Lesbók Morgunblaðsins - 21.05.1972, Blaðsíða 5

Hann fór út úr bílnum v!8
Norðvesturgötu fjögur þúsund
og fjögur. Klukkan var ekki
ennþá orðin níu að morgni.
Maðurinn horfði með velþókn-
un á skellóttan hlyninn, fer-
hyrnda rammann við rætur
trjánna, þokkaleg húsin með
litlar svalir, lyfjabúðina við
hliðina og máða tígla málning-
ar- og járnvöruverzlunarinnar.
Langur og fangelsislegur
sjúkrahúskumbaldi stóð þvert
við gangstéttinni á móti.
Lengra í burtu endurköstuðu
nokkur gróðurhús geislum sól-
arinnar. Maðurinn hugsaði, að
þessi atriði (nú yfirþyrmandi,
tilviljunarkennd og tætingsleg,
eins og i draumi) yrðu með tim-
anum, ef Guð lofaði, óhagigan-
leg, þörf og þekkileg. 1 glugga
lyfjabúðarinnar stóð letrað á
flísar: Breslauer. Gyðingamir
voru að taka við af Itölunum,
eins og þeir höifðu ieyst kríói-
ana af hóilmi. Öl'.u betra þann-
ig. Maðurinn vildi siður um-
gamgast fólk af sínum kyn-
stofni.
Bílstjórinn hjá'.paði honum
við að taka niður kistuna. Eift-
ir langa bið opnaði fjarhuga
eða þreytt kona fyrir horoum.
Bilstjórinn skilaði afbur pen-
ingi út uœ vindhlkfargiluigigann,
ausburlenakri mynt, sem legið
hafði í vasa hans frá þvi um
nóbtina þá í Hótel Melo. Mað-
urinn fékk hiontum fjöru-
tíu sent, og í sömiu andirá fann
hann: „Mér er nauðsyn að fara
þann'ig að öliiu, að fóiik g'.eymi
mér. Bg hef gert tvœr skyssux:
ég greiddi með erlendum pen-
inigi og llét sjást, að mistökin
fengu á mig.“
Konain fór á undan yfir for-
dyrið og fretnri húsagarð. Hon-
um vildi það til happs, að her-
bergið, sem hún ætlaði horoum,
sneri út að þeim imnri. Rúimið
var úr jámi, sem smiðiurinn
hafði undið í undarlegar s-veigj
ur likar greinum og wkwiðar-
tágum. Þama var einnig hár
klæðaskápur úr furu, nábtborð,
'gólfhilla með bókum, tveir ó-
sams'tæðlir stólar og þvotta-
standiur með tiiheyrandi skái,
könnu, sápudiski og drykkjar-
flösku úr ó-gagnsæju gleri.
Kort af Buenos Aires-sýslu og
kross prýddiu veggina. Vegg-
fóðrið var ctumbra-utt mieð
stóra, sienduntekna stéi'þanda
páfug'.a. Ein-u dyr herbergisins
viss-u að húsaigarðin-um. Það
reyndist nauðsynle-gt að færa
stólana, svo að kistan kæmist
fyrir. Lei-gjandan-um þóknaðist
allit. Þegar konan spurði hann
að nafni, svaraði hann Villari,
ekki þó af dulinni ög-run eða
itilraun til að drag.a úr niðiur-
læging-u, se-m hann fann ra-un-
verulega ekki fyrir, heldur
na-gaði hann þe-tta nafn, vegna
þess að h-onrum var ómögulegt
að írnynda sér annað. Sanrjir-
lega heiliaði h-ann ekki sú bók
mn-enntalega fi-rra, að það geti
verið kænskubragð að taka séir
nafn óv.nar s-íms.
Fyrst i stað div.aldi he-rra
Viiilari innan dyra. Eftír nokkr
ar vikur skrapp hann st-undar-
kom út i ljósaskiptiumum. Sum
kvöld fór hann i kvikmynda
hús n-okkrum húsaröðum neðai
v.ð götiuna. Hann settúst aildirei
framar en á yzta bekk; alltaf
fór hann út rétt áóuir en sýn-
iirgu. lauk. Myndirnar, sem
hann sá, voru songlegar glœpa
myndir; eflaust f-jölíluðu þær
JORGE LUIS BORGES
Biðin
SMÁSAGA
Guðbergur Bergsson þýddi
<um einhver mistök, ef'laust
voa u í þeim einhver atriði, se-m
líktust hans fyrri lifsháttum.
Viiiari veitti þessum atriðium
ekki atihyg-li vegna þess að hug
myndin um sérstakt samband á
mi-Ei listar og ve-ruleika væri
honu-m fjariiæg. Hon-um geðjað-
ist umbúðalaust að hiutunum.
Hamn vildi sjá fyrir tilgan-ginn,
sem fólst i því að honum var
bsnt á þá. Andstætt þeim, sem
lesið hafa skáidsögur, áleit
hann aldrei sjálifan sig vera
persónu í listaverki.
Aidrei barst honum bréf,
ekki einu sinni keðjiubréf, en
með leynda von í brjósti
las hann ákveðinn dálk dag-
blaðsins. Á kvöidin færði hann
annan stólinn út i dyr, drakk
grasate þungt hugsi og horfði
á berigfléttuna á v-eg’g næsta
íveruhúss. Margra ára ein-vera
hafði frætt hann um, að hugur
inn hnei-gist til að gera alla
daga eins, en enginm dagur,
ekki eimu sinni innan veggja
fangelsis eða sjúkrahúss, er
sneyddur fu.rðlu, og þegar á allt
er litið, net örsm-árra atburða.
I önnur skipti hafði hann Tátið
undan þeirri freistingu að telja
da-gana og stun-dimar, en fang
els-un þessi var annars eðlis,
af þvi að ekkert setti henni tak
mörk, — nema dagblaðið flytti
einhv-eim morguninn fre-gn af
dauða Alexanders Villari.
Einnig gat hent, að Villari væri
þegar dauður, og þá var þetta
líf aðeins draumur. Sú tilgáta
vakti honuim u-gg, ve-gna þess
að hann gat ekki vel skilið,
hvort slíkt væri heldur l'éttir
eða ógæfa; með sjál-fum sér
sa-g’ði hann, að til-gátan væri
fjarstæða og hratt henni frá
sér. Áður fyrr, nær bó i rá«
tiimans en rás tv-e-ggja eða
þriigigja óriftanlegra atfburða,
hafði hann óskað mangs af
föiskvaiausri ást; sá sterlki
vil-ji, sem vakið hafði hatiur
karlmanna, en ástir sumra
kvenna, óskaði nú einskis sér-
staks; bara tóra án þess að
slokkna. Bragðið af seyði-nu,
bragðið af svörtu tóbakin-u og
e-g-g skuggans, sem sigirað-i- garð
inn, voru hionum næig upp-örv-
un.
í húsinu var gam-aTl úlfh<und
ur. Viliari varð vinur hans.
Hann talaði við hundinn á
spænskiu, á Stölsku, og með
þeim fáu orð-um, se-m hann
mundi af sveitamállýziku æs*ku
sinnar. Villari reyndi að liifa
einvörðungu í andránni, án
minninga eða framsýni; hið
fyrra skipti han-n minna máli
en það síðara. Óljóst þótti hon
um hann skynja, að fortíðin er
skii’.y-rði þess, að timinin sé lið-
inn; af þeim ástæöum breytist
hann á svipstundu í fortið.
Suma daga náigaðist þreyta
han-s unað; á þeim stundum var
hann litlu mangbrot-nari en-
hundurinn.
Nótt eina vakti ní-standi verk
ur innst í munninum hjá hon-
urn undrun og skjálifta. Hræði-
legt kraftaverkið varaði nokkr
ar minútur og endurtóik sig
aftiu-r undir mongun. Næsta dag
sendi Viilari eftir bíl, sem flutti
hann á tannlæknastofiu i El-1-
efta hverfi. Þar var jaxlinn
dreginn úr hon-um. Við þá að-
gei'ð sýn-di hann hvorki meiri
kjark né hiræðslu en aðrir
menn.
Eitth-vert kvöldið, þegar
hann kom heim úr kvik-mynda-
húsin-u, fann hann að ýtt vai
Framhald á bls. 15.
21. mai 1972
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5