Lesbók Morgunblaðsins - 27.10.1968, Blaðsíða 7

MSIIi friðsælla |»orpa
í værum svefnS
Aí>riðjudaginn 20. gerðist það
helzt markvert, að þekktasti farþeginn
um borð, frú Margrét Jónsdóttir, skáld
og rithöfundur, átrti 75 ára afmæli. Hún
var þarna á skemmtireisu með manni
sínum Magnúsi Péturssyni kennara frá
Akureyri og það var prýði að þessum
æskuglöðu en öldnu hjónum. Richard
Beck, prófessor, mínntist frú Margrét-
ar með ýtarlegri grein í Morgunblað-
inu þennan dag. Skipstjórinn bauð
þeim hjónum upp tit sín síðar í tilefni
dagsins en þessi merkisdagur hins áldna
skálds vakti ekki verðskuldaða athygli
um borð.
Það var bjart en gjóstur á sigling-
unni fyrir suðaustur horn landsins.
Þetta hefur mér alla tíð þótt leiðin-
legasti hluti siglingarinnar við strendur
landsins. Þokubrælur eru þarna tíðar,
sjólag oft leiðintegt og þarna er a'lger
hafnleysa á löngum kafla. VatnajökuU
og einhverjir fleiri jöklar risu tignar-
legiir að sjá til landsins.
Miðvikudagurinn 21. ágúst rann upp,
meðan Esjan renndi sér út og inn firði
milli friðsæl'la þorpa í værum svefni við
öryggi, sem margir kunna misjafntega
að meta. Þeir sem eru harðastir and-
stæðingar þjóðskipulags okkar ætla að
sjálfsögðu andstæðingum sínum þann
hlut að dökkklæddir menn kveðji hjá
þeim dyra að næturþeli og kippi hús-
ráðandanum eða allri fjölskyldunni fá-
klæddri útí bifreið og aki til fangelsis,
vegna þess, að einhver fjölskyldu-
meðlimurinn hefur látið ógætileg orð
falla um íslenzka forsætisráðherrann
daginn áður, en reynslan hefur sýnit
að það verður fljótlega kvatt dyra hjá
þeim sjálfum mörgum hverjum áður en
langt er umliðið frá því sú breyting er
á orðin sem þeir óskuðu heitast. Bylt-
ingin étur börnin sín svo sem kunnugt
Farþegarnir á Esju vöknuðu af vær-
um blundi í blíðan síðsumarsmorgun og
til góðs morgunverðar að venju. Klukk
an var rúmlega átta, þegar ég kom
uppí borðsalinn. Það heyrist illa í
Reykjavíkurútvarpinu eystra og járn-
ið og vélarskröltið í skipi bætir ekki
um hlustunarskilyrðin. Fæstir reyndu
því til að hlusta nema þeir sætu undir
hátölurunum.
„Forsætisráðherrann bað þjóðina að
sýna stil'lingu. . , . Ég heyrði þessi orð
innanum truflanirnar, en lagði þó ekk-
ert frekar við hlustirnar og ég sá ekki
að það gerði neinn í salnum. Fólk er
að verða ónærnt fyrir váiegum tíðind-
um, síðan að fréttir fóru að berast
hvaðanæfa af hnettinum og „altsstað-
ar er harmur og allsstaðar er böl“,
Margrét og Magnús.
og menn ná ekki lengur að finna til
með þessum ósköpum öllum. Maður h'lust
ar því helzt á síldarfréttir, það stend-
ur maruni næst.
Ég hélt upp í brú eins og ég var
vanur að fá fregnir af siglingunni um
nóttina og spjalla við offiserana og
vita hvort einhvern þeirra hefði dreymt
brjálaðan kvenmann eða eitthvað ann-
að stíkt fyrir vondu veðri. Ég mætti
skipstjóranum á háþiljunum fyrir aftan.
brúna. — Rússar ruddust inní Tékkó-
slovakíu í nótt — voru hans fyrstu
orð. Þeir í brúnni eða loftskeytamað-
urinn höfðu náð fréttum frá íslenzka
útvarpinu, BBC og norskri stöð og
skipstjórinn rakti atburðina. Við stóð-
um þarna á hvítþvegnum þiljunum í
andvaranum sem lagði inn fjörðinn.
Það var glaðasólskin Mér varð star-
sýnt á íslenzka fánann, dreginn að húni
á stöng aftast á skipinu og blakti þar
í golumni baðaður sól.
Fregnin af innrás Rússa kom mér
ekki á óvart. Mér hafði ekki, eitt and-
artak, dottið í hug, að Rússar létu þró-
unina í Tékkóslóvakíu afskiptalausa.
Eins og aðrir fullorðnir menn hef ég
lifað lengst af ævinnar við svik komm-
únista og nazista á víxl. Ég var auk
þess svo heppinn að fá nokkra nasa-
sjón af kenningum kommúnista á ungl-
ingsárunum og kynntist kommúnistum
þeirra ára dálítið persónulega, hugs-
anagangi þeirra og ritum.
Það vekur mér al'ltaf jafnmikla furðu
þegar alþýða manna í lýðræðislöndum
og reyndar margir framámanna líka,
virðast lostnir furðu yfir einu eða öðru
hervirki Rússa.
í ritum kommúnista alít frá Marx
og framá þennan dag er að finna ótelj-
andi yfirlýsingar um að sá tilgangur að
koma hinum kapitaliska heimi sem þeir
nefna svo samkvæmt trúarjátningu
einu nafni, hversu margbreytilegur, sem
hann annars er, fyrir kattarnef og þessi
tilgangur helgi öl'l meðul. Beiting of-
beldis er beinlínis stefnuskráratriði, af
því að sú aðferð hafi í för með sér
myndun harðsnúins kjarna byltingar-
manna, sem síðan verði líklegri tit að
fylgja sigrinum eftir heldur en þeir
kommúnistar, sem kynnu að taka völdin
eftir lýðræðislegum le.'öum, Samkvæmt
ritum kommúnista eru borgaralegar
dyggðis, svo sem orðheldni, drengskapur,
vinátta og ættarbönd, auðvaldsblekking
og einungis til þess fallnar að slæva bar-
áttuhug öreiganna og rugta þá. Þó að
kristnu fólki finnist það máski harka-
lega mælt, þá ganga þeir fram að þessu
leyti undir hinu kristna kjörorði: Yfir-
gefa skaltu föður þinn og móður og
fylgja mér . . . enda lifa kommúnistar
í trú en ekki skoðun, og ofannefndar
dyggðir hafa ekkert gildi fyrir komm-
únista sjálfa, þegar um hina hei’lögu
baráttu við „auðvaldið" er að ræða.
Ég er hér að tala um raunverulega
kommúnista en ekki þessa hlálegu moð-
hausa og neináeysismenn hér uppi á ís-
iandi, sem hafa í fávizku sinni kallað
sig kommúnista, auðvitað án þess að
hafa hugmynd um kenninguna og fram-
kvæmd hennar og standa nú vælandi á
götuhornum og segjast ekkert skilja í
Rússum.
Við getum deilt um, hvort hér séu
yfirieitt nokkrir kommúnistar nema þess
ar hræður, sem enn eru á lífi úr gamla
kommúnistaflokknum, en það fer ekki á
milli mála að Rússar eru kommúnistar
og af hverju undrast fólk þá í sífellu,
Málverk skipstjórans
af hinum ódauðlega
Bolvíkingi. —
að þeir haga sér eins og sannir komm-
únistar?
Innrás Rússa í TékkósMóvakíu var
ekta kommúniskt viðbragð, beint úr
textabók, við háska, sem þeir töldu
steðja að sér.
Það má segja að baráttuaðferðir komm
únismans krystallist í þessum verknaði
að laumast að næturþeli með óvígan
her inn yfir landamæri vinaþjóðar eftir
að hafa kvatt með koissum og blíðu-
orðum og heitum um eilífa vináttu
stundu áður.
Það fólk sem lifði Finnlandsstyrjöld-
ina 1939, samninginn við Hitler sama
ár, rýtingsstunguna í bak Pólverja,
undirokun Eystrasaltslandanna, innrás-
ina í Ungverjaíand, og undrast enn, á
ekkert betra skilið en að úlfurinn
gleypi það einn daginn. Slíkar rauð-
hettur eru sérstaklega búnar til fyrir
ú’lfa.
Esjan dólaði þarna fyrir Austfirðina
allan þennan dag og brá sér inná
hvern fjörðinn af öðrum. Það var hvergi
maður við verk að sjá á bryggjum og
varla hræða á stjái. Síld, síld, síld.
Hvar var síldin? Það leíð rúmíega hálf
öld frá því að síldin hvarf frá Aust-
fjörðum um aldamótin og þar hún kom
aftur. Það er vonandi að sú saga endur- •
taki sig ekki í bráð, en hin „dauðu“
þorp vöktu manni ugg.
Dauður sjór, glær og átulaus, varia
fugl á flugi, hvað þá bátur, enda fiski-
miðin frfðuð fyrir því veiðarfæri, sem
helzt væri hægt að fiska með á þess-
um tíma — og til landsins kalin tún.
Við nálguðumst Norðurheimskauts-
bauginn og ríki Neptúnusar og Auroru
Boreális, svo sem segir frá í næstu
grein.
27. október 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7