Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1954, Side 8

780
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
m. a.: ,.Ekkert þjóðareinkenni get-
ur verið varanlegra hverjum
manni, en heiti hans.“ Þess vegna
beri að vanda til nafna, nauðsyn-
legt að þau sé fögur og íslenzk, því
að nöfnin fylgi mönnum til ævi-
loka og sé hluti af þeim siálfum.
Ef foreldrar sé í vafa um hvaða
nöfn þeir eigi að gefa fcörnum sín-
um, þá sé sæmra að leita ráða iná
prestinum, heldur en að kh'na á
þau einhverium ónefnum. En það
færist nú óðum í vöxt. Segir þar
að á árunum 1855—1370 hafi verið
tekin upp 102 ný skírnarnöfn í
landinu. Er birt skrá um fcau, og
er hún næsta athvglisverð, því að
þar er hvert nafnskrípið öðru arg-
ara. Þó er þess getið að Frvóskdæl-
ir hafi fyrstir manna orðio til þess
að spvrna fótum við þessu og taka
upp forn og góð nöfn, er að mestu
voru niður fallin.
Að sjálfsögðu er og nokkuð
minnzt á starfsemi félagsins, sem
gaf blaðið út. Hefur hún verið fjöl-
brevtt. Það stofnaði bókasafn og
valdi í það góðar bækur, er síðan
gengu meðal félagsmanna. Sam-
kvæmt reikningi félagsins 1883
hafa kr. 3.50 verið greiddar fyrir
pappír og ritun Vísis (14 blaða),
en kr. 23,35 verið varið til bóka-
kaupa. Þetta sama ár hafði félagið
4 leiksýningar. Var valinn gaman-
leikurinn Hallur. þýddur úr dönsku
og staðfærður af Tómasi Jónassyni,
og fekk hann 2 kr. fyrir. Alls komu
150 áhorfendur á þessar fjórar sýn-
ingar og voru tekjurnar alls kr.
27.04. Kostnaður varð kr. 7.04, en
20 kr. skiftu leikendur á milli sín
og fekk 2 kr. hver, því að þeir voru
10, sex félagsmenn og 4 aðrir. Sjö
leikendur gáfu félaginu helming
þessara tekna. — Mun mörgum
finnast að heldur hafi verið lágt
risið á öllu þessu, en þeir verða að
minnast þess að gildi peninga var
annað á þeim dögum en nú er. Þeir
voru þá bæði dýrmætir og fágætir
meðal almennings í sveitum.
Blaðinu var ætlað að ganga milli
bæa í Kaupangssveit, en ekki víð-
ar. Greiddi hvert heimili eitthvað
smávegis fyrir að fá blaðið til sín.
Með hverju blaði fylgir ferðaáætl-
un þess, og ber hún það með sér,
að viðkomustöðum hefur alltaf
verið að íjölga, en af því má marka
vinsældir blaðsins. í seinasta blað-
inu er ferðaáætlanin þannig: —
Garðsá — Ytri Varðgjá — Syrði
Varðgjá — Eyrarland — Leifsstað-
ir — Fífilgerði — Króksstaðir —
Kaupangur — Brekka — Svert-
ingsstaðir — Gröf — Skolpárgerði
— Ytri Hóll — Þverá — Jódísar-
staðir — Öngulstaðir — Björk —
Ytra Kot — Ytri Tjarnir — Syðri
Tjarnir — Helgársel — Þröm. —
Þetta eru 22 bæir. Og þegar þess
er gætt, hvað blaðið hefur farið
víða, þá má merkilegt heita hve
vel það er útlítandi, hreint og ó-
velkt. Er þar mikill munur á og
um sum önnur blöð, og ber þeim
Kaupangssveitarmönnum fagurt
vitni um þrifnað og snyrtimennsku.
Þannig geta menn látið eftir sig
góðan vitnisburð, þótt í smáu sé.
jj >
(< < i' ti. t) á
t
T HANDRITASAFNI séra Þorleifs
Jónssonar á Skinnastað í Lands-
bókasafninu, eru tvö eintök af
þessu blaði, sem var sveitarblað
Keldhverfinga. Eru það 3. og 4.
tölublað úr II. árgangi 1887. Rit-
stjóri blaðsins var Kristján Ásgeir
Benediktsson, er seinna fór til Vest-
urheims.
Blaðið virðist hafa komið nokkru
róti á hugi manna, eftir því sem
marka má á eftirfarandi bréfi frá
Jóni E. Eldon skáldi til ritstjórans
og b’"rt er fremst í fyrra blaðinu:
„Með línum þessum vil ég skora
á ritstjóra Morgunstjörnunnar að
taka ekki upp í blaðið þær greinar
nafnlausar, er heiðvirðir menn í
sveitarfélaginu geti tekið að sér
sem meiðandi, eða með rósmáli, og
fyrir heimskra getgátur gætu ollað
hinu sama. Það er þarflegt að fyrir-
byggja þetta til þess að haldast
megi friður svo lengi sem unnt er,
gera blaðið ekki að óþörfu óvin-
sælt, og koma í veg fyrir að rang-
ar getur spilli fyrir einstökum
mönnum, Kímnisagan „Faraldur“
t. d. hefur gefið tilefni til villtra
hugmynda, rangt farið með höfund
og persónur. Allt er að varast, því
ekki eru allir svo viti bornir að
skilja, að skáldskapur getur verið
annað en kvefsni“.
Hér var um framhaldssögu að
ræða, sem sennilega hefur komið
víða við. En annars verður það
ekki séð á þessum blöðum að deil-