Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1971, Side 13

Gengið á
Dyrhólaey
Framh. af bls. 7
stunda sjóinn t.d. úr sveiitun-
um milli Sanda.
Upp með hömrunum að vest-
anverðu liggur sandbrekka,
svo nefnd Sandkinn. Efst i
henni myndast dæld uppi við
bergið, sem heitir Skipadalur.
Þar er afdrep i flestum áttum
og skjólgott. Sagt er að þar
hafi skip verið smíðuð áður
fyrr.
En Dyrhólaey er ekki ein
um það, að bjóða Atlantshaf-
inu byrginn sem syðsti tangi
Islands. Úti fyrir henni standa
Dyrhöiadrangar trúan vðrð
hverju sem viðrar og hvað sem
á þeim dynur. Þeir hafa hver
sitt nafn: Máfadrangur, við
hann er talið tólf faðma dýpi,
Háidrangur, sem Eldeyjar-
Hjalti kleif, frægrar minning-
ar, Eundadrangur er mjög ein-
kennileg náttúrusmið. Gegnum
göng má róa skipi inn í hann
miðjan, smáhöfn þar sem vel er
hægt að athafna sig á áraskipi.
Var það oft gert þegar farið
var út í dranginn til eggja-
töku og fuglaveiða. Minnstur
dranganna er Litlidrangur eða
Tóardrangur en lægstur er
Kambur. Engin sker eru milli
dranganna, botninn er sléttur
og dýpkar eftir því sem utar
dregur.
Meðan sjór var fast sóttur í
Mýrdal var sjósóknin jafnan
tvísýn glíma við höfuðskepn-
urnar vegna hinnar hættulegu
lendingar þegar skyndilega
brimaði við hafnlausa strönd-
ina. Stundum fór að vísu betur
en á horfðist í fyrstu. Frá ein-
um slíkum atburði segir sr.
Jón Hjaltalin á Kálfafelli í
sálmi sínum: Andvara, sem
hann orti um það markverðasta
í Vestur-Skaftafellssýslu árin
1754—77. —
Það var mánudaginn 24.
apríl 1775 að róið var alskipa
í Mýrdal þvi
bliðviðri mesta mönnum valdi
að morgni höndin almættis.
Fóru 5 skip á sjó með 90
manns. Er á leið dag versnaði
veðrið, svo að landtaka var ó-
fær sakir brims. Þegar skipin
sneru frá, sást regnbogi á vest-
urhimni, því að
Guðs mildi-höndin maktarrika
minntist á sína sáttmálsgjörð.
Höfðu skipin samflot vestur
með landi, en tvistruðust er
myrkur fór að og veður versn-
aði. En
höfðu allir það sama í sinni
sér skyldi báran vísa leið
Eyjanna til svo komast kynni
en kalda forðast dauðans neyð.
Tókst þetta með þeim ágret-
um, að
um nónbil voru öll á land
uppkomin laus við mein og
grand.
1 Eyjum fengu Mýrdælir
hinar beztu viðtökur.
Tuttugu tók kaupmaður hans í
sitit hús
og gaf þeim svo upp með
sómasöfn
sérhvern kostnað og fyrirhöfn.
Ellefu daga dvöldu Mýrdæl-
ir í Eyjum. Þann 6. maí gaf
leiði til lands. Að kvöldi þess
dags náðu þeir Landeyjum:
festu þar skipin firrtir neyð
fengu þar hesta heim á leið.
Siðan er heimkomunni lýst:
Níunda maí vafðir værðum
voru þar allir komnir heim
lausir úr hættum hafs ófærðum
hver nam af alúð fagna þeim
úr helju þóttust hafa þá
heimta; sem öll var vonin á.
Náungarnlr i sorgum sárum
setið höfðu um þetta bil,
sveipaðir hörðum harmabárum
hugðu þá sokkna i djúpsins
hyl.
Grátfegnir urðu þá og þeim
þegar þeir heilir komu heim.
Þegar þetta gerðist var sr.
Jón Steingrímsson prestur
á Felli. „Var það tilfelli eitt
það þyngsta og örðugasta, sem
ég leið þar i plássi," segir
hann í Ævisögu og bætir síð-
an við: „En hvilikir fagnaðar-
fundir þar urðu, þá hver
heimti aftur sinn ektamaka og
náunga má nærri geta. Lofaður
sé Guð um aldur og eilifð fyrir
slíkt almættisverk."
En það var ekki alltaf sem
svo vel rættist úr þegar brim-
ið hindraði, að lendandi væri
í Dyrhólahöfn. Næstum einni
öld eftir að sá atburður gerð-
ist, sem sr. Jón Hjaltalín gerði
að yrkisefni, fórust 26 menn af
itveim skipum við Dyrhólaey er
þeim barst á í lendingu. Það
var á góuþrælinn 20. marz 1871.
Þá voru 17 lík jörðuð að Dyr-
hólakirkju.
En fréttirnar fóru ekki nema
lestaganginn og tæplega það í
þá daga.
Ekki er sagt frá þessu
hörmulega sjóslysi fyrr en rúm
um mánuði seinna. — 1 Þjóð-
ólfi 28. apríl er birt bréf til
Jóns Guðmundssonar frá sr.
Gísla Thorarensen á Felli, sem
er nákvæm lýsing á þessum
voðalega mannskaða. Frásögn
sína endar hann á þessa leið:
„Ég þarf ekki að lýsa fyrir
þér ástandinu i Dyrhólahreppi.
Það er aumara en frá verði
sagt en eg tek það til dæmis,
að af 36 búendum er hanga
við hokur i Dyrhólasókn eru
11 ekkjur.“
Frásögn sr. Gísla tekur
sr. Pétur næstum orðrétta upp
i Annál 19. aldar.
Landshöfðingi Hilmar Fin-
sen og biskup dr. Pétur Pét-
ursson áseimt Jóni nitstjóra
Þjóðólfs, gengust fyrir sam
skotum handa fjölskyldum
hinna drukknuðu. Alls söfnuð-
ust hátt í 1200 ríkisdali (þá
kostaði korntunnan 10 rd.) þar
af 100 rd. frá einum manni
(Pétri biskupi?) og Bryde
kaupmaður í Vestmannaeyjum
safnaði hátt á 4 hundr. rd. í
Kaupmannahöfn.
Þessir dapurlegu atburð-
ir heyra sögunni til. En um
framtiðina dreymir Mýrdæl-
inga stóra drauma þegar kom-
in verður höfn við Dyrhólaey.
GBr.
Vestmanna-
eyjaferð
Framh. af bls. 11
Oddur, sem þá bjó í austur-
bænum á Krossi var þá nýbú-
inn að veifa til Eyjaferðar.
Fór ég þá beint úr sandi heim
að Krossi til að spyrja hann,
hvort hann vildi flytja okkur
til Eyja til að sækja vörurnar,
og var það auðsótt mál. Fór
ég þá aftur fram í sand til
að láta þá vita um þetta og
biðum við síðan þar eftir Od<H.
Hann kom skömmu siðar me8
háseta sína og var þá lagt af
stað úr sandi á ný, í ágætu
veðri. Báturinn var sexæring-
ur, sem hét ísakur, og var eitt
af stærstu skipunum i Landeyj-
unum.
Þegar á djúpið kom var svo
mikið vesturfall, að róður tók
að þyngjast og var róið í marg-
ar klukkustundir samfleytt og
miðaði lítið. Var oft talað um
að snúa aftur, en ekki þótti
það ráðlegt. Eftir ellefu tíma
róður lentum við á Eiðinu þvi
ekki vildum við fara austur
fyrir klett í þessari austanátt,
þar sem við vorum lika orðnir
þreyttir eftir ferðina.
Við Ivar gistum í London
sem fyrr og fengum ágætan
beina. Um morguninn fór-
um við Ivar að hugsa um að
ná í vörurnar, og höfðum við
lokið þvi um kl. 1.
Það mun hafa verið um kl.
2, að Isakur lagði frá eiðinu,
og var þá kominn suðaustan
stormur, en sjór ládauður.
Heimferðin gekk vel að þessu
sinni og vorum við aðeins um
einn tíma á leiðinni, þvi vest-
urfall var, en það er undan.
Lendingu fengum við góða, og
tókst að skipa vörunum upp
óskemmdum i sandinn. Vör-
urnar bundum við í bagga og
settum þær á hestana, sem bú-
ið var að koma með, en
það var vanalega gert þegar
sást til skipanna. Við héldum
síðan heimleiðis eftir að hafa
þegið góðgerðir á Krossi, og
vorum komnir heim kl.
2—3 um nóttina.
Við vöktum upp, þvi allir
voru í fastasvefni. Var okkur
tekið með kostum og kynjum,
þvi fólk var eðlilega farið að
óttast um okkur eftir svona
langan tima, eða samtals um
fimm daga, og höfðu engar
fréttir borizt, þar sem hvorki
var um útvarp eða síma að
ræða.
Þannig voru ferðir okkar í
þá daga, þegar tók í stytzta
lagi 2—3 daga að sækja vörur
á einn hest, og voru þær oft
og einatt meira og minna
skemmdar, þó stundum gæti
það líka gengið vel. Þetta mun
hafa verið 1889; ég var þá 22
ára gamall.
Að Seferis
látnum
Framh. af bls. 3
Þrjú leynileg ljóð, kom wt í
Bandaríkjunum fjrir tveimur
árum.
Sagan og liinar bóklegu til-
vitnanir eru ekki einráðar í
skáldskap Seferis. Birta hms
daglega lifs leikur um ljóðin
og gerir þau nærtæk og áleit-
in. Það er ástríða í myndavali
þeirra og hljómi, en tiilkunin
er öguð; hvarvetna gætir
skáldið hófs, enda hafði það
einsett sér að fara gæti-
lega með orð. Árið 1943, þá
blaðafulltrúi grísku útlaga-
stjórnarinnar í Kairó, yrk-
ir Seferis ljóð, sem segir meira
BRIDGE
Sagnhcifi verður ávallt í byrjun spils að
gera sér grein fytrir hvernig harrn ætlar að
haga úrspilinu.
Eftirfarandi spil er gott dæmi um þetta:
Norður
A Á-D-7
V Á-10-8-5-4
^ K-8-5
* 7-5
Austur
A K-G-10-9-8
V G-9-3-2
« G-7-4
10
Suður
A 3-2
y K-6
<þ Á-10-6
* Á-K-D-G-8-6
Suður ar sagnhafi í 6 laufum og Vestur
lætur út spaða 6. Hvernig á sagnihafi að
haga úr'spiljnu?
Sagnihafi verðuir nú að gera áætlun um
hvernig hainin ætlar að viinna spilið. Augljóst
eT, að harun veirður áð gefa slag á tígul og
einnig slag á spaða, ef Austur á spaða kóng-
Lnm, nema honum takist að gera hjartað í
boæði gott og geti þammig losmað við tígul
heima. Þá er spurningin, hvemig getur sagn-
hafi gert hjartað gott. Jú, ef hanm reiknar
með, að hjörtum skiptist 4—2 hjá amdstaað-
imgumuim, þá verður hann að trompa hjaxta
tvisvar og er 5. hjartað orðið gott. Til þess
að þessi áætlun takist þarf sagnhafi þrjár
innlkomur í borð þ. e. tvæir inmkomur til
að gera hjartað gott og þá þriðj u til að taka
slag á frí-hjartað.
Sagnhafi sér að í borði eru 3 inmkomur
þ. e. spaða ás, hjarta ás og tígul kóngur,
svo þess vegna gæti áætlunin staðizt. Þetta
þýðiir aftur á móti að hanm má ekki eyða
neinni innkomu fyrr en hann byrjar að
trompa hjörtum. Hanm má með öðrum orðum
ekki drepa útspilið með spaða ás né heldur
gefa andstæðin.gunum tækifæri til að þvinga
hanm til að direpa síðar með spaða ásnum.
Þetta þýðiir að hanin má ekki heldux drepa
með spaða drottningu því þá drepur sagn-
hafi með kóngi og lætur enn spaða og þar
með er sagnhafi þvingaður til að drepa með
ásnum.
Sagnhafi á í byrjun að drepa útspilið með
spaða 7 og Austur fær slagiinm. Nú getur
Austur ekki látið spaða og er sama hvað
hamm lætur út. Sagmhafi tekur trompin af
andstæðingunum, tekur kóng og ás í hjarta,
trompar hjarta tvisvar og kastar síðan tígli
í frí-hjartað í borði og vimmur spilið.
BRIDGE
Vestnr
A 6-5-4
V D-7
* D-9-3-2
* 9-4-3-2
17. október 1971
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 13