Lesbók Morgunblaðsins - 27.10.1968, Blaðsíða 16

) ,v. . .. Y'lÐMR EIúN ■ \n£L- nam $?£- FuciL
o'nP-'VÍ'.-í®s Mi u , ’. . |i it* s;;í! 1 h -> 1 Ru Lk fí
Vv" fíFLOá fiEHLt) >
SVC^' J’V'K KotJ- UNF\
0. "S- K£rouR EKKI flFTMR
• * newffói
* l F-YC- F)R STEF- Nfl KflST- ÍÐ RkiO- 'fíTT
u>> o N N
ST- vK^-r mtrr SKÓLI
VEiRL- r*EhlN\ YoPN
iTflm- IÍT FREK DsfRfl- HLXÓ*
Boíil ÞúW- á\ Srflr«fi F)T' PiM
SL/Eífi VflF N- IMMR- IKlM
áffcr- TflKfl WELI LtKfí i 05- iT- 5t
JflwHií Krði - 'fhrEtt It-flr
)Má SKfl© D-VR IKfMM- KH/EPfl SU\F
i FELRL uev- U R
KÓEM- NflFM r mmí/ M M ÍT E Ffi
nm VÍR * > A’KVH>- CaRftí- LEHO\
JKáBI ÚTÓ’lD ■ t/ VtllLá
ipnem\ £FN)V TndCii
f)fl 'fí ITR ‘ip- IMN hfjóT JTflFxR HÚS- ÞýtRff Þ»TY- UKO
2£/MJ FLFtfi 1 'ánr
K’n*Lr 1WHR flí’- FflLLI
Hv/flL- UR FÓL DÝR
■ cP tr KRSU
KftRFT- UR. KVÍH' nvg.
zewí Fflun- CrM»
Ftm- FERfl CiHoJ) nM
K£tk- ÍLR Á He- íYnifW
Jíj II - 7 m -j: Z » s| m 5 - \ 'a.- -V.f riX-o -tny m | — x} 5HI v£/ ~i- » f’I ■ %
X r- r- -) <— 5Þ CD r r ZD -n >' —i o X
r — x -y S *o tf J3 <Á *T1 o' »5 A 1 7> -- -f o 7* ^§3 *•'
r* o' * -n * 70 o' •5 4 iVl 33 z o. 7« ítff ■* »7 . . ö' 3 c H ftl II
- 70 á> n 70 o> 3 73 3 -v ?r r- I f! i *Z. - 33 JL s* * g ? 5 S- p \ & I \4 7? 33 7> > D
70 el“. Þ' 1 70 - z 7> 7Í > H r o :r Tí - X Ia . :33 Lr* - 7» ■t? -'f> r 4) ■ tr
f ♦! * 70 - -i 3? »| m ? 2 w - -i >• X r *Jr 3 T1 70 33 r 531 £?i ~i X m Z :íl? lil
o — 7C r- * r 7 \s\ r - 70 m |5 z- r 1* 7« - c ? c » tr sz- c 33 Sa m- .3 -i ■21 o'
~t 33 jr r 3 z Zll - oa x5 ai lr> un i' -i Va % z E •i fj.5 al« O' ki
-- H sá 3. 70 x> C' c ■z. ■z. C' X o' r r — 2 1 - 0 z > 33 - r t-
2: c C- 7S) •n 8 t c z. - r r z *n ? ll •n 70 í: !k m 1» VÖ - a?
4) > -1 ;íl 5 3. r 70 o' -n -1 3 c > a 57? 70 3) yi 7) > H S-I 70 p
> p' c. •X) xf £> 4> *-r. 2 5-f<a -ií £ 70 c - 03 <- p> O z T - w -'
70 * P' w c • z 43 -i ■n 33 73 sM Z - r r X u 33 Ö7 33 X i|;!
Oft er um það rœtt, að hinn svo-
kallaði almenningur í þessu landi
hafi lítil áhrif á gang mála. Að vísu
taka flestir þátt í almennum kosn-
ingum, en annars verður furðu lítið
vart við almenningsálit og stjórn-
málamenn hafa engan veginn það
aðhald af traustu almenningsáliti,
sem þörf vœri á. Skoðanamyndun
hins almenna borgara fer að lang-
mestu leyti fram samkvœmt því,
sem hann les í blöðunum. Að því
leyti hafa blöðin geysilega þýðingar
miklu hlutverki að gegna.
Annars er athyglisvert, hvar al-
menningsálitið beitir sér helzt. Að
því er tekur til þjóðmála og jafnvel
mikilvægra
■ efnahagsat-
■ riða, virðist
I H hinn almenni
■ borgari nœsta
■ áhugalvtill.
I Tökum til
B dœmis hinar
miklu fram-
I kvœmdir á
I vegum ríkis-
ins í Breið-
holti. Nú virð
ist hafa komið í Ijós, að þetta opin-
bera framtak bregst þeim vonum
sem margir gerðu sér um það. íbúð
irnar verða alltof dýrar og horfið
verður frá tœknilegum nýjungum,
vegna þess að þœr hafa ekki reynzt
betur en þetta. Ekki hefur þess orð-
ið vart, að almenningsálitið risi
uppá afturlappirnar og léti í sér
heyra um þetta mál, sem þó hefur
verið reifað vandlega. Öllum virð-
ist sama.
Annað verður uppi á teningmim,
þegar aðgerðir hins opinbera snerta
einhvern einstakling óþœgilega.
Þegar lífshamingja manns og fjöl-
skyldu er í veði vegna vafasamrar
ákvörðunar eða íhlutunar hins opin
bera, þá hafa allir skoðun og sjá,
að hér þarf enga sérfræðinga til að
segja álit sitt. Þá tala mannlegar
tilfinningar og sú réttlœtiskennd,
sem flestum er borin í brjóst.
Gott dœmi um þetta er Ásmund-
armálið, sem nú er nýlega afstaðið
og allir kannast við. Óþarft er að
rekja gang þess hér í smáatriðum,
en sannað þótti, að bátseigandinn
hefði leigt bát sinn í góðri trú og
vœri hann gersamlega saklaus í
smyglmálinu. t viðurlögunum frá
1925 er sagt, að skylt sé að gera skip
upptœkt, þegar meginhluti af farmi
þess sé smyglvarningur. í fram-
sögurœðu flutningsmanns og um-
rœðum þingmanna á alþingi var þó
œvinlega talað um þetta sem nauð-
synlega heimild. En þegar lögin
voru afgreidd, var af einhverjum
ástœðum komin SKYLDA í stað
HEIMILDAR. Á þeim forsendum
var bátseigandinn i Grindavík
dœmdur í héraði og skyldi hann
missa skip sitt til ríkissjóðs. Hœsti-
réttur staðfesti þann dóm eins og
kunnugt er.
Þá kom álmenningsálitið til skjal
anna. Blöðin birtu viðtöl við fólk á
förnum vegi; meðal annars birtust
allmörg slík viðtöl i Morgunblaðinu.
Þar tóku allir í sama streng; menn
trúðu því tœpast, að œðsti dómstóll
landsins gœti kveðið upp svo ó-
manneskjulegan dóm. Þarna var
bersýnilega að ósekju verið að
leggja lífsafkomu manns í rústir
vegna þess eins, að lögin eru van-
hugsuð og hœttvirtir þingmenn hafa
líklega ekki athugað þann mögu-
leika, að eigandi smyglbáts kynni
að vera saklaus.
Sjaldan hefur almenningsálitið
orðið eins kröftugt og einhuga sem
í þessu máli. Hvarvetna mátti
greina þá öldu reiði og vandlœt-
ingar, sem beindist að úrskurði
hœstaréttar. Svo sterkt reis þessi
alda, aö ekki þótti annað fært en
hafa snarar vendingar og grípa
fram fyrir hendur hœstaréttar: Báts
eigandinn skyldi halda farkosti sín-
um.
í augum almennings hefur dóms-
vald í landinu og þá sérstáklega
hœstiréttur beðið mikinn hnekki.
Að vísu er hœgt að hengja hatt
sinn á lagabókstaf í þessu máli, en
til hvers eru löglœrðir dómarar?
Við hinir almennu og alls ólögfróðu
borgarar í þessu landi höfum ein-
ungis heilbrigða skynsemi og rétt-
lœtiskennd að vopni. Ef vandinn að
vera dómari við œðsta dómstól
landsins er ekki annar en sá að
fletta upp í bókum til að staðfesta
hvað stendur þar, mœtti þá ekki
eins biðja skrifstofustúlkurnar í
dómsmálaráðuneytinu að taka að
sér þessa fyrirhöfn. Við trúum því,
að góður og réttlátur dómari dæmi
ekki eins og róbot eða vélmenni.
Slíkt gerist vafalaust undir járnhœl
kommúnismans i Austantjaldsríkj-
um, en við viljum hvorki heyra né
sjá þesskonar dómstóla. Við viljum
trúa því, að góður dómstóll hafi
réttlœtiskennd og lendi ekki í ógöng
um með dóminn, enda þótt löggjaf-
inn hafi ekki hugsað fyrir hverju
tilviki, sem fyrir kann að koma. En
þegar mistök af þessu tagi eiga sér
stað, rís almenningsálitið upp, vold-
ugt og sterkt og blöðin munu veita
því allan þann stuðning sem verða
má.
Gísli Sigurðsson.
hagalagcfar
PÁLSPOSTILLA.
sigurður bóksali Kristjánsson orti
þessa vísu, þegar hann gaf út predikan-
ir sr. Páls Sigurðssonar:
Djöfla óðum fækkar fans
íyrir góðum penna,
unz á hlóðum andskotans
engar glóðir brenna.
Útgefandi: H.'f. Árvakur, Reykjavík.
FraTr.kv.stj.: Haraldur Sveinsson.
Hitstjórar: SigurSur Bjarnason frá Vigur.
•Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstj.fltr.: Gísli Sigurðsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Krislinsson.
Ritstjórn: Aðalstrætl 6. Stml 101».