrúin en ekki maginn, sem þá
gerir uppsteyt, ef manni verður ekki
gott af því.
<L-^'S®®®G^3>
er heilnæmari en
Súrmjólk
mjólk.
Þegar mjólk gerjast breytast sykur-
efni hennar í sýrur, en næringargildi
hennar breytist ekki neitt. Ef þú
drekkur nýmjólk, gerjast hún undir
eins í maganum og verður ’að þykku
súrhlaupi, vegna sýruefna í maganum,
sem sumir nefna hleypir. Hún verður
því þegar að súrmjólk. En vegna þess
að hleypirinn er í súrmjólkinni þarf
maginn ekki að leggja hann til og þess
vegna meltist súrmjólk fyr en ný-
mjólk. |
Það þynnir hlóðið að drekka mikið
vatn.
TYLFTIR SJAVAR I KRING ISLAND
AÐ ÞVÍ ER FORNMENN TÖLDU
uý- Vikur
Frá Eystrahorni til Vestmannéya 12
— Vestmannaeyum til Reykjaness 12
Þaðan til Snæfellsjökuls 12
Þaðan til Bjargtanga 12
Þaðan undir Barð á Hornströndum 12
Þaðan að Vatnsnesi
Þaðan að Skaga
Þaðan á Siglunes
Þaðan á Látur
Þaðan að Tjörnesi
Þaðan að Langanesi
Þaðan að Eystrahorni
12
12
12
12
12
12
12
Samtals 144
(Gráskinna Gísla Konr.)