Lesbók Morgunblaðsins - 19.08.1962, Qupperneq 13

Pakistan til Indlands og Múhameðs-
menn hina leiðina. Svo mikil var þröng-
in á flugvöllunum, að' sumir reyndu að
pretta með því að f-la börn innan
klæða.
" Jr arna var mjög ófriðlegt og eina
nóttina hafði mikil mannþröng safnazt
saman við flugskýlið í Karachi. Þegar
flugliðið kom þangað um morguninn,
höfðu nokkrir þeirra sem biðu, verið
stungnir með hnífum — ef til vill af
mönnum, sem vildu fá sæti hinna
myrtu, en ef til vill líka af múhameðsk-
um ofsatrúarmönnum.
Á 5—6 vikum voru alls um 3000
manns fluttir þannig með flugvélum
Braathejis.
Hann fjölgaði nú leiðum sínum og
rak þær með ábata, og útvegaði landi
sínu þannig gjaldeyri. Fram að 1960
hafa fyrirtæki hans greitt um 21 millj.
í skatta, svo að af því má ráða, að það
sem sveitadrengurinn frá Ássíðu hefur
áorkað, er ekkert smáræði.
En þrátt fyrir það, að hann greidui
skatta sína skilvíslega og rak fyrirtæki
sín með sæmilegum hagnaði, gerðu
stjórnarvöldin honum margvíslega erf-
iðleika. Eftir ófriðinn þróuðust smám
saman fyrirætlanirnar um Norðurlanda-
flugfélag, og þar eð ríkið hafði þar
hönd í bagga, var því ekkert um sam-
keppni einkafyrirtækja. Því átti að
neita . Braathen um leyfi til Austur-
landaflugs, enda þótt hann væri braut-
ryðjandi einmitt á því sviði.
En þá ráku blöðin upp almennt rama-
kvein. Þau tóku málstað Braathens,
vörðu einstaklingsframtakið og höfðu
ill orð um ríkiseinokun sem ekki þyldi
neina samkeppni.
Braathen varð forsíðuefni um langt
érabil og miðdepill í umræðum, sem
óttu áhuga allrar þjóðarinnar.
* M
XyJBL álið var í fáum orðum sagt
iþannig vaxið, að flugfélag rikisins, DNL
étti að innlima í Norðurlandafélagið
SAS. ítíkisstjórnin hélt því fram, að
Braathen gæti ekki fengið framhaldsleyfi
é Austurlandaleiðinni, af því að aðeins
eitt félag gæti flogið á hverri leið undir
norskum fána, og hagsmunir þjóðarinn-
ar væru bundnir við SAS.
Þetta varð löng styrjöld og kom hvað
eftir annað fyrir Stórþingið. Það var
ekki fyrr en 3. febrúar 1949, að Braat-
hen fárlk boð um, að leyfið væri fram-
lengt um fimm ár. Ekki svo að skilja,
að stjórnarvöldin gerðu þetta með glöðu
geði, en hinsvegar bar almenningsálitið
iþau ofurliði um land allt.
í bili gilti leyfið til 1954, og það
lá í augum uppi, að þá yrði ennþá erf-
iðara að fá það endurnýjað en nokkru
sinni fyrr. Hinn 30. júní 1953, gerði
samgöngumálaráðherrann, Jakob Pett-
ersen, ítarlega grein fyrir áliti sínu á
spurningunni um SAFE — SAS.
Nokíkrum dögum áður höfðu blöðin
lagt fram tölur, sem sýndu rekstrarút-
komu beggja flugfélaganna á því tírna-
bili er bæði höfðu haldið uppi Austur-
landaflugi, þ.e. fná 1951. SAFE hafði á
tímabilinu ágóða, er nam um þremur
milljónum, en SAS á sama tima um
4 milljóna tap.
« Engu að síður hélt ráðíherrann því
eindregið fram, að Braathen gæti ek:ki
fengið leyfið framlengt. Plugmál Nor-
egs þyrftu að vera á einni hendi og
það gerðist bezt með sambandi við
SAS.
Rannsókn, sem norska Gallupstofn-
unin gekkst fyrir um þessar munddr,
sýndi, að 87% voru því fylgjandi, að
SAFE ætti að fá leyfi sitt framlengt
til Austurlandaflugs.
u
, l.J.inn 25 marz 1954 urðu hvassar
NÓTT
Eftir Jakob Jóh. Smára
(BLANCO WHITE)
Dulræna nótt, er faðir okkar fyr
frétti um þig frá guði, um kvöldsins dyr,
kenndi hann ei uggs, að alveg hyrfi þá
unaðsleg dýrðarhvelfing, ljós og blá?
En gegnsæ dögg í blíðri birtu lá
böðuð í sólar logum grasinu á,
og rökkrið kom með himnaskarans hyr,
og heimurinn varð stærri, en nokkur spyr.
Hver augu grunað gat, að myrkur slíkt
geymdir þú, sól, á bak við allt þitt ljós, —
að dyldist bak við aftanroðans ós
endalaust stjarnahaf, af furðum ríkt?
Hví biðjum vér gegn bitrum dauða um hlíf?
Ef blekkir ljós, — hví þá ei einnig líf?
umræður í Stórþinginu ©g skoðun sam-
göngumálaráðherrans sigraði með 95 at-
kvæðum gegn 41. SAFE var neitað um
leyfið. Þegar Starfangursþingmaðurinn
Paul Ingebrechtsen (vinstri), lagði til,
að Stórþingið skyldi láta í ljós hryiggð
sína yfir því, að neitað var um leyfið,
kvaðst forsætisráðherrann, Torp, gera
þetta að fráfararatriði. Mun það sjald-
gæft, að forsætisráðherra geri mál ein-
staklings að fráfararatriði.
Enda þótt vængir Braathens væru nú
stýfðir og hann gæti átt von á meira
mótlæti síðar, gafst hann ekki upp.
Með bjartsýnistrú sinni á framtíð flug-
mála, lagði hann nú kapp á að færa
út kvíamar innanlands.
Nú í daig er hann einn í hópi stærri
útgerðarmanna flugvéla í heiminum, auk
þess sem hann á allverulegan skipa-
flota. Að meðtöldum nýbyggingum ræð-
ur hann yfir 150.000 smálestum. Hjá
flugfélaginu hafa 450 manns abvinnu,
þar af 350 í venkstæðinu í Sola og 100
við skrifstofustörf og á flugvélunum.
Yið skipaútgerðina vinna um 300 manns.
Fn Braathen lætur sér ekki nægja
skipin og flugvélarnar. í Austurdal á
hann 25.000 „mól“ af ágætum skógi,
og þar er 50 manna starfslið.
Það er eins og Braathen segirsjálf-
ur: „Ef skógurinn stendur þarna, þá
vex hann, en ef skipin liggja um kyrrt,
ryðga þau.“
Sveitadrengurinn frá Ássíðu, sem byrj
aði með tvær hendur tómar, er nú
orðinn voldugur og áhrifamikill mað-
ur. Hann er riddari af orðu Ólafs Helga,
fyrir framkvæmdir sínar í siglinga- og
loftferðamiálum Noregs, og hefur feng-
ið mikla viðurkenningu fyrir tillag sitt
til þeirra rnála.
En þar fyrir hallar Braathen sér ekki
aftur á bak í stól eða tekur sér frí.
Hann er að vísu enginn ofsafenginn
vinnuþjarkur en honum líður bezt þegar
hann hefur eitthvert vandamál til
meðferðar, enda þótt hann geti líka
gefið sjálfum sér frí um skamman tírna,
ef svo ber undir. Þá fer hann oftast upp
í fjöll eða á veiðar. Langferðir upp um
fjöll eru bezta hvíldin frá erfiðum samn
ingafundum. Annars hefur hann líka
gaman af að sigla og á sæti í stjórn
nokkurra listasafna.
Braathen er nú að verða sjötugur en
sýnist miklu yngri, líklega vegna þess,
að hann hefur alla ævi verið hófsmað-
ur á miat og drylck. En í vinnunni er
hann enginn hófsmaður.
Það er sagt, að vinnan göfgi mann-
inn, og Braathen er lifandi dæimi um
sannleiksgildi þeirra orða.
Sveitadrengurinn einbeitti kom sér
áfram á óróatímum. En líka á tímum
mikilla tækifæra, munu sumir segja.
En hvað segir Braathen sjálfur um
þau boðorð? Hafa ungir menn færri
tækifæri í dag?
Öðru nær, segir hann. Ungir menn
hafa óendaniega miklu fleiri tækifæri
í dag en áður fyrr. Ungir menn, sem
hafa hæfileika og vilja til að grípa
tækifærin, geta í dag, næstum að segja
komizt hvert sem þeir vilja. En til þess
þarf að taka á viðfangsefnunum með
alvöru, en það þarf ekki að vera það
sama sem að loka sig inni og vera
svartsýnn á tilveruna. Það verður að sjá
að sólin skín. Hugsuim ökkur, hvað ungu
fólki líður vel nú á tímum. Allir geta
lært Ókeypis, og það þótt þeir komi frá
fátækum heimilum, og í atvinnuvegun
um er alltaf þörf á ungum, dugandi
miönnum.
Framtíðin er björt — þó með einum
fyrirvara. í pólitísku tilliti liggur nokk-
urt farg á heiminum. En vondandi er
þetta bara millibilsástand, þegar menn
eru stórorðir og háværir, og ég held að
Sanæinuðu þjóðirnar geti jafnað valda-
streituna. Og takist það eiga hinir ungu
framtíðina.
- SMÁSAGAN
Frarnh. af bls. 3
benti prestinum að koma til sín og fékk
honum hana með föðurlegu brosi.
Hann benti sköllótta manninum að
koma til sín og smeygði öskjunni stráks
lega í jakkavasa hans, benti hvítskeggj -
uðum öldungi að koma til sín og vikn-
aði yfir öskjunni hans, benti fölleita
manninuni, sem drukkið hafði sitrón, að
konra til sín og tók gleði sína aftur yfir
öskjunni hans, benti.. .og eins og klór-
aði í loftið með fingrinum.
Hann leit kringum sig.
„Sveinn Jónsson," sagði hann.
Sveinn steig fram.
„Sveinn Jónsson," endurtók maðurinn
með harða flibbann.
„Ég er Sveinn Jónsson,“ sagði Sveinn.
„Sveinn Jónsson," sagði maðurinn í
þriðja skipti. „Sveinn Jónsson, maður!
Hvar er Sveinn Jónsson?“
Sveinn Jónsson var ekki viss um
nema þetta væri samkvæmisleikur eins
og gerfinöfnin; þeir voru svo brellóttir
þessir menn. Hann beið átekta. Maður-
inn með harða flibbann kallaði mann-
inn með hornspangagleraugun út í horn
og hvíslaði í eyrað á honum með handa-
pati. Maðurinn með hornspangagleraug
un kinnkaði kolli og teygði aðra hönd-
ina aftur fyrir bak og smellti með fingr-
unum. Þá birtist ungnr maður við hlið-
ina á honum eins og hann hefði komið
upp úr gólfinu, og maðurinn með horn-
spangagl-eraugun hvíslaði í eyrað á hon-
um með miklu handapati, og ungi mað-
urinn roðnaði og'byrjaði að skjálfa og
hnoðaði loft af ákafa milli handanna
og lá augsýnilega við gráti. Þá benti
maðurinn með harða flibbann til dyr-
anna o® maðurinn með hornspangagler-
augun smellti með figrunum eins og
hríðskotabyssa, og ungi maðurinn þver-
brotnaði og dróst út um dyrnar, hel-
særður.
Þá gaf maðurinn með harða flibbann
manninuni með hornspangagleraugun
merki um að benda Sveini að koma til
þeirra.
„Eruð þér með bréfið?" spurði maður-
inn með harða flibbann.
„Já,“ sagði Sveinn, “það er hérna í
veskinu minu.“
„Mætti ég lxta á það,“ sagði maðurinn
„Gjörið þér svo vel,“ sagði Sveinn.
Maðurinn með harða flibbann vó salt
á hælunum á meðan hann las bréfið,
og maðurinn með hornspangagleraug-
un las yfir öxlina á honum og mótaði
hvert orð með vörunum. Síðan eins og
seig maðurinn með harða flibbann nið-
ur á gólfið aftur og sagði:
„Já, það er ekiki um að villast.“
„Það er stílað til hans,“ sagði mað-
urinn með hornspangagleraugun.
„Vissulega."
„Það er á hans nafni.“
„Augljóslega.“
„Og þarna er skekkjan: Grímsstaða-
holt í staðinn fyrir Grímsstaðir.1*
Maðurinn með harða flibbann setti
stút á munninn og horfði upp í loft og
var aftur mikilúðlegur á svipinn.
„Jamm,“ sagði hann. „Það er nú svo
og svo er nú það og það er nú svo.“
Maðurinn með hornspangagleraugun
samsinnti.
„Það er nú svo,“ sagði hann.
Maðurinn með harða flibbann sagði:
„Tja. Hvað skal gera? Hvað skal gera,
góðir hálsar? Ha?
„Það er lóðið,“ sagði maðurinn með
hornspangagleraugun.
„Það er margt skrýtið í kýrhausnum,"
sagði maðurinn með harða flibbann og
hóf sig á tærnar.
„Víst er það,“ sagði maðurinn með
hornspangagleraugun.
„Það er margt skrítið í kýrhausnum,"
endurtók maðurinn með harða flibbann.
„Æði skritið. Æði undarlegt. Æði und-
arlegur kýrhaus, góðir hálsar."
Hann setti niður hælana og sveiflaði
sér 180 gráður, frá austri til vesturs, og
síðan til baka aftur og síðan beint að
Sveini.
„Jæja, Sveinn minn,“ sagði hann.
„Það er víst ekki annað ráð vænna en
óska þér hjartanlega til hamingju.“
„Þakka yður fyrir,“ sagði Sveinn og
ræskti sig. „Þakka yður kærlega fyrir.“
Maðurinn með hornspangagleraugun
laut að manninum með harða flibbann
og hvíslaði í eyrað á honum.
„Einmitt," sagði maðurinn með harða
flibbann. „Að sjálfsögðu. Þú verður að
breyta fundargerðinni."
Hann tók í handlegginn á Sveini og
leiddi hann að rauðdúkaða borðinu og
tók upp öskjuna sem var eftir og brosti
karlmannlega.
„Við vitum hvað þú heitir, Sveinn
minn,“ sagði hann og fékk honum öskj-
una, „og við vitum hvar þú átt heima,
en nú þarftu að segja okkur hvar þú
vinnur.“
Sveinn kímidi framan í manninn með
harða flibbann.
„Eg er í sorpinu," sagði hann íbygginn.
Og síðan með brosi, sem klauf andlitið
í tvennt:
„Og þér, manni minn eruð Oddur á
Skaganum!"
v.
20. tölublað 1962
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13