Lesbók Morgunblaðsins - 23.06.1974, Blaðsíða 13

Hátíðahald á þjóðhátíðardaginn, 17. júni,
hefur um árabil verið hálfgert vandræðamál.
En það verður þó að segja öllum ráðandi
aðilum til hróss, að á þessu herrans þjóð-
hátíðarári; tókst að bjarga þessum degi
nokkurnveginn slysalaust. Það verður að
teljast afrek út af fyrir sig. Mér er minnis-
stætt kvöld þessa dags fyrir tveimur árum;
argvítugri fylliríissamkomu hef ég naumast
séð, nema ef vera kynni á jónsmessuhátíð-
um hjá kommum, sem á timabili voru látnar
setja blett á Þingvelli ár eftir ár. Unglinga-
drykkja setti mestan svip á þjóðhátíð lands-
manna síðustu árin; við það varð ekki unað
lengur. En auk þess mátti greina almenn
leiðindi á þjóðhátíðarhaldinu. Formið virtist
steinrunnið og dautt. Allt hátíðastússið,
fjallkonan með Ijóðið sitt og oftast nokkuð
uppskrúfaðan hátíðleik, ræðurnar: Góðir ís-
lendingar, o.s.frv. — þetta mjög svo hefð-
bundna form, heyrirtil liðnum tíma. Á þenn-
an hátt verður að því er virðist sífellt erfiðara
að samstilla hugi landsmanna og magna
tilhlýðilegan hátíðleik, að ekki sé talað um
skemmtun.
Nú er ekki lengur við það miðað, að íbúar
höfuðborgarsvæðisins komi helzt allir niður
á Arnarhól. í nágrannabyggðum Reykjavíkur
hefur færst nýtt fjör í þjóðhátíðarhaldið 17.
júní; einkum mátti greina verulega breytingu
í þá átt núna. Fjölmennar og ágætar sam-
komur voru haldnar í Hafnarfirði, Garða-
hreppi og Kópavogi. Fyrir nokkrum árum var
viðleitnin í þá átt heldur máttvana; þá var
allur straumurinn til Reykjavíkur.
Fólkið á þessu svæði hefur sjálft átt þátt í
breytingunni með þvi að sækja fremur sam-
komurnar í heimabyggðunum. Sjálfur var ég
við hátíðahöld i Garðahreppi, þar sem nýtt
og glæsilegt íþróttahús skapaði aðstöðu,
sem áður hefur ekki verið til þar. Ég minnist
þess ekki að hafa komið á svo ánægjulega
þjóðhátíðarsamkomu um langt árabil.
Kannski var það vegna þess að allar stærðir
voru í hófi, en líklega þó öllu fremur vegna
þess að dagskráin var heimatilbúin og stóð
manni þessvegna nær. Ekki hef ég nema allt
það bezta um okkar landskunnu skemmti-
krafta að segja og met hæfileika þeirra
vonandi að verðleikum. En ólíkt fannst mér
meira hrífandi að heyra börnin syngja og
spila á flautur með atvinnumannahljómsveit
að baki.
Það er líka eitthvað sérlega skemmtilegt
við að sjá viðvaninga leika á sviði; hér voru
það unglingar úr gagnfræðaskólanum. Á
einhvern hátt fylgir þvi meira ævintýri og
áhætta en hnitmiðuðum uppfærslum at-
vinnuleikara. Mistökin verða jafnvel
skemmtilegust af öllu, að minnsta kosti á
eftir.
Þarna var eitt atriði, sem mér fannst brúa
betur bilið milli fortíðar/og nútíðar, en flest af
því sem ég hef heyrt og séð í seinni tið. Það
var svokallað þjóðlagapopp. Rafvædd popp-
hljómsveit vel æfðra stráka úr gagnfræða-
skólanum tók gömlu góðu og þjóðlegu lögin,
sem til þessa hafa verið sungin með yfir-
gengilegum þyngslabrag og alvöru. Þarna
var þjóðlegur arfur, sem allir þekkja og öllum
þykir vænt um, tekinn og fluttur á því máli,
sem unglingarnir skilja betur en nokkuð
annað og raunar hald ég, að allir hafi haft
mikla ánægju af. Mér fannst, að einmitt
þarna væri vísir þess, sem gera þarf á breið-
um grundvelli: Að halda þræðinum; halda í
eitthvað af þvi gamla, en gefa þvi nýtt blóð.
Sé það ekki gert, dagar formið uppi eins og
nátttröll og nær ekki til nokkurs manns.
Á hátíðastundu þykir víst ekki frambæri-
legt að sleppa ræðuhöldum. En mikið held
ég að hin fleygu og fögru orð fari fyrir ofan
garð og neðan hjá áheyrendum. Hið talaða
orð á í vök að verjast. Orð eins manns verða
að hafa magnaðan þunga og næsta óvenju-
legan töfrakraft, ef þau eiga ekki að kafna í
skvaldri fólks og skrjáfi sælgærisumbúða.
Það sem i svipinn nær sambandi er músík og
kannski sýningaratriði, sem hægt er að njóta
án þess að þurfa að einbeita sér og hugsa.
Það er sjo fjári erfitt að hugsa; þjöðhátíðar-
gestur, sem maular poppkorn eða ís vill fyrir
alla lifandi muni vera laus við það.
Gísli Sigurðsson.
Kr ossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
i n [0. FULL F*- ftHD KTÖk uft ifií 1 fift- KVfN- /MV f* SH[:k HSSjI iri H in uM
k In' A F V e 4 A L e 1 D D U R
Í:> KV- Kt'- L T o' i N i i> A X l
rif*-*- OTR YSt.- Ufl V A' L y N J> U R ú, R A S
H %T- fi‘ú« £ R PÚK5 UR goftí ssæ A X l R N A R T
HCIl* BRoT V A H 4 A V £ L r u R fS’r y r N /
A K A ILtut XI® Mf j ■>. FL- n n i o T U * ■ £ ÍKCft. V l N
■ffl\ T R u N A i> tí R ú VfWD IR S N * u <° R ruftt INUM
AíAfíJ t* A T A N R K fAHT.fi *UTAR F A N T s STfi UM E
Pfjp- ! R m N 1 r RCKl So&i U S &*■'* F 1 s íT4 A R
1 |® írfM- BHOÖ,, H N tvtir- gl— ruö R ý R T Ccbi rerr- *N 1 15J51 K u N N
1 1 'i n ■ p R. Ý P vl R A F — PokA H £ N N 1
Huc.- R A 4 A R KllíuK- UöJL. Leir 0' F 1 M 1 R EMD VNA A N
w 5 o' £ A R FISK a«- tHt-t i K A T A N fJAfN A' 5 U
YfcTL 0«*- A 6. A R Llðf- nmr ***»! W u. R \ L D 1 HlT. T n
FA'ST £KKI YvEH veft; u 'Þog-a— n&- 1 Ð AS> UhA } > lA<^ Diae- AM 5LR45 MAL EIA/- DZEÍ- IÐ
jot- A'srfto ATI-OT FFtftíi
*** SKoTt gLAui/
(a Cc r LEKuR. T/HA
ftrr
/KoR- p r*. R A'tFihH flfiUR /°
TSTÁl UM 4*-' /fl M' H l. T. K* n* \ rJ n>
Ka't- IR KM- APP- u g. 'A K-LAKA l. o a. FT- 6 LL- 1 N
%t 1 FAM- ÍOlA - jR-vt fUÁL INN MA'f FR/E&l Heiri Ettoiva. ■ ífEL' rfl
FLEY- SUGflfJ íáuÐ - U N1 KltftFT
/N Heu-AR FATN-I A ©
fcíAM- PrÆ£ i e. rnTo'- LflUS fUAiJ ITK. fO Kf- /UfU í S- - wafiíi ÍNiKT- UR SPoTf 1
S?\L- IN FWD/N4 i-fl K- rtK i SflM- HLÍ. FNuft) f FNI N€LA
pR' o?l PAtJff- ÍÁR STt\FUKi K*>M A 4*
KeW
VERK- FÆRI FoR- iKEtTt 5r^V» - FT777 ffírA- h t-r.
fRUM' efn 1 LYK7: IR 5 L- i€Ml
ELD- ‘jT o HAM4 /R