Lesbók Morgunblaðsins - 24.11.1968, Blaðsíða 6

Aðalheiður í Byggðarenda
Sigríður í Alheimi.
Marsibil í ísafoldarhúsi

r •:
:
FÓLKH) OG
FRAMTÍÐARHORFURNAR
NÚ HÖFUM við verið í viku
hér í eyjunni; notið bjartra
nátta hásumarsins og nálægð
þeirrar náttúru, sem hvergi
verður fundin nema í eyjum.
Bráðum kemur skipið úr Hólm-
inum með konumar af Eyrar-
bakka; þá tökum við upp tjald-
ið og svo verður eyjan að
baki, líkt og einhverskonar
veröld handan við veruieikann,
sem maður hefur slæðst inní
fyrir tilviljun. Sumir taka sér
far með Baldri út hingað og
dveljast í Flatey þrjá klukku-
tíma, meðan báturinn fer áætl-
unarferðina upp að Brjánslæk.
Þau kynni eru auðvitað betri
en ekki neitt, en um leið ákaf-
lega yfirborðsleg og flausturs-
leg. i fyrstu fannst mér að tím-
inn yrði lengi að líða í heila
viku, en annað kom á daginn.
Með því að taka lífinu með
hæfilegri ró, kynnast fólkinu
eitthvað og eyjunni sæmilega,
veitir ekki af vikunni.
Flóabátur'inn var tvo
klukkutíma út hingað úr Hólm-
inum og við stóðum uppi mest
af leiðinni og sáum hvernig
hann risti Breiðafjörðinn; kjöl-
farið e'ins og akbraut marga
kílómetra afturundan. Þennan
dag var heiðríkja og mikill
blámi ríkjandi, bæði á himni og
jörð um Breiðafjörð. Við Bjam-
eyjar sátu skarfar á svört-
um skerjum; þessar eyjar fóm
í eyði á undan öðrum Breiða-
fjarðareyjum. Oddbjarnarsker-
Sð er langt á vinstri hönd og
fyrr en varir ris Flatey úr sæ,
í fyrstu heldur lág ásýndum
eins og nafnið bendir raunar
til. A bryggjunni stendurhóp-
ur fólks; bátskoman er við-
burður í eyjunni og þá labba
margir vestur á brygguna, þótt
þeir eigi ekki sérstakt eríndi.
Það var raunar umsamið áð-
ur, að við yrðum í læknishús-
inu hjá Ólínu og Hafst-eini, en
nú höfðu þau brugðið sér í
ferðalag uppá landið. En það
gerði raunar ekkí til, að
minnsta kosti ekki meðan veð-
ur héldist svo fagurt; það var
bæði tjald og nesti með í ferð-
inni.
★
Mér er í minni skipsferð, sem
ég- fór fyrir ári á öðrum slóð-
um. Það var með einu glæsi-
legasta farþegaskipi heimsins,
Michelangelo, frá Genúa; það
Sigldi í þetta sinn um nætur-
sakir frá Napólí til Cannes í
Frakklandi. Það sem ég man
bezt frá þessum glæsilega far-
kosti var handagangurinn, óða-
gotið skipulagsleysið og lætin
að komast um horð og aftur í
land. Að vísu var ég farar-
stjóri fyrir ferðamannahópi og
hef sjálfsagt af þeím ástæðum
orðið meira var við óþægind-
in. En mér var hugstæður mun-
urinn á þessum ferðum, þegar
ég bar tjaldið upp bryggjuna í
Flatey; bar það ásamt öðru
dóti uppí grasi vaxinn hól, sem
þar verður fyrir. f brúnni á
Konráð stóð Dalli stýrimaður
og fylgdist með því er nokkr-
ir farþegar gengu í land. Einn-
ig voru nokkrir pakkar í mestu
makindum látnir upp á bryggj-
una. Og við settumst í grasið.
Settumst hjá dótinu og sátum
þar lengi. Ég hef ekki hug-
mynd um hve lengí það var,
en allt í einu var það bjarg-
föst sannfæring að allur flýtir
væri óþarfur. Ég býst við að
tímalirak sé hugtak, sem m-enn
hafa ekki svo mjög kynnst hér
um slóðir. Við sáum Konráð
leystan frá bryggju. Hann tók
á sig sveig og síðan norðurúr í
áttina upp að Brjánslæk á
Barðaströnd. Þetta hafði verið
góð skípsferð og ólíkt fyrir-
hafnarminni en að sigla með
Micelangelo á Miðjarðarhafinu.
En seinna fluttum við okkur
um set. Fundum tjaldinu stað í
ágætri tóft við fjöruna. Þar
hafði einhverju sínni verið
kartöflugarður. En um árarað-
ir hefur gras fengið að vaxa
þar í friði.
★
Stundum höfum við g-engið
allar götur út á norðaustur-
enda eyjarinnar; þar er kríu-
byggðin. Maður reynir að
finna fótum sinum gætileg for-
ráð t’il þess að forðast að stíga
ofan á eggin, sem þar liggja
eins og hráviði. En krian er
eins og kríur eiga að sér að
vera. Hún gargar og stingur
sér og alltaf býst maður við að
fá kropp í hausinn, en aldrei
hefur hún hugrekki til að
sfinga sér nógu langt niður.
Þarna verða fallegar víkur og
vogar sem fyllast á flóðinu, en
um fjörur er einungis ber botn
inn langt út eftir. Botngrjótið
liitnar af sólinni, og þegar
flæðir inn í þessar innstu vík-
ur, þá er sjórinn nánast volg-
ur. Þarna var ungmennum
kennt sund í eina tíð. Með lít-
illi fyrirhöfn mætti útbúa þar
ákjósanlega baðströnd.
Bærinn í Svefneyjum sést vel
handan við sundið; eyjamar
verða eins og langur rani, sem
ber í Skarðströndina og norðar
sjást eyjamar í Hvallátrum. I
Svefneyjum búa þeir feðgar
Jens Nkiulásson og Nikulás
sonur hans. Þar er víst gott
und’ir bú. í Hvallátrum búa
þelr Jón Daníelsson og Aðal-
steinn skipasmiður, sonur hans.
í Skáleyjum eru einnig tveir
bæir en þeir sjást ekki héðan.
★
Hvað verður um þessa byggð,
þegar þeir eru gengnir til
feðra sinna, sem hér hafa alið
aldur sinn allan. Horfurnar
em • ekki bjartar, en þó hefur
það borið við, að ungt fólk
hafi flutzt þangað uppá síð-
kastið. f því húsi, sem vestast
er á eyjunni og Byggðarendi
heitir, hitti ég unga konu úr
Reykjavík, Aðalheiði Sigurð-
ardóttur. Hún og maður henn-
ag, Gunnar Jónsson, sjómaður,
höfðu komizt að þeirri niður-
stöðu eftir nokkurra ára bú-
setu í Reykjavík, að viturlegra
væri að flytja eitthvað út á
land. Þau þekktu lítt til staða,
en tóku íslandskortið og leizt
mæta vel á Breiðafjörðinn og
þá helst Flatey. Hún sagði:
' — Við fluttum í október,
19GG. Við vorum þá húin að
búa í átta ár á Ljósvallagöt-
unni í Reykjavík og höfðum
fengið nóg af því. Við fengum
þetta hús, Byggðarendann, á
Ieigu af hreppnum. En það var
ekkert rafmagn þá. Nú er aft-
ur á móti rafmagn í þessu húsi
og tvéim öðrum frá frystihús-
inu. Mér leizt strax vel á mig
í Flatey. Mér hefur fundist
prýðilegt að búa hér, en það
er alveg ófært að barnaskóla
vantar. Sumir kenna krökkun-
um sínum sjálfir; aðrir hafa
þau í Stykkishólmi eða jafnvel
í Reykjavík. Ég kynntist fólk-
inu fljótt og v'ið höfum haft
talsverð kynni og samgang. Mig
minnir það hafi verið 25
manns hér í eyjunni í vetur og
þá tel ég bömin með. Það er
að vísu fallegra svona um há-
sumarið, en ég varð aldrei vör
við að það væri néitt sérlega
skuggalegt hér í skammdeginu.
Þó var ég að mestu ein hér í
vetur; Gunnar var í flutning-
um í Keflavík. Einu samkom-
urnar hér eru þegar prestur-
inn kemur til að messa. Þá
fara allir í kirkju. Mér finnst
ekki að ég hafi far'ið á mis við
neitt. Ég er ekki svo mikið fyr-
ir félagslíf. Þó var spiluð fé-
lagsvist hér í vetur. Maður
Hjónin í læknishúsi: Ólína Jónsdóttir frá Hvallátrum og Haf-
steinn Guðmundsson frá Skáleyjum.
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
24. nóv. 1968