Lesbók Morgunblaðsins - 03.01.1971, Blaðsíða 11

þeir stefndu til vesturáttar og
fundu Hjörleif dauðan. Það hlýt
ur að hafa verið sullsamt ferða
lag.
Á Hofi er gömul torfkirkja
og mörg býli, eins er á Svina-
felli, bœ Flosa. Rétt við bœjar-
vegginn er Svínafellsjökull,
beljandi skriðjökull. En fegurð
er þarna stórhrikaleg og kjarri
vaxnar brattar hliðar. En erfið
hlýtur Flosa að hafa reynzt að-
förin að Njálssonum og allar
þingreiðar. En þessu hlutskipti
hafa þeir löngum mátt hlíta,
sem kosið hafa sér bólstað í
þessari sérkennilegu og fögru
sveit milli eyðisandanna tveggja.
Og hátt þótti okkur að horfa
upp til Öræfajökuls, þar sem
Þumall og Hvannadalshnjúkur
gnæfa. Ólafur Víðir, sonur okk
ar á Seyðisfirði hafði gengið á
hnjúkinn, ásamt tengdaföður
sinum og mágum nokkru fyrr.
Sögðu þeir okkur að það væri
allmikil þrekraun en borgaði
sig fyliilega, sérstaklega eft-
ir að niður væri komið!
„Sjáið tindinn,
þarna fór ég —“ segir Tómas
í kvæði sínu Fjallganga. En
þótt þrammað sé upp í mót yfir
urð og grjót bíða sigurlaunin
þeirra, sem komast á hæsta tind
inn, þar bíður „björtust brúð-
armyndin" eins og Þorsteinn
kvað forðum, og er það vissu-
lega ávallt nýr — gamall sann-
leikur.
Sandfell er litlu sunnar en
Svínafell. Það er nú í eyði, eft-
ir standa leifar af gömlum
burstabæ. Hallandi þil í grónu
túni hlusta á týnda sögu, um
Þorgerði landnámskonu, eld og
flóð og ógnir þær, sem sr. Jón
Þorláksson horfði yfir úr
tjaldi sinu fyrir hálfri þriðju
öld.
Og senn erum við á leiðar-
enda. Skaftafell er framundan,
en á vinstri hönd kvíslast
Skeiðaráin um endalitlan sand
inn, sem trúlega á eftir að
verða vegagerðarmönnum og
allri þeirra yfirstjórn til ar-
mæðu áfram sem hingað til.
Haft er eftir útlendum vís-
indamanni, að Skaftafell, útsýni
og umhverfi muni vart eiga
sinn líka á jarðai’kringlunni,
enda friðlýst sem þjóðgarður.
Þar blandast saman á f jarstæðu
kenndan hátt mild fegui’ð og
hýrleiki bjai’kanna í Morsái’-
dal við tröllaukna fjallasýn og
skriðjökla, sandeyðimörk og
beljandi jökulvötn.
Við höfðum þarna skemmri
viðdvöl en vert hefði verið,
gengum þó upp að Svartafossi,
sem rammaður er inn i sérkenni
lega reglulegt stuðlaberg. Eins
fórum við á Skerhól og þaðan
á brún Morsárdalsins og sáum
niður í Bæjarstaðaskóg.
Þarna væri gaman að dvelja,
ekki einn dag heldur marga,
horfa á jöklana og sandinn og
hlusta á náttúruna tala við
sjálfa sig, eins og hún hefur
gert frá ómunatíð.
Ég er dálítiS kvíðinn vegna
næsta Skeiðarárhlaups, trúlega
standast vörzlugarðarnir átök
jökulflaumsins. Og verði svo,
þá mun tækni vélaaldar leggja
veginn vestan um sandinn. Þar
með hefst straumurinn af mann
fólki af þéttbýlissvæðum Suð-
vesturlands, ásamt túristum
ótal þjóða. Einangrun aldanna
verður rofin af dyn umferðar-
innar og fjölmengun menning-
arinnar læðist upp með Svarta
fossi, á Skerhól og Kristínar-
tinda, inn Morsárdalinn í Bæj-
arstaðaskóg.
Vonandi á svartsýni hér ekki
við. Hrikaleiki alls umhverfis
mun standa af sér öll mann-
anna verk, og óneitanlega er
það mikið tilhlökkunarefni að
geta hringkeyrt landið innan
fárra ára.
Og við höldum aftur af stað
heimleiðis, akandi í hraðskreið-
um bil. Við erum ekki þeir bóg
ar að hlaupa norður af, þótt
fyi’rum hafi smalamanni í
Möðrudal ekki brugðið þótt
hann skryppi til Skaftafells um
jökul þveran og til baka aftur
sömu leið. Sagnir herma að
Möðrudalssmali hafi átt sér
svefnpláss í Skaftafellsskála
og gagnkvæmt með smala frá
Skaftafelli. Forn skjöl benda til
að eitthvað sé hæft í þessari
sögu.
En við förum ekki þessa leið,
heldur sveit og sand til baka.
Frá Fagui’hólsmýri fengum við
myrkur og foiaðs veður til
Hafnar.
Kýrnar og kirkjan í Bjarnanesi í Hornafirði. Þaðan er dýrlegt litsýni til jöklanna.
12. ágiist.
1 nxorgun drukkum við kaff
ið hjá Benedikt og Elínboi’gu
Pálsdóttui’. Þar sáum við eitt
þessai’a sérkennilegu og fögru
steinasafna, sem víða prýða
heimili á Suðaustui’landi. Og
við fórum ekki tómhent þaðan.
Konu minni áskotnaðist foi’láta
vasi, með álímdu álitlegu safni
af bergtegundum nálægi’a og
f jarlægi’a staða.
I skólanum þar sem við gist-
um var hópur jarðfræðinema
sem unnu að því á vegum Orku
stofnunar að kanna nálæg fjöll,
sérstaklega Lónsöræfi með til-
liti til hugsanlegrar málm-
vinnslu. Voru þeir með ótal
gi’jótsýnishorn í pokum og krús
urn, mulin og ómulin. Fékk ég
þar steinflögu sem stirndi í.
Spuiði hvað það væi’i og sagt
það kallaðist „glópagull“, en
kopar- og brennisteinskís er
gylltur og getur hæglega villt
um fyrir flónum. Ekki vildu
þeir ungu menn gefa mér nein-
ar staðgóðar upplýsingar, þó
sögðu þeir að kopar fyndist
þarna, en trúlega ekki í þeim
mæli, að borgaði sig að vinna.
Um hádegisbilið lögðum við
af stað, kvöddum Hornafjörð-
inn án þess að sjá hann. Feng-
um við mestu í’igningai'dembu,
sem við töldum okkur hafa
mætt á lífsleiðinni undir Al-
mannaskarði og aðra ámóta í
Lóninu. Og á Lónsheiði hafði
snjóað um nóttina, svo bíllinn
dró siðan kviðinn eftir krapa-
elgnum á háheiðinni. Og alls-
staðar var snjór í fjöllum. Nótt
in hafði verið köld.
1 Breiðdalnum var sólarglæta
og þegar við komum i Skrið-
dal glóði hún um skóg og sleg
in tún.
Annars gerðist ekkert mark-
vert, þar til við komum á aust-
urbrún Fjarðarheiðar. Þá varð
ég fyrir þeirri upplifun að
hlusta á Húnvetningakór úr
Reykjavík syngja i útvarpinu.
1 eyrum mér hljómuðu tvö er-
indi eftir sjálfan mig við lag
eftir söngstjórann. Hafði ég
aldi’ei heyrt þess getið að svo
barnaleg ljóðsmíði yrði tón-
skáldum að innblæstri. Þetta
voru vorvisur trá tvitugsárum
mínum í striðsbyrjun:
Framli. á bls. 16
Bæjarhverfið Hof í Öræfuni. Út með fjallinu sér til Skaftafells.
3. jamúar 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 11