Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1957, Page 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
137
trjáa. Sprotanna hafði hann aflað niðri
í byggð og afgirt ræktunarsvæðið, svo
að kindurnar kæmust ekki í það. Og
þarna stóðu nú ljómandi fallegir og
þroskavænlegir græðlingar. Hann
var einnig að hugsa um að planta birki
niðri í dölunum, því að hann hélt að
þar mundi vera einhver raki í jörðu,
skammt undir yfirborði.
Daginn eftir kvaddi eg hann. Næsta
ár hófst fyrri heimsstyrjöldin og eg
var fimm ár í herþjónustu og hafði
engan tíma til þess að hugsa um
ræktun.
Að stríðinu loknu hafði mér safnast
nokkurt fé, og mig langaði til þess að
létta mér upp og anda að mér háfjalla-
lofti. Og svo varð það úr að eg fór
aftur á þessar eyðimerkurstöðvar.
Eg var að hugsa um hvað mundi
nú vera orðið um hirðingjann og trén
hans. Og eg hugsaði sem svo, að 10.000
eikartrén mundu nú vera orðin að álit-
legum skógi.
Elzéard Bouffier var þarna enn og
var hinn ernasti. Hann hafði breytt
um búskaparlag, lógað kindunum en
komið sér upp stóru býflugnabúi. Hann
hafði losað sig við kindurnar vegna
þess að þær gerðu spjöll á nýgræð-
ingnum. Öll stríðsárin hafði hann
uimið að því að koma þarna upp
skógi, og stríðið hafði ekki truflað
hann að neinu leyti.
Eikartrén, sem hann hafði sáð til
1910 og voru tíu ára gömul, voru nú
rumlega mannhæð. Og það var stór-
kostlegt að horfa yfir þennan skóg.
Eg varð orðlaus af undrun, og allan
daginn gengum við þögulir gegnum
þenna skóg hans, sem var 11 km. á
lengd og 3 km á breidd, þar sem hann
var breiðastur. Og þegar mér varð
hugsað um að þessi skógur var til orð-
inn fyrir framtak og hugkvæmni eins
manns, sem ekki hafði neitt i hönd-
unum nema járnstafinn sinn, þá fór
mér að skiljast, að maðurinn getur
hjálpað guði til að skapa og beitt orku
sinni til annars þarflegra en að eyði-
leggja.
Hann hafði framkvæ 'yrirætlan
sína. Bækiskógur, sem n' aér á öxl,
þakti nú stórt landflæmi ? var tal-
andi vottur um það. Hann sýndi mér
nokkra fallega birkirunna, sem hann
hafði gróðursett fyrir fimm árum —
það er að segja 1915, meðan ég lá í
skotgröfum hjá Verdun.
Hann hafði gróðursett þetta birki í
dölunum, allstaðar þar sem hann hélt
að raki væri í jörðu. Og honum hafði
ekki skjöplast, þar var raki skammt
undir yfirborði. Þessar birkihríslur
voru eins og fagrar og spengilegar
ungmeyjar.
Þegar við gengum i áttina til eyði-
þorpsins, sá eg að nú runnu lækir í
giljum, sem höfðu verið þur áður eins
lengi og menn mundu, Þetta var hið
furðulegasta sýnishorn þess, hvernig
eitt leiðir annað af sér. Og svo höfðu
frækorn borist með vindunum og fest
rætur. Þarna voru komnir víðirunnar,
grasflatir og blóm. En þetta hafði
gerzt smám saman, þetta var hæg-
fara sköpun, sem enga undrun vakti.
Veiðimenn, sem höfðu verið að eltast
við héra eða birni á þessum slóðum,
höfðu að vísu tekið eftir því að stór-
kostleg breyting var á orðin, en þeir
eignuðu það einhverjum kenjum nátt-
úrunnar. Og þess vegna var Elzéard
Bouffier látinn afskiptalaus.
Árið 1933 var skógarvörður sendur
á fund hans að tilkynna honum að
hann mætti hvergi kveikja eld á víða-
vangi, því að það gæti orðið hættu-
legt skóginum, sem þarna væri að vaxa
upp „af sjálfsdáðum". Og skógarvörð-
urinn var svo bamalegur, að hann
sagð: við Bouffier, að hann vjssi þess
engin dæmi að skógur sprytti upp af
sjálfu sér í eyðimörk.
Um þessar mundir var Bouffier að
planta bækiskóg um 12 km. frá kofa
sínum. Honum þótti langt að ganga
þetta fram og aftur, því að hann var
þá orðinn hálfáttræður, svo að hann
ákvað að reisa sér kofa hjá gróðrar-
stöðinni. Og það gerði hann árið eftir.
Árið 1935 sendi ríkisstjómin nefnd
manna til þess að athuga þennan
skóg, sem sprottið hafði þarna „af
sjálfsdáðum". f þessari nefnd var
skógræktarstjóri, þingmaður og vís-
indamenn. Þeir spjölluðu mikið um
þetta fyrirbæri, og þeim lcom saman
um, að eitthvað þyrfti að gera. Til
allrar hamingju var ekki neitt annað
gert, en að ríkið helgaði sér skóginn
og bannaði að gera þar til kola. Og
það var í sjálfu sér ágætt.
Elzéard Bouffier var stálhraustur
maður. Það átti hann eflaust að þakka
fjallaloftinu og heilbrigðu líferni, en
þó máske fyrst og fremst heilbrigðri
sál. Hann hélt áfram að starfa. Hann
skeytti ekkert um seinni heimsstyrj-
oldina, fremur en hina fyrri. Eg sá
hann seinast í júní 1945. Þá var hann
87 ára.
Eg hafði enn einu sinni lagt leið
mína til fjalllendisins þarna. Þrátt fyr-
ir hervirki stríðsins hafði nú orðið sú
breyting á, að áætlunarbílar fóru
milli Durance-dalsins og fjallanna. Og
eg gat ekki betur séð en jð landið
væri orðið allt annað. Þetta var ekki
líkt þeirri eyðimörk, er hér hafði
verið fyrrum.
Bíllinn fór til þorpsins Vergon. Þetta
var áður eyðiþorp. Árið 1913 höfðu
þar verið rústir 10 eða 12 húsa, og þar
höfðust þrjár manneskjur við og lifðu
hálfgerðu villimannalífi. Nú var allt
breytt, jafnvel andrúmsloftið var orð-
ið annað. í stað stormanna, er áður
geisuðu, var nú þarna hægur blær og
bar með sér gróðurangan. Frá fjöll-
unum var að heyra eins og hafnið, en
það var þytur golunnar í laufi skóg-
anna. Og merkilegast af öllu var, að
þarfta var nú uppspretta og rennandi
lækur.
Þorpið sjálft bar þess vitni að þar
hafði verið hafist handa í von um
betri tíma. Vonin hafði þá haldið inn-
reið sína hér! Rústunum hafði verið
rutt burtu og fimm ný hús stóðu þar.
Þama áttu nú 28 manneskjur heima,
þar af tvenn nýgift hjón. Húsin voru
nýkölkuð og umhverfis þau voru garð-
ar, þar sem grænmeti og blóm óx hvað
innan um annað. Þetta var þorp, þar
sern mannsæmandi var að búa.
Eg fór þaðan fótgangandi. Neðst í
hlíðum fjallanna sá eg bygg og rúg-
akra. Dalbotnarnir voru orðnir að
grænum engjum.
Á rústunum sem eg skoðaði 1913
stendur nú snotur bóndabær og ber
þess vott að fólki líður þar vel. Niðri
á sléttunni eru jarðir dýrar og þess
vegna hefir fólk unnvörpum flutt sig
hingað, þar sem áður var eyðimörk.
Rúmlega 10 þúsundir manna eiga nú
Elzéard Bouffier gæfu sína og lífs-
afkomu að þakka.
Þegar eg hugsa um að einn mað-
ur gat afrekað það með líkamlegum
og andlegum kröftum sínum, að breyta
eyðimörkinni í frjóvsamt land, þá
finnst mér mannkynið aðdáanlegt,
þrátt fyrir allt. En þegar eg lít á þá
óþreytandi elju og göfuga hugarfar
sem þurft hefir til þess að koma þessu
í verk, þá fyllist eg dýpstu lotningu
fyrir hinum fátæka og fáfróða hjarð-
manni, sem hafði skynsemi og hjarta-
lag til þess að vinna þannig með guði.
Elzéard Bouffier fékk rólegt and-
lát í sjúkrahúsi í Banon árið 1947.
1