Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1973, Page 5

/má/<igci
eflif
cilciou/
huKley
andlifsmvndin
_•_»_ „ O «
— Má'lverk? sagði hr. Bigger.
— Yður ílangar að Ita á einhver
málverk? Jú, við ihöfum ágætt
salfn af nútíma málverkum í söl-
unum Okkar einmitt núna.
Frönsk og ens'k málverk, skiljið
þér.
Gesturinn lyfti hendi og hristi
höfuðið. — Nei, nei, það þýðir
ékki að ibjóða mér neitt af þessu
tízkudrasli. Ég vil fá alvörumál-
verk, gömul málverk. Rembrandt
eða Sir JoShua Reynolds og iþess
háttar.
— Ágætt! Hr. Bigger kinkaöi
kolli. — Gamla meistara. Jú, vit-
ainllega verzlum við með 'þá engu
síður en .nútíma listamenn.
— Sannlleiikurinn er sá, sagði
maðurinn, — að ég er nýbúinn
að kaupa dálítið stórt hús —
herrasetur, 'bætti 'hann við, dálít-
ið hátíðlega.
Hr. Bigger brosti. Þessi maður
var viökunnanlega einfeldnings-
'legur. Hann tök að velta því fyr-
ir sér, hvernig hann hefði grætt
þessi auðæfi sín. Herrasetur.
Hann hafði sagt þetta orð eitt-
hvað svo skemmtMega. Þetta var
maður, sem hafði unnið si|g upp
úr 'þraeldómi og var nú orðinn
herraseturseigandi — neðan frá
breiðum grunni þjóðfélagspýra-
miidans upp 'í mjóa toppinn. Hans
eigin saga og svo ölil saga stétta-
baráttunnar 'hafði veriö inniiu'kt
í hreykinmi áherzlunni á þetta
eina orð: Herrasetur.
En gesturinn hélt áfram að tala
svo að 'Bigger gat ékki sleppt sér
út í frekari hug'leiöingar. Hann
sagði: — i| 'húsi af iþessu tagi og
með stöðu, sem ég Iþarf að gegna,
verð ég að fá eitthvað af má1-
verkum. Gamla imeistara, s'kiljið
þér, Remlbrandt og hvað iþeir nú
heita allir þessir'Skarfar.
— Auðvitað eru gamlir meist-
arar tákn vegs og virðingar,
sagði hr. 'Bigger.
— Eimmitt svaraði hinn og
Ijómaði a'llur. — Ei-nmitt það, sem
ég ætlaði sjálfur að ffara að segja.
Hr. Bigger hneigði sig og
brosti. Það var gaman að 'hitta
einhvern, sem tæki háðið hjá
manni sem fúlustu a'lvöru.
— Náttúrlega þurfum við ekki
að hafa igamla meistara nema
niðri 'í samikvæmissölunum. Það
væri ofrausn að 'hafa 'þá líka í
svef n h erbe rg j u n u m.
— Já, sannarlega væri það
óþarfi, samlþykkti Ihr. Bigger.
— Sannast að segja teiknar
dóttir fn'ín dálítið, hélt herra-
garðseigandinn áfram. — Og
þetta er fallegt hjá henni. Ég
ætla að iláta innramma nokkrar
teikningarnar hennar og hengja
þær í svefnherbergin. Það getur
komið sér vel að 'hafa ilistaimann
í fjöJskyldunni. Sparar manni mál
verkákaup. En niðri verðum við
vitamlega að 'hafa eitthvað gam-
a'lt.
— Ég held ég ihafi einmitt það,
sem þér þurffið. 'Hr. Bigger
hringdi ibjiöllu. „Dóttir mín teikn-
ar dállítið . . Hann sá fyrir sér
skrokkmilkla, 'ljóshærða stúl'ku af
barpí'utegundinni, þrítuga og pipr
aða og dálítið farna að láta á sjá.
AðstoðarstúHkan 'hans kom inn.
— Komið þér með Feneyjamál-
verkið, ungfrú Pratt. . . þetta sem
er I bakherberginu. Þér vitið við
hvað ég á?
— 'Þér hafið það vistlegt
hérna, sagði herragarðseigandinn.
Gengur ekki verZlunin vel?
Hr. Bigger andvarpaði. — Það
er kreppan, sagði ihann. — Og
ihún bitnar hvað aílra mest á okk
ur llistaiverkasölunum.
— Já, kreppan. Herragarðseig
andimn skrí'kti ofurlítið. — Éig
sá hana nú fyrir frá fyrstu byrj-
un. Sumir 'halda, að velgengnin
geti varað um alla eilífð. Meiri
bjámarnir! Ég seldi þegar állt var
á toppi. Og þess vegna get ég nú
'keypt máilverk.
Hr. Bigger tök undir hláturinn.
Þetta var almennilegur viðskipta
vinur. — Ég vildi, að ég hefði
haft eitthvað að selja meðan a'llt
var á toppi, sagði hann.
Herragaröseigandinn hiló þang-
að till tárin runnu niður ikinnarn-
ar á ihonum. Og hann hló enn,
þegar umgfrú Pratt kom irnn aft-
ur. Hún bar málverk í báðum
höndum eins og skjö'ld fyrir sér.
— Setjið þetta á grindina, ung-
frú Pratt, sagði hr. Bigger. —
Jæja, hvað finnst yður svo um
þetta? sagði hann og sneri sér að
gósseigandanum.
Á myndinni var efri 'helmingur
af konumynd. Þetta var 'kona með
höldugt andlit, 'hvít á ihörund,
brjóstamikil, í dök'kb'láum kjó'l og
l'í'ktist mest ítalskri hefðarkonu
frá miðri átjándu öld. Ofurlítið
ánægjubros lék um stútinn á vör-
unum og 'í annarri 'hendi hélt hún
á svartri grímu, rétt eins og hún
væri nýbúin að ta'ka ihana af sér
eftir grímudans'leik.
— Falleig mynd, sagði gósseig
andinn, en ®vo bætti hann við
hikamdi: — Þetta er nú ekki veru
'lega fíkt Rembramdt, finnst yður
það? Það er svo mi'kil birta yfir
því. Venjulega er ékkert 'hægt að
sjá á þessum gömlu meisturum.
af því að það er rétt ©ins og það
'hví'li ein'hver dimma og þoka yf-
ir þeim.
— Þaö er ekki nema satt, sagði
'hr. Bigger. — En svo eru ekki
atlir gamlir meistarar lí'kir Rem-
brandt.
— Nei, lí'klega ekki. Herra-
garðseigandinn virtist ekki láta
fyllilega sannfærast.
— Þetta er átjándu a'ldar Fen-
eyjamálverk. Og það var a'lltaf
bjart yfir þeim. 'Þetta er eftir Gi-
angölini. Hann dó ungur, s'kiljið
þér. Það eru ékki ti'l nema eitt-
hvað sex þekktar myndir eftir
hann. Og þetta er ein iþeirra.
Gósseigandinn kinkaði kolli.
Hann kunni að meta það sem
sjaldigæft var.
— Maður verður strax var við
á'hrif frá Longhi, Ihélt hr. Bigger
áfram fjörlega. — Og svo verður
líka nökkuð vart svartsýnimnar
frá Rosaloa í andlitssvipnum.
Gósseigandinn horfði vand-
ræðalega á myndina og hr. Bigg-
er á víxl. Það er fátt jafn vand-
ræðalegt og það að láta sér fróð-
ari mann fræða sig. En hr. Bigger
gekk á lagið.
— Það er skrítið, hélt hann
áfram, — að maður sku'li engin
áhrif frá Tiepolo sjá 1 myndinni,
finnst yður e'kki?
Gósseigandinn 'kinkaði kolli.
Það var skugga'lagur svipur á
amdlitinu og meöri vörin seig. Það
hefði mátt halda, að 'hann ætlaði
að fara að skæla. Loksins linað-
ist 'hr. Bigger ofurl'ítið. — Það er
ánægjulegt að taia við einhvern,
sem 'hefur virkilega vit á mál-
verkum. 'Það hafa svo fáir.
— Nú, jæja, ég vil nú ekki
segja, að ég hafi gefið mig neitt
verulega að s'líku, sagði gósseig-
andinn hóglega. — En ég veit
'hvað mér þykir fállegt, þegar ég
sé það. Nú glaðnaði yfir ihonum
er 'hann þóttist hafa fastara und-
ir fótum.
— Það er meðfæddur smekkur,
sagði hr. Bigger. — Dýrmæt gáfa.
Ég sá alveg á svipnum á yður,
að þér höfðuð 'þá gáfu til að
bera. Sá það um leið og 'þér kom-
uð hingað inn.
Gósseigandinn var hæstánægð-
ur. — Vifki'lega? Honum fannst
'hann stækka og au'kast að mann-
gildi. Virkillega. Hann hállaði
undir flatt með kunnáttusvip. —
Já, ég verð að segja, að þetta er
dásamleg mynd. En sanniei'kur-
inn er 'sá, að ég hefði heldur vilj-
að eitthvert sögulegt málverk, ef
þér Ski'ljið, 'hvað ég á við. Mynd
af einhverjum, sem á sér ein-
ihverja sögu, svo sem Önnu Bo’l-
eyn, hertoganum af Wellington,
Nell Gwynn eða ein'hverjum þess
iháttar.
— Já, en 'kæri herra, ég ætl-
aði einmitt að fara að segja yður
söguna. Þetta málverk á sér
merkifega sögu. Hr. Bigger hall-
aði sér fram og drap 'hendi á
hnéð á gósseigandanum. Augun
Ijómuðu undir loðnum augnabrún
unum, og það var ei'nhver í'bygg-
in velvild í svipnum. — Þetta
málverk á sér mefkilega sögu.
— Virkilega? Gósseigandinn
lyfti brúnum.
Hr. Bigger 'hallaði sér aftur í
stölnum. Benti síðan á konuna á
myndinni.
— Konan, sem 'þér sfáið hérna,
var kona fjórða greifans af Hurt-
more. Ættin er nú útdauð. N(-
Framh. á næstu síðu.
©