Lesbók Morgunblaðsins - 10.05.1964, Blaðsíða 3

SUNNUDAGSFRÍIÐ
Eftir Harry Martinson
P örnin og eiginmaðurinn höfðu
gefið henni loforðið. Það hljóðaði á
þessa leið:
— Einhvern sunnudag í sumar skaltu
fá að fara upp í sveit, mamma. Hugs-
aðu þér, — heilan sunnudag.
Og þau drógu upp fyrir henni fagr-
ar myndir af þessum dýrlega degi, sem
renna mundi upp á sínum tíma.
Hún brosti og kinkaði kolli.
— Já, það verður gaman, sagði hún,
ef það skyldi einhvern tíma ske.
— Já, auðvitað skeður það, mamma,
sögðu þau. Hvernig dettur mömmu í
liug að efast um slika smámuni? Að-
eins einn heilan sunnudag.
Þau hlógu, og þau lofuðu. En það
var greinilegt, hvernig þessi loforð létu
á sjá. Þau voru endurtekin svo oft, að
þau urðu útslitin og þvæld.
í hjarta sínu meintu þau þetta, því
að þau gáfu henni aldrei stundar frið.
Þegar þau höfðu hundrað sinnum
þrástagazt á ýmiss konar kannske, t.d.:
— kannske fær mamma að eyða sunnu-
degi úti í sveit, fóru þau fyrir alvöru
að ræða um málið. Þá fór það að verða
alveg öruggt, að hún skyldi fá að
dvelja úti í sveit heilan sunnudag.
— Þann dag hugsum við sjálf um
matinn, sagði einn.
— Já, þá skal nú mamma eiga ynd-
islegan dag, sagði annar.
— Já, það skulum við sannarlega
standa við, sagði sá þriðji.
Fjórða röddin sagði:
— Já, mamma hefur vissulega þörf
fyrir það. Við hugsum sjálf um matinn,
ef mamma segir okkur, hvernig við
eigum að búa hann til.
Ailt í einu varð hún dálítið alvarleg.
— En þið verðið að fara sparlega með
gasið, sagði húp.
— Já, já, já, — hafðu engar áhyggj-
ur af því, sögðu þau. Ha-fðu engar á-
^yggjur af því, mamma, við skulum sjá
um það.
Þannig héldu þau áfram í nokkra
mánuði að tala um málið. Aldrei gátu
þau nógsamlega uppmálað þá dýrð, sem
hún skyldi verða aðnjótandi heilan
sunnudag úti í sveitinni.
Þegar haustið gekk í garð, urðu radd
ir þeirra hljómlausari. Október kom
með regn, nóvember og desember með
kafaidsslyddu. Það lá við, að hún gengi
af sjálfri sér dauðri fyrir jólin, til þess
að endarnir næðu saman og allt yrði
dálítið hátíðlegt, eins og vera ber þann
24. desember.
Fætur hennar bólgnuðu af þessu sí-
fellda stjái og stöðum. Bláir æðahnút-
ar þutu upp eins og bláberjaklasar á
íótleggjunum og í hnésbótunum. Hún
virti þá fyrir sér, og það greip hana
angist. Það var sérstæður og undarleg-
ur kvíði. En hann mátti hún ekki láta
í ljós, því að hann varð hvorki steikt-
ur né étinn.
Stundum gat það líka komið fyrir,
að hugur hennar fylltist hljóðlátri gleði
frammi fyrir blómlegu lýsunni, eða
þegar hraustlegi kaktusklumpurinn
blómstraði í suðurglugganum, sem vissi
út að vatnsþrónni í garðinum. En jafn-
vel það varð hún að byrgja með sér,
því að það gat ekki orðið að rifjasteik.
í janúar byrjuðu loforðin aftur. Það
er auðvelt að gefa sumarloforð í snjó-
hríð. Vatnsþróin fylltist af snjó. Skafl-
arnir lögðust á botninn og hlóðust upp
með börmunum. Fyrst voru þeir hrein-
ir með ferskan og hvítan þokka eins og
nýþveginn þvottur, en síðan urðu þeir
óhreinir og gulir. Og nú byrjaði sem
sagt tími loforðanna.
— Það varð aldrei neitt af þessu í
fyrrasumar, en þú skalt nú sjó til,
mamma, það skal nú rætast, — því
máttu trúa. Hugsaðu þér — heilan
sunnudag úti í sveit, mamma.
— Já, sagði hún, já, já.
— Og við hugsum um matinn og allt
annað þennan dag.
Eiginmaðurinn tók undir. Hann lofaði
því einnig, að það skyldi rætast —
svona smám saman.
— Og þá skulum við taka allt að
okkur þann dag, bættu eldri dæturnar
við.
Síðan kvaddi sá veturinn.
E ldri börnin gengu í skóía, þau
yngri bara í leikskóla. Og þau elztu?
Flóðbylgja íþróttasamtakanna skolaði
þeim annað veifið alla leið út í sveit.
Það gat komið fyrir bæði sumar og vet-
ur. Stundum voru það skólaferðalög (og
hópferðir).
Þau voru farin að verða hálfgerð eft-
ii’lætisbörn sveitasælunnar.
Stundum töluðu þau um ýmislegt
þaðan, en mest um sig sjálf, — hvernig
þau tóku sig út þarna efra, og hvernig
þau gæddu þessa dauðu kyrrð náttúr-
unnar lífi og fjöri.
— Já, sagði mamma, já, já...það
hlýtur að vera fínt og fallegt þarna
úti í sveitinni næstum alla árstíma. Ég
man sennilega eftir þvi, en maður hefur
ekki tíma til að minnast. Bráðum hefi
ég alveg gleymt, hvernig sveitin lítur
út.
— Það skal nú verða af því, sögðu
þau. Nú ska.1 verða af því. Mamma skal
fá heilan sunnudag. Já, áreiðanlega,
sögðu þau. Já aLveg áreiðanlega.
Þau stöfðu á hana. Hvers vegna þessi
þreytulegi svipur? Hvers vegna var
hún ekki þakklátari? Það var skrýtið,
hugsuðu þau. Sannarlega skrýtið. Þau
urðu reið og hugsuðu sér að taka öll
loforðin aftur. En seinna var eins og
þau sæu að sér, og þegar kom fram í
febrúar, fóru þau að lofa á ný.
— Hugsaðu þér — alveg heilan sunnu
dag, mamma.
— Jú, jú, sagði hún. Það var ekki um
að villast, — það var dálítil óþolinmæði
í rödd hennar í raun og' veru.
— Jaeja, við skulum ekki vera að gera
ónæði, hugsuðu þau aftur. En í apríl
byrjuðu þau ennþá að tala um, hversu
dásamlega henni skyldi. liða heilan
sunnudag.
Þannig liðu fimm ár í aldanna skaut.
Loforðin voru næstum farin að verða
þreytt á sjálfum sér. Þetta var að verða
viðkvaemt mál. Nú piátti skollinn vita,
hvort verða mundi af þessu. Hún var
Ffamhald á bls. 4

Níunda Túllu-ljóðið
Eftir Svein Bergsveinsson
(Lag: „Jeg er havren ... “)
Sá ég hana eitt sinn uppi í sveit,
öxin hneigðu Túllu í hverjum reit.
Sleit hún blóm og bar að vörum sér
Ég beið, en hver vill líta eftir mér.
í>á brosti hún, það birti upp um sinn.
Blærinn strauk um æskurjóða kinn.
Bak við hana blasti sveitin öll,
blómagrundir, hlíðar, tigin fjöll.
Ég stökk og vildi fá þig, frjálsa mær,
þú faðminn breiddir, samt varstu ekki nær.
Þú hlóst að þeim sem veðmálið ei vann,
þá vissi ég að þú varst Fjallkonan.
(Berlín, 8. febr. 1964)
17. tölublað 1964
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 3