Lesbók Morgunblaðsins - 27.10.1968, Blaðsíða 11

Árið 1965 var Nicolae Ceausescu val-
inn eftirmaður Gheorghiu-Dejs sem for-
maður kommúnistaflokks Rúmeníu.Ceau
sescu var þá 47 ára gamall og átti
giftudrjúgan stjórnmálaferil að baki.
Gheorghiu-Dej hafði alla tíð haft mikl-
ar mætur á Ceausescu og það mun
hafa verið ósk hans, að Ceausescu yrði
kjörinn í þetta valdamikla embætti að
sér látnum. Stefna Gheoghiu-Dejs
í landsstjórn var: „Rúmenia fyrir Rúm-
ena“, og Ceausescu hefur að þessu leyti
fetað dyggilega í fótspor hans með því
að leitast við að fylgja sjálfstæðri ut-
anríkisstefnu. Hann hefur lagt áherzlu
á þjóðlegan kommúnisma og unnið mark
víst að þvi að efla sjálfstæðl flokks-
ins gagnvart Sovétríkjunum. Hann varð
t.d. fyrstur leiðtoga nokkurs Austur-
Evrópuríkis til að stofna til stjómmála-
sambands við Vestur-Þýzkaland. Ceau-
sescu liefur einnig gert sér far um að
halda algem • hlutleysi í deilum Sovét-
manna og Kínverja. Afstaða Ceausesc-
us við innrásinnl í Tékkóslóvakíu var
því einungis rökrétt framhald á þjóð-
emisstefnu hans og hann ávann sér hylli
þjóðar sinnar í ríkari mæli en nokkru
sinni fyrr, er hann á morgni innrás-
arinnar ávarpaði þúsundir manna, sem
safnast höfðu saman á götum úti og
fordæmdi innrásin,a, taldi hana ógna
friði í Evrópu og framþróun sósíal'ism-
ans.
Ceausescu er bóndasonur, fæddur og
uppalinn í Scornicesiti, sem er afskekkt
fjaílaþorp í surunanverSum Karpatafjöll
um. Líf bændafólksins í þessum fjalla-
þorpum var fátæklegt og fábreytt, mögu
'leikar á menntun nánast engir, enda
náði skólaskylda ekki til bairna í þess-
um þorpum um þær mundir er Ceaus-
escu var að alast upp. Einhvern veg-
inn tókst þó Ceausescu að læra að lesa
og skrifa. Aðeiins ellefu ára gamialH fór
hann að heiman og hélt til höfuðborg-
arinnar, þar sem hann sá fyrir sér
sjálfur sem handlangari eða 'lærlingur.
Þetta voru erfið ár, því að hann var
lítill vexiti og ekki sterkbyggður, og
launin auk þess svo lítií, að hann mun
oft hafa soiltið heilu og hálfu hungri.
Árið 1933 gerðist hann meðlimur æsku
lýðssamtaka kommúnistaflokksins og
komst þar skjót'lega til metorða unz
hann var gerður að framkvæmdastjóra
samtakanna. Sama ár og hann gerðist
flokksbuindinn kommúnisti, var hann í
fyrsta sinn handitekinn og fangelsaður
fyrir stjórnmálaafskipti sín. Á árunum
milíi 1936 og 1938 sat hann tvisvar
í fangelsi skamman tíma í senn, en ár-
ið 1939 var hann dæmdur til þriggja
ára fangelsisvistar af rúmenskum her-
dómstóli fyrir andstöðu við fasistastjórn
Antonescus markálks. Hann sat því í
fangelsi, þegar Rúmenar héldu út í
styrjöldina sem bandamenn Þjóðverja,
en á stríðsárunum var hann fluttur í
illræmdar fangabúðir fyrir pólitíska
fanga í Tirgu Jiu. Þar var einnig
Gheorgiu-Dej og hófust þá kynni þeirra
en Ceausescu leit alla tið á Gheorgiu-
Dej sem læriföður sinn og fyrirmynd.
Fyrir atbeina þýzks lögfræðings, Maur-
ers að nafni, varu báðir látnir lausir
rétt fyrir stríðslok.
Nú tóku við betri tímar. Ceausescu
lagði hart að sér við vinnu og nám.
Sskir frábærra námsgáfna og ótrúlegs
minnis tókst honum að afia sér alhlíða
menntunar á skömmum tíma. Auk þess
skorti hann, að sögn hvorki sjáífstraust
né stjórnmálavit. Vegna óvenjuskarpr-
ar dómgreindar var honum trúað fyrir
hinum margvíslegu störfum innan komm
únistaflokksins. H/ann var gerður að
yfirmanni stjórmmáladeildar hersins og
var þá hershöfðingi að nafnbót. Árið
1948 var hann kjörinn fullltrúi í mið-
stjórn flokksins og sama ár skipaður
aðstoðarlandbúnaðarráðherda. Aðstoðar
hermálaráðhera varð hann 1950 og full
túi í stjórnmá’lanefnd flokksins 1955.
Árið 1954 tók hann sæti í framkvæmda-
ráði miðstjórnar. Hann vann aðatlega
að skipulags- og innanríkismálum, en
var samt sendur sem fulltrúi á ráð-
stefnu kommúnistaríkjanina í Moskvu
1957 og á 21. flokksþing rússneskra
kommúnista í Moskvu 1959. Árið 1965
var hann kjörinm formaður fflokksins,
svo sem áður er sagt, og tveim árum
síðar varð hann jafnframt forseti lands-
ins. Var sú skipun í samræmi við á-
kvörðun flokksþings rúmenska komm-
únistaflokksins haustið 1967 um sam-
einingu flokksræðis og ríkisvalds. Sam-
kværnt því heyra rúmensku leyniiög-
reglusveitirnar einnig beint undir hann
og flokksstjórnina.
Sagt er, að Ceauseseu minni helzt á
vestrænan framkvæmdastjóra í fram-
göngu og háttum. Hann er mjög ná-
kvæmur í klæðaburði og velur háls-
bindi sín af kostgæfni. Hann hefur
látið reisa sér og fjölskyldu sinni all-
glæsilegan sumarbústað við Svartahaf-
ið og er þar einkasund'laug í garðin-
um. Eiginkona Ceausescu er hásköla-
nienntaður efnafræðingur. Son sinn
sendu þau til Cambridige til framhalds-
náms. Ceausescu mun sýna þessum syni
sínum nokkurt eftirlæti og hefur m.a.
gefið honum útlendan sportbíl, sem
Ceausescu yngri þenur um götur
Búkarest.
Þrátt fyrir þjóðernisstefnu Ceausesc
us hefur hann aldrei leyft þegnum lands
ins það frelsi, er Tékkar leituðust við
að koma á hjá sér. Fjölmiðlunartæki
í Rúmeníu gegna því einu h'lutverki
að lofa aðgerðir kommúnistaStjórnarinn
ar. Þar liðst engin gagnrýni og engin
skoðanaskipti, engin óánægjurödd má
heyrast. Stjórnarskráin áskihir að vísu
prentfrelsi og frelsi til fundahalda og
kröfuganga — öllum nema þeim, sem
andvígir eru sósíalisma.
Einkasundlaug Ceausescus.
Ceausescu hei'ur Iátið reisa sér veglegan sumarbústað við Svartaliaf og gæti hver
vestrænn auðjöfur verið fullsæmdur af
27. október 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS H