Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1977, Blaðsíða 8

Dingleskaginn er hrjóstugur og ber og grjótgarðar hiaðnir kringum
túnbleðlana. Eileen og Paddy Fitzgerald fluttust hóðan til Amerfku
1922, en undu þar ekki, sneru heim og búa á Coumeenoole (Kúmen-
hóli?) sem sést hér á myndinni.
Á haustin, þegar hafrarnir eru
fullþroska slær bóndinn þá með
orfi sinum og ljá af mikilli fimi í
hæðardrögunum kringum Dingle-
flóann. Hann heitir John Hanifa,
þessi giaðlegi, írski bóndi og ég
reyni að læra af honum handtök-
in. Sömu vinnuaðferðir hafa
kannske verið notaðar á írlandi í
þúsund ár áður en Druid eða
kristnir menn stigu á land. John
Hanifa lítur brosandi og bjartleit-
ur niður til mín úr hafrastakkn-
um. Hann segir, drildinn á svip á
skrítnu mállýzkunni sinni: „Það
er bara eins og þú hafir aldrei
annaðgert“.
Við höfðum unnið saman þung-
búinn eftirmiðdag í hlíðum
Croaghskearda fjallsins. Við
hættum stund og stund til að
horfa á regnskúrirnar koma inn
eftir flóanum. Haustin eru
óþurrkasöm á þessum slóðum og
mest um vert að reyna að bjarga
hafrauppskerunni. Það hangir
þurrt meðan við vinnum. Við reis-
um siðasta hafrastakkinn og
leggjum hafraöxin á burknabeð
og purpurarauðar fúsíur svo að
rakinn úr jörðinni nái ekki í hafr-
ana. John þekur stakkinn laus-
lega með stráum, síðan sezt hann
mjúklega niður eins og unglings-
strákur þannig að erfitt er að
ímynda sér, að hann sé 64 ára.
„Jæja, Bryan. Dagsverkinu er
lokið. Við skulum fara heim.“
John og Nellie Hanifa búa á
Dingleskaganum. Hann er há-
lendur og vogskorinn með 30 há-
um fjöllum og fjörðum, sem ná út
í Atlantshafið frá Count Kerry á
suðvestur írlandi. Vesturhluti
skagans er nefndur Kerry
Gaeltacht, sem er eitt hinna sjö
smáríkja i írska lýðveldinu, þar
sem er talað upprunalegt mál
fólksins í landinu.
írar hafa nefnt skagann Corca
Dhuibhne (Cork-aGWEEN-eh):
Sáðkorn Guðs, sem svo er nefnt
eftir frumbyggjum landsins, sem
kölluðu sig þessu nafni. Við fló-
ana og uppi í landi eru rústir
ævagamalla þorpa og kirkna frá
dögum Druid prestanna og krist-
inna munka.
Engir minnisvarðar eru í rúst-
um helgistaða íra um blóðug átök
Englendinga gegn irum né um
öldina, þegar þeir liðu hungur
en töpuðu aldrei voninni. Eða um
hryðjuverk okkar daga, um blóð-
ug átök írskra gegn írskum. Um
þau verk er þögn — eina sem
minnir fólk á það eru fyrirsagnir
fjölmiðla að norðan.
„Langalangafi minn hét John.
Hann átti son, sem hét Patrick.
Afi minn hét John og faðir minn
hét James. Ég heiti John og sonur
minn líka. Hér voru menn með
okkar nafni löngu fyrir okkar tíð,
hversu löngu áður veit ég ekki.“
John Ifan'fa tillir sér niður i
tandurhreinu eldhúsinu og Nellie
býr tíl teið. Hún gefur okkur ný-
bakað sódabrauð með. Og rjóminn
og heimatilbúna sultutauið er
ekki amalegt.
„Gömlu mennirnir þekktu land-
ið sitt. Hver staður var nafngrein-
ur og þeir vissu hvað var bezt að
rækta á hverjum stað. Ekkert fór
í súginn hjá þeim, hvert strá var
notað og þeir bjuggu allt til sjálf-
ir. Þegar ég var lítill útbjuggum
við sefþak á bæinn okkar. Þessi
þök reyndust vel í regnéljunum á
veturna. Þá mátti heyra rokk-
hljóð í hverju húsi. Nú eru rokk-
arnir þagnaðar. Nú er allt miklu
erfiðara. Eg átti fimm systur og
einn bróðir. Þau fóru öll í kaup-
stað til að vinna sér fyrir farinu
til Ameríku. En einhver varð að
halda uppi heiðri ættarinnar og
vera kyrr. Ég tók það að mér. Ég
er ekki bitur. Allir ráða sínum
verustað. Ég á 15 ekrur lands sem
duga handa fimmtán kúm. Ég el
kálfa og sel þá og uppi á heiðun-
um beiti ég 40 kindum. Sonur
minn er bátasmiður; hann þarf
ekki að fara til Englands til að
vinna fyrir sér.“
Þýður raddblær þessarrar sér-
stöku mállýzku írska bóndans
vakti ljúfar endurminningar í
Vélaöldin hefur takmarkað haldið innreið sfna á Dingleskaga; orfið og
ijárinn eru í fullu gildi og meira að segja blaðljár.
Að ofan: Afurða-
salan er ekki há-
þróuð: Patzy Fitz-
gerald hefur
brugðið sér á
markað f Dingle
með hrút og kaup-
endurnir kaupa
hann á fæti og sjá
sjálfir um slögt-
un. Til hægri:
Veðurbitinn
bóndi af Dingle-
skaga. Um skyld-
leikann við tsl-
endinga þarf
varla að efast.