Lesbók Morgunblaðsins - 27.10.1968, Blaðsíða 4

Smásaga effir Alexander Kliment
Ijudo Fulla: Málverk
Tékknesk mynd-
list á Biennalnum
í Feneyjum
Peter Matejka: Sveitakona
NIUNDI
VASAKLIÍTURINN
Oft langaði hann til þess að hætta
við allt saman, slíta sig lausan, láta
óhreina tauið vera áfram óhreint. Oftar
gældi hann við þá hugmynd, að næsta
miðvikudag færi hann út úr húsi með
tóma töskuna, eða frestaði þessu vana-
lega verkefni sínu til fimmtudags eða
þriðjudags, en öíl frávik voru óhugs-
andi. Skifnulagið sem bar uppi eðlilegt
'líf fjölskyldunnar mundi hrynja við
minnstu breytingu. Á þriðjudögum ábti
hann að gæta sonarins og fara með
hann í sundhöllima, á fimmtudögum átti
hann að færa iamaðri móður sinni bæk-
ur. Hún þurfti að minnsta kosti þús-
und síður á viku til að lifa af, og eng-
inn annar en hann var fær um að út-
vega henni þær. Hann einm vissi hvað
hún var búin að lesa á langri sjúkdóms-
legu, hvað hún vildi helzt lesa og hvað
mátti bjóða hermi og að hve löngum
tíma liðnum mátti bjóða henini það á ný.
Þetta var hans líf. Nei, ekki líf, ein-
ungis nokkurs konar tilvera.
Á hverjum miðvikudegi fór hann með
óhreina tauið. Það var krafa sérhæfn-
innar. Hann og kona hans voru
bæði sérhæfð. Þau létu sér ekki nægja
að vinna og lesa á vinnustað. Þau gerðu
það einnig heima. Það var nauðsyníegt
að fylgjast með, dragast ekki aftur úr
öðrum. f séngreinum þeirra urðu ótrú-
legar framfariir og unga fólkið sem var
sífellt að útskrifast úr háskólunum var
sérlega metnaðargjarnt og vel að sér.
Hjónin og vísindamennirnir, sem voru
nú nær fertugu, áttu þrjú börn. Skipu-
lagðri hugsun sinni áttu þau því að
þakka, að umfangsmikið heimilislíf þeirr
hrundi ekki niður í það stjórnleysi, sem
reynir svo á kraftana. Skipulag — það
var einmitt rétta orðið. Ef siður hefði
verið að flokka fjölskyldur og fólk, hefðu
þau áreiðanlega lent í „iskipulags“ dálk
inum.
Þau höfðu sérstakar reglur um skó og
hvernig ætti að raða þeim í hillurmar.
Væru skórnir í notkun, sneru tærnar
inn, biðu þeir annarrar árstíðar, sneru
tærnar fram. Þetta var í sérstökum til-
gangi gert á sama hátt og allt annað í
háttum þeirra átti sér ævinlega tilgang.
Þrjátíu sekúndur máttu þau ætla sér
til að fara í skóna. Þeim næg*ði að
teygja sig einu sinni í hilluna á bak
við fortjaldið, þegar þau voru að fara
í vinnuna og börnin í skólann. Ekkert
þeirra ruglaðist í ríminu eða þvældist
fyrir hinum. Þótt svo komið hefði sól-
myrkvi, hefði myrkrið ekki háð þeim.
Þau hefðu ekki glatað áttum eða vaðið
í villu um íbúðina. Þau hefðu ekki þurft
að þreifa fyrir sér eftir hlutunum jafn-
vel þótt þau hefðu verið slegin bhndu.
Allt var nákvæm'lega á sínum stað, rað-
að niður eftir skipulaginu. Leirtau,
hnífar og gafflar, pottar, matvæli, brauð
og brauðsög, langi og mjói pappírs-
hnífurinn, greiður, krókar og grammó-
fónplötur. Vasaljós hékk fast við dyrn-
ar í ganginum og vararafhlaða lá á gas-
mælinum við gluggann. Börnin igengu
frá leikföngum sínum eftir skipulag-
inu. Atdrei kom það fyrir, að börnin
þeirra þyrftu að leita að lyklinum að
leikfangabílnum.
í baðherberginu gilti einnig skipu-
lag. Hvert þeirra átti sitt sérstaka
handklæði, sem þekktist á litnum og
enginn þurrkaði sér á handklæði annars.
Sameiginlegt handklæði höfðu þau fyr-
ir hendur og fætur, svonefnd B-hand-
klæði, eitt fyrir börnin og annað fyrir
fullorðna.
Jafnvel vasaklútar heyrðu undir
skipulagið. Áður en þau fóru út á
morgnana, gengu a'llir fylktu liði út í
forstofuna og konan hans sagði „vasa-
klúturinn". Hann átti að vera í hægri
vasanum og með honum áttu börnin að
auðkenna sig. Til öryggis auðkenndi
faðirinn sig einnig með vasaklútnum
síðan hér um árið, að hann neyddist
til að fá lánaðan vasaklút starfssystur
sinnar. Kona hans kom að honum þar
sem hann var að strauja vasaklútinn
áður en bann skilaði honum. Allar út-
skýringar reyndust haMlauisar.
Innkaup voru einnig skipulögð. Hver
fjölskyldumeðlimur átti sérstaka inn-
kaupatösku samkvæmt reglunni: Sér-
hver dregur að búi. Töskurnar voru í
ólíkum litum og héngu hver á sínum
krók, og sérhvert þeirra bar ábyrgð á
sinni vöru.
Auk þess höfðu þau skipulagt tákm-
mál. Lífið er flókið, hraðinn mikill, eng-
inn tími til að tala eða nefna hlut-
ina róttum nöfnum. Nöfn eru löng. Þau
höfðu þess vegna fundið upp tákn. Líf
þeirra var fuílt af táknum. Salt og
brauð, námsefni barnanna, bankabókin,
blómin og vökvun blómanna — allt sem
nöfnum tjáir að nefna — var skiilgreint
með einföldustu hugtökum og tölum.
Stæði rautt glas á hvolfi á hillunni í
baðherberginu, táknaði það að Marc-
elka ótti að þvo baðkarið. Blór bollí á
borðinu þýddi að Ondra átti að kaup*a
sykur. Væri skeið í boltanum, þýddi
það: Kauptu sykur og kaffi. Væru tvær
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
27. október 1968