Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1965, Blaðsíða 1

2. tbl. 17. janúar 19G5. 40. árcr.
Pablo Picasso
r
Efiir Francoise Gilot
M esti áhrifamaður á list 20.
aldar hefur verið Pablo Picasso og
mesta áhrifavald á Picasso hefur
verið hið furðulega opinbera einka-
líf hans. Hann sagði einhvemtíma:
„Ég hef verið næigilega hugrakkur
til að lifa lífi mínu í fullri dags-
birtu“. Frangoise Giiot bjó með Pi-
casso í tíu ár og fæddi honum tvö
böm. Nú hefur hún (í samvinnu
við Carlton Lake, amerískan list-
gagnrýnanda) gefið út hina sér-
kennilegu sögu þessara tíu ára,
Kaflar úr þessari sögu verða birtir
hér í blaðinu á næstunnl
\
Francoise Gilot var fyrst kynnt
Picasso í maímánuði 1943, meðan
Frakkland var enn hemumið af
Þjóðverjum. Hún var þá 21 árs og
vissi þá þegar, að málaralistin átti
hug hennar aílan, Picasso bauð
henni í vinnustofu sína í París til
að sjá málverkin sín.
I
rguininm etftir, um kluikkan
ellefu, Drölti ég upp dimiman iþröngan
og snúinn stiga, sem leyndist í horninu
é steÍRiögðuim húsagarði hússins nr. 7
við Rue des Grands-Auguisitins, og
barði að dyruim í íbúð Picassos. Eftir
dáilitla stund voru dyrnar opnaðar uim
Hokkna þumlunga og fram h|om langa
jþunna nefið á rit.aranum hans, Jaime
Sabartés. Hann leit á mig tortryggnis-
Eugum qg spurði: „Hafið þér fengið
viðtal?“ É.g kvað svo vera. Hann hleypti
mér inn. Hann virtist hálf-órólegur og
rýndi á mig gegnuim þykk glerauigun,
í»að sem mesta eftirtekt mína vakti,
þenman fyrsita daig, var það, að vinnu-
Etofan virtist vera einhverskoniar nnusit-
eri einhverrar Pioasso-trúar og allt fólk
ið, siem þarma var, virtist vera á kafi
í þeim átrúniaði — alllir nema sá, sem
trúin var við kennd. Hann virtist tatea
þetta sem sjálfságðan hitiuit, en hinsveg-
Er ekki leggja neitt upp úr því, og það
var eins og hann vildi gera oiklkur skilj-
Enlegt, að hann kærðd sig eikkert um
að vena miðdepiliinn í neinum trúar-
brögðium,
Klulkkan eitt fóru allir að sýna á
sér fararsnið. I>egar óg bjóist til ferðar,
sagði Picasso: „Ef þig langar til að koma
aiftuir, þá biessuð geirðiu það. En komdu
bara ekki eims og piUagrimui- til Mekka.
Komdu af því að þú kunnir vel við mig,
af því að þér líki vel návist mdn og af
því að þú viljir umgangást mig biátt
áfraun og eðlileiga. Bf erindið er ekki
annað en sjá myndirnar mínar, þá ecr
þér alveg eins gott að fan-a á eitthvert
safnið“.
Þegar ég hitti hann aftur, leið ekki
á löngu áður en hann tók að láta greini-
lega í ljós nýja hlið áhuga sins á mér.
Þarna var alltaf eitthvert fólk, sem
lamgaði að hitta hann, en ég tók eftir
því, að Picasao var alltaf að reyna að
finna sér eimhverja átyllu til að draga
mig inn í anmað herbsrgi, iþar siem hann
gæti verið einú með mér nokkrar mín-
útur. Fyrsta átyllan, sem ég man eftir,
var nokkrir skálpar af litum, sem hann
ætlaði að gefa mér. Mér datt sitrax í
huig, að þarna væri um eittihvað annað
og meira að ræða en litina sjálfa, svo
ég spui-ði hversvegna hann kæmi eteki
bara með þá. Sabartés, sem var alils-
staðar náiægur, sagði: „Já, Pablo, þú
ættir að færa henni þá“.
„Nú, hvað er þetta?“ sagði Picasso.
„Ef ég æfila að gefa hemni gjöf, má ekíd
niinna vera en bún sæki hana“.
■A. nnan morgun hafði óg farið
þangað á hjóli. Á leiðinni hatfði
farið að rigna og hárið á mér var
rennvott. „Vil'tu bara sjá stúlkugarm-
inn“, sagði Picasso við Saibartés. „ViS
getum ekki látið hana vera svpna“.
Hánn tók í handlegginn á mér. „Komdlu
með mér inn í svefnherbergið og láttiu
mig þurrka á þér hárið“, sagði hann.
„Sjáðu nú til, Pablo“, sagði Sabartés,
„ég ætti að biðja hana Inés (vinmuteon-
una) að gera það. Hún gerir það betur“.
„Láttu Inés eiga sig“, sagði Picasso.
„Hún hefur nóg að gera við sitt verk“.
Svo fór hann með mig inn í svefnher-
bergið og þurrkaði á mér hárið.
Einn morgun imdir júnilok sBigðist
hann vilja sýna - .ér útsýnið „frá skóg-
inum“. Á firönsku þýðir þetta sama sem
bjáiiikagrindin, sem heldur þakinu uppi.
Hann fór svo með mig út á ganginn úiti
fyrir vinnustofu hans á annarri hæð.
Þarna í einu horninu var lausastigi,
sem lá upp að lítilli hurð, um þrjú
fet uppi yfir höfðum okkar. Hann
hneigði sig (ho'fmannlegia. „Þú ferð
fyrst“, sagði hann. Ég kliíraði upp stig-
ann og hann á eftir. Þegar ég kom upp
ýtti ég hurðinni upp og getek inn f
litla kompu undir súð. Hinumegin var
lítill, qpinn gluggi, næstum niðri við
gólf. Ég leit út urn hánn og horfði á
þetta nœstum kúbiska mynstur, sem
þökin og reykh,áfspípurnar á vinstri
bakteanum mynduðu. Pioasso kom á eft
ir mér og lagði aimana utan um mig.
„Það er betra,-að ég ha'ldi í þig“, sagði
hann. „Ég vi)! síður, að þú dettir út og
komir óorði á húsið.“
„Parísarþökin eru falleg", saigði hann.
„Þetta væri hægt að. mála“. Éig hélt
áfram að horfa út um gluggann. Beint
á móti otekur en þó ofurlitið tiil hæigri,
handan við húsiagarðinn, var verið að
gera við tómt hús. Á einn útvegginn
haifði verkamaður teiknað með kaliki
einn heljarmikinn getnaðarliim, um
sjö fet á lengd, ásgmt ruddaliegri skreyt
ingiu í kring. Ficasso hélt áfnam að
tail.a um útsýnið. Hann færði hendum-
ax ofurlítið upp O'g hélt um bæðd brjóst-
in á mér. Ég hreyfði mig ekiki. Loksins
sagði hann, og óþarflega sate’ieysislega,
fannst mér: „Tines! Þessd teiknimg þama
ó veggnum — hvað hieldurðu að hún
eigi að vera?“ Ég reyndi að lóta eims
og ekkert væri og sagðist ekki vita það.
Sagði, að mér fyndist hún alls eteki
geta átt að vera neitt sérstakt.
Honn sleppti takinu. Ekki snöggt
héldiur varleigia, eins og brjóstin á mér
væru tvær ferskjur, sem vektu eftir-
tetet hans með lögun sinni og lit; hann
hafði tínt þær, sannfært si‘g uim, að þær
vsaru þroS'kaðar, en að matmálstíminn
væri enn ekki kominn.
Hamin veik til baka og ég sneri við
(og að honum. Hann hafði roðnað ofur-
lítið en svipurinn var ánægjuiegur. Mér
fannst hann vera feginn, að ég skyldi
ekki hafa sleppt mér, hvorki út í það
að fliýja né heldur að láta undan fyrir
gott orð. Hia'nn tck í handlegginn á m.ér
og hjálpaði mér að stiganum. Ég fór
svo niður og hann á eftir og við gieng-
um til hópsins, sem var í vinnustofunni.
Allir voru í háa hrókaræðum, rétt eins
og emginn hofði tekið eftir þegar við
fórum og komum.
Það var kominn névem'ber áður en
mér gatfst færi á að heimsækja Picasso
aftur. Einu hafði ég tekið eftir, sem
sé því, hve auðvelt mér var að ná sam
bandi við hann. Við föður minn hafði
ég ektee-rt samband haft árum samam.
Jafnvel samband mitt við pilitinm, jafn-
aidra minn, sem ég hélt mig vera ást-
fangima af, var oft erfitt og flókið, næst-
um neikvætt. En nú kom þama maður,
iþrisvar sinnum eldri en ég, oig milli
okkar var frá upphafi skilninigur, sem
kom af sjálium sér, svo að við gátum
Framhald á bls. 4.