Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.1957, Blaðsíða 8
292
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
unn
EYAN TASMANIA
er hinum megin á hnettinum
I LESBÓK 23. maí 1954 er sagt frá s einustu æviárum Jörundar
Hundadagakonungs. Hann dvaldist þá á eynni Tasmaníu, sem er hin-
um megin á hnettinum, og eru það andfætingar vorir sem þar búa.
Lengra frá íslandi gat Jörundur tæplega komizt. Og þarna bar hann
beinin og var grafinn í gamla kirkjugarðinum í borginni Hobarth, en
nú er leiði hans týnt. Það má því vera að ýmsum þyki gaman að
kynnast nánar þessu eylandi, þar sem íslenzki konungurinn hvílir.
rpASMANÍA er stór ey suður af
Melbourne í Ástralíu, þar sem
Olympíuleikarnir voru háðir nú
fyrir skemmstu. Það var hollenzk-
ur landkönnuður, Abel Tasman,
sem fann eyna fyrstur manna árið
1642. Hann kom þangað á tveimur
skipum, sem hétu „Heemskirk11 og
„Zeehaen“. Hann gaf eynni nafn og
kallaði hana Van Diemens land, til
heiðurs við hollenzka landstjórann
í Austur Indíum, er svo hét. Seinna
var nafninu breytt og eyan köll-
uð Tasmanía og kennd við þann er
fyrstur fann hana.
Breitt sund, um 130 sjómílur, að-
skilur Tasmaníu og meginland
Ástralíu og nefnist Bass Strait.
Einhvern tíma í fymdinni hefir ey-
an þó verið áföst meginlandinu,
verið höfði á skaga, sem gekk suð-
ur úr því. En annað hvort hefir
skaginn sokkið, eða þá að yfirborð
sjávar hefir hækkað, því að langt
er nú síðan að eyan losnaði við
meginlandið. Og þegar þau tíðindi
gerðust, urðu þar einangraðir þeir
Ástralíunegrar, sem þar bjuggu og
einnig öll dýr, sem þar höfðust við.
Af þessu stafar það, að á eynni finn-
ast enn nokkrar dýrategundir, sem
ekki eru til annars staðar.
Nú eiga um 315.000 manna heima
í Tasmaníu, þar af um þriðjungur
í höfuðborginni Hobarth. Eyan er
hálend og víða ill yfirferðar, enda
er um þriðjungur hennar svo að
segja óbyggður. Það er vel hægt
að fljúga umhverfis eyna á einum
degi, en svo torsótt er að ferðast í
óbyggðunum að menn hafa stund-
um verið 12 stundir að brjótast á-
fram svo sem 2 km leið. Þetta
svæði er á suðvestur ströndinni og
er í daglegu tali nefnt „gleymda
fimmtin“.
EKKI festu hvítir menn byggð á
Tasmaníu, þótt hún væri fundin.
Liðu svo 162 ár, að enginn maður
settist þar að. En svo hófst sú saga,
er gerði eyna illræmda um langa
hríð. Bretar gerðu hana að saka-
mannanýlendu árið 1804 og voru
þangað fluttir allir þeir, sem eitt-
hvað höfðu gert af sér, jafnt smá-
þjófar sem morðingjar, brennu-
vargar og ræningjar. í skrám um
sakamenn má enn lesa, að ungur
smiður var fluttur þangað í lífs-
tíðar útlegð fyrir „privatly skat-
ing“. En það þýðir víst sama sem
: -=-8«r:
Tasmanía er
(ásamt mörgum
smáeyum) um
67.870 ferkm, að
flatarmáli.