Lesbók Morgunblaðsins - 26.06.1966, Blaðsíða 13

m/mrn • Uk íw mm »uwmar-
T<IKH: HAR ÁUB<RASSOM-
OK E(?ÆSIRTÖLÐUSK OÚNlft...,
SVA DRflP HflHN SIKÓR DR'OMA.
... W HRlSfl DtfORVHNi'IK ÖK L flOST FJ'ÓlRlHUM 'fl
JÖRÐIMA OK KAJÖÐISK FASffllSPYRHDl YIÐ,
DflAUT FJÖ70RINN....
SV)q Aí fJARRI FltKiU ÖROÍIN.
ÞAf £R SÍf>AN HAFf FVRIR OR-ÐfAK, AftÉVSl ÖR J/EÐlNfil EÐA
DREPI ÖR DRbnA.PA £R £INN HVERR HLl/f R ER /QKAfLlGíl
SÖffR. EPT/R ÞAf ÖTfUDSKÆSIRNIR, Af P£/R MYNDI EIQI
FÁ BUNDíT C/IFINN.
an þátt í, að alvarleg hætta steðjar nú
að ferðamálum okkar. Því aðeins hefur
tekizt að halda fargjöldum óbreyttum,
að fullt tillit hefur verið tekið til auk-
innar nýtingar, svo og með aukinni hag
kvæmni í rekstri.
Ósjaldan heyrist sagt frá því í
dagblöðum, að nýting hótelherbergja
hjá hinum ýmsu hótelum hafi stórauk-
izt, og eru það vissulega ánægjulegar
fréttir, en jafnframt auðskildar með til-
liti til þess, að nærri mun láta, að er-
lendir ferðamenn verði helmingi fleiri
á árinu 1966 en á árinu 1962. Á hinn
bóginn er mér það með öllu óskiljan-
legt, hvers vegna eigendui gisti- og
veitingahúsa láta viðskiptavini sína ekki
njóta þessarar auknu nýtingar með því
að stilla verðlagi í hóf. Til viðbótar
* alla hina háu hótelreikninga, hvort
sem um er að ræða gistingu eða mál-
tiðir, bætist svo samtals 25% álag, þar
af 15% þjónustugjald og 7,5% sölu-
skattur. Það, sem á vantar í 25%, mun
samsett af margs konar framlögum til
styrktar viðkomandi stéttarfélögum.
Slíkt óhemju álag á þjónustu sem þessa
inun vera algert heimsmet. Ofan á allt
saman bætist svo hinn illræmdi og ein-
staki 25 kr. nefskattur, sem tekinn er
«f öllum gestum, er sækja vilja veit-
ingahús að kvöldi til, þó svo aðeins sé
um það að ræða að fá sér kaffisopa. Það
væri vissulega mikið framlag, ef sölu-
ekattur af þjónustu greiddri í erlend-
um gjaldeyri fengist felldur niður, svo
t>g aðrir aukaskattar á reikningi ferða-
mannsins, þannig að aðeins væri um
15% álagningu þjónustugjalds að ræða.
Ennfremur myndi veruleg lækkun á
gistingu og hvers konar veitingum vor
og haust verða til mikilla bóta, enda í
fullu samræmi við reynslu undanfar-
inna ára af flugfargjöldum til landsins
á sama tíma. Næst, þegar verðhækk-
anir á mat blasa við, mætti einnig
hugsa sér þá leið að minnka hina óhóf-
lega stóru mælieiningu áfengra
drykkja t. d. í 3 centilítra í stað 4, án
breytinga á verði og væri hún þó áfram
stærri en annars staðar tíðkast.
Ýmsum kann að þykja, að ég hafi
verið harðorður um of í garð hótel- og
veitingahúsaeigenda, sem fjölmargir eiga
skilið hrós fyrir dugnað og framtaks-
semi á mörgum sviðum, og gjörbreytt
hafa veitingahúsamenningu okkar á
fáum árum.
Orsakir umræddra hækkana eru vita-
skuld einnig almenn hækkun vinnu-
launa og vöruverðs í landinu, en hvor-
ugt réttlætir þó þær stórkostlegu hækk-
anir, sem orðið hafa á þjónustu við er-
lenda ferðamenn. Staðreyndir fáum við
ekki umflúið, sem eru þær, að mjög
alvarleg hætta steðjar að hinni ungu at-
vinnu grein í heild, sem fjöldi kvenna
og manna hefur nú atvinnu af, ef ekki
verður spyrnt fótum við hækkandi
verðlagi á þjónustu við ferðamenn. Ekki
er ósennilegt, að við Flugfélagsmenn,
sem á erlendum vettvangi vinnum svo
til eingöngu að kynningu íslands sem
ferðamannalands, gerum okkur eitthvað
betri grein fyrir þvi, hve alvarlega
horfir í þessum málum. Ég vona því,
að allir viðstaddir taki orð mín sem
aðvörun, en ekki sem árásir á stétt eða
stéttir manna.
Landkynningarmal
E g mun nú víkja nokkuð að land-
kynningarmálefnum, án þess þó að
verða um of langorður, enda verðlags-
málin hugsuð sem aðalmálefni þessarar
framsögu. Þess gerist ekki þörf við
ykkur, sem takið þátt í þessari Ferða-
málaráðstefnu, að eyða miklum tíma í
að lýsa nauðsyn þess, að £if íslands
háifu sé rekin öflug og jafnframt hnit-
miðuð landkynningarstarfsemi erlend-
is. Þessa er að sjálfsögðu enn frekar
þörf fyrir okkur en stærri og þekktari
þjóðir með tilliti til þess, að land okkar,
lega þess, svo og siðir og venjur lands-
manna, er lítt þekkt, og allir þekkja
hinar furðulegu hugmyndir, sem út-
lendingar gera sér um land og þjóð. Á
þetta jafnt við um þær þjóðir, sem næst
okkur búa og fjærst. Mesta undrunar-
efni útlendinga, sem hingað koma, er
oft á tíðum, að hér skuli búa siðmennt-
uð þjóð í betri húsakynnum en víðast
hvar þekkist annars staðar. Oft heyrist,
að framlag hins opinbera til landkynn-
ingarmála sé lítið, og ekki von á að
með því litla fjármagni sé hægt að
vekja svo athygli á landi og þjóð, að
erlendir ferðamenn leggi hingað leið
sína í vaxandi mæli. Vissulega hef ég
oft tekið undir þessa gagnrýni, en jafn-
framt er þeim mönnum, sem gagnrýna
og beinna hagsmuna hafa að gæta af
auknum ferðamannastraumi, hollt að
líta í eigin barm og spyrja sjálfa sig,
hvað þeir hafi lagt til málanna. Það er
þjóðarlöstur á okkur íslendingum að
heimta, að ríkið geri þetta og ríkið geri
hitt og leggi fram allt það fé, sem þarf
til þess að auðga einstaklinginn. Að
sjálfsögðu fara hagsmunir ríkis og ein-
staklinga saman, þá um það er rætt að
r.uka tekjur af ferðamönnum. Samt er
það staðreynd, að ekki er orð gerandi
á öðrum fjárframlögum til landkynn-
ingarmála erlendis en þeim, sem komið
hafa frá íslenzkum flugfélögum og rík-
issjóði, og er þó hlutur ríkissjóðs mun
minni en flugfélaganna. Hér verður að
breyta um stefnu, t. d. með árlegum
fjárframlögum frá Sambandi veitinga-
og gistihúsaeigenda, samtökum kaup-
manna, Félagi íslenzkra iðnrekenda,
sjávarútvegi og landbúnaði, svo og bæj-
ar- og sveitarfélögum víðs vegar um
land. Framlag íslenzkra ferðaskrifstofa
þarf einnig að aukast verulega, ef vel
á að vera. Öflug lar.dkynning kostar
vissulega mikið fé, en þó má margt gera
og athyglisvert, án þess að miklu þúrfi
til að kosta. Ekki væri t. d. kostnaðar-
samt að vinna að auknum og réttum
skrifum í kennslubókum í landafræði
hjá hinum ýmsu þjóðum og fá þar birt-
ar fleiri og betri myndir frá íslandi. Á
þessu sviði er hlutur íslands oft bæði
lítill og rangt farið með það litla, sem
sagt er. Dreifing bæklinga til þeirra
manna í hinum ýmsu löndum, sem
frekast er álitið, að fýsa muni til ís-
lands, þyrfti heldur ekki að kosta mikið
fé, og sama er um dreifingu kvikmynda
til sýningar í skólum í sambandi við
kennslu, svo og til félagasamtaka og
kvikmyndahúsa. Þó svo unnið sé að
þessum og öðrum málum I dag, er sú
starfsemi ekki nægjanlega umfangs-
mikil. Á undanförnum árum hefur
verið unnið að því að kynna hina sér-
stöku náttúru landsins og þá miklu fjöl-
breytni og víðáttu, sem ísland hefur
upp á að bjóða. Þetta hefur að mínum
dómi verið rétt stefna, sem ber einnig
að fylgja framvegis. Það er hins vegar
jafnrétt, að okkur hefur um of láðst að
geta þess, að hér býr venjulegt fólk,
sem klæðist að minnsta kosti eins vel
og í nágrannalöndunum, hefur aðgang
að frambærilegum veitingahúsum og
gististöðum, reyndar í dýrara lagi, og
býr í betri húsakynnum heldur en
tíðkast meðal nágrannaþjóða okkar,
eins og fyrr segir. Það er ekkert
leyndarmál, að við Flugfélagsmenn
munum framvegis í vaxandi mæli
•LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13
26. júní 1966