Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1977, Blaðsíða 12

kannski, að við færum hvergi, ef fuglinn
birtist. I nokkrar minútur heyrðist ekk-
ert nema flaut þairra. Allir fullorðnu
Tasadæarnir störðu út yfir skóginn nið-
ur í dalinn. Skjannabjart sólskinið brá
ýmsum lit á skógarþykknið. Dalurinn og
skógurinn voru Tasadæum til sifelldrar
skemmtunar. I hvert sinn, er við kom-
um, voru einhverjir þeirra að horfa út í
skóginn sér til gamans. Oft bentu þeir
okkur á sitthvað, sem okkur veittist erf-
itt að greina. Það gat verið ikorni á
trjágrein, fugl, sem flaug milli trjáa eða
annað þesslegt. Það var gaman að bera
saman þessi fábrotnu ánægjuefni Tasa-
dæanna og sifellda eftirsókn siðmennt-
aðra manna eftir æ nýjum skemmtiatrið-
um. Tasadæarnir voru búnir að horfa á
skóginn alla ævi sína og þreyttust aldrei
á því.
Igna settist á syllu og fór að syngja
hárri röddu. Það var auðheyrt, að þetta
var harmsöngur. Ekki þurfti að skilja
orðin, efniö komst til skila samt. Mai
staðfesti það, að söngurinn væri um að-
skilnaö vina. Brátt fóru tárin að streyma
niður hústnar kinnar Igna, rödd hennar
brast og varð svo mjóhljóöa, að hún
heyröist varla lengur.
Ég fór fram á brún hellisgólfsins og
leit yfir skóginn fyrir neöan. Hann var
gulgrænn á lit og teygði sig viða vegu. I
hellinum var hlýtt, loftið dálítiö reyk-
mettað. Ég var hvort tveggja i senn,
hryggur og glaður. Ég var líka dálítið
kvíðinn. Tasadæuro virtist vel borgið
inni i skóginum þar, sem þeir höfðu
veriö einir frá ómunatíö. En þeir voru
saklausir sem smábörn, og einfaldir, og
mig grunaði, að þeir þyldu ekki heim-
sóknir aökomumanna til lengdar. eir
voru þegar búnir aö gera sér grein fyrir
því, að sumir menn höfðu háar raddir og
hvöss augu. Það hlyti aö koma að því að
þeir yrðu að læra að verjast háum rödd-
um og hvössum augum. Og hvernig yrði
þá framhaldiö?
Þegar við kvöddum föðmuðu karlarnir
okkur. Þeir lögðu vanga síria að okkar
vöngum, sugu upp i ncfið, muldruðu
nöfn okkar, litu í augu okkar og brostu
dauflega. Augu þeirra voru rök af tár-
um. Ég var óviðbúinn eigin viðbrögðum.
Allt i einu fann ég, að ég var farinn að
tárast. Ég sneri mér undan og sá þá, að
sumir félaga minna voru lika orðnir vot-
eygir. Tasadæar reyndu ekki að hemja
söknuð sinn og hágrétu þeir. Elizalde
hvarf í hóp Tasadæa, sem þyrptust að
honum, föðmuðu hann, nefndu nafn
hans og grétu hástöfum.
Skömmu síðar fórum við úr hellinum.
Við höfðum beðið Tasadæa að fylgja
okkur ekki eftir út á „flugvöll", en þó
komu allmargir niður að tjaldstaðnum
um það bil, er við vorum að láta niður
farangur okkar. Lobo hljóp á meðal
manna. Balayam var ósköp vesældarleg-
ur að sjá. Sindi var komin úr laufpilsinu
sínu og búin að klæða sig aftur í gömlu
fötin, sem hún hafði komið í.
Ferðin á flugvöllinn varð sýnu erfiðari
en þá, er við komum. Nú var leiðin öll á
brattann; það var hált og okkur skrikaði
oft fótur. Auk þess höfðum við nú ekki
til jafnmikils að hlakka og þegar við
koraum. Um níuleytiö sáum við stóra
herflugvél uppi yfir okkur. Skömmu síð-
ar kom þyrla. Hún fór nokkra hringi og
lækkaði alltaf i loftinu. k'lugvöllurinn
var ekki nema svolítið rjóður, fimm
metrar á annan veginn og tíu á hinn.
Þyrlan kom ekki við jörð, en staðnæmd-
ist i rúmlega metra hæö. Við klifum 12
um borð og þyrlan hófst upp. Við vorum
settir niður nálægt þorpi Blitmanna og
gengum í áttina, en þyrlan fór að sækja
þá, sem eftir voru. Þorpiö virtist
mannautt. Mai og Elizalde hrópuðu og
loks komu þrir menn i ljós. Blitmenn
höfðu séð þyrluna koma, orðið skelkaðir
og búist um i launsátri vopnaðir spjótum
og byssum, reiðubúnir að gera áhlaup úr
skóginum, ef þar færu fjandmenn. Nú
komu þeir hlaupandi og þyrptust að Eliz-
alde með fagnaiarlátum.
Þyrlan flutti alla úr skóginum í fjórum
ferðum. Svo fór hún að selflytja okkur
til Kematu þai, sem Tbolimenn bjuggu.
Fyrsta heimsókn oKkar til Tasadæa var á
enda. (Hér verður staðar numið i bók
John Nance. Aðeins skal þess getið aö
lokum — vegna rómantiskra lesenda —
að Sindi sneri aftur til Tasadæa og þau
Balayam fengu að eigast!)
LIFIÐ A DINGLESKAGA
Framhald af bls. 9
með vorrósavini. Súpan og ostur-
inn er ævagamall réttur í lrlandi
frá bornsöld; heilagur Patrick
lagði opinberlega blessun sina yf-
ir graslaukinn eftir kristnitöku og
heilagur Colmcille var mjög hrif-
inn af brenninetlum sem kryddi.
„Kartöflurækt hófst ekki hér
fyrr en á 17. öld. Sumir segja, að
Sir Walter Raleigh hafi fyrstur
ræktað þær hér. öðrum finnst
ótrúlegt að þeim manni hafi fylgt
nokkuð annað en eymd.“ segir
Micheál. „Nafn Raleighs ’ er aðal
grílan á börn hér. Fólk man vel
aftur í tímann hér um slóðir og á
Blasket Island hefur aldrei verið
talað annað mái en írska.“
Við skreppum í heimsókn með
Micheál til gamals bónda, sem er
hættur að búa. Hann spilar af
hrífandi leikni á nikkuna sina
gömul dans— og sönglög og úr
augum hans skín glóð gamalla
minninga. Hann heitir Paddy Bol-
and og lítill sonarsonur hans
Paudie, fer allur á ið, þegar afi
fer að spila en er of feiminn að
dansa fyrir okkur. Pabbi hans og
mamma fóru tii Birmingham í
Englandi fyrir mörgum árum, til
að pabbi gæti unnið sér inn pen-
inga fyrir fjölskylduna. En þau
komu aftur til Irlands, þvi
Micheál fannst ómögulegt að ala
Paudie og Eileen, eldri systir
hans upp í Birmingham. En þessi
fjölskylda er ein af fáum, sem
hefur snúið við aftur til írlands.
Af íbúum Gaeitacht hafa 4,5%
flutzt burt I atvinnuleit og ekki
snúið aftur. Margt hefur verið
gert til að halda í fólkið heima.
Otlendingum hefur verið boðið að
koma upp atvinnufyrirtækjum í
landinu; Belgar hafa stofnað
síldarfiskiðjuver, Amerikanar
hafa stofnað stórfyrirtæki og
stjórnin hefur komið á laggirnar
gistihúsum tilað laða að ferða-
menn. Ennþá er búskapur samt
aðalatvinnan í Corca Dhuibhne.
Micheál Boland handmjólkar
kýrnar sínar og ekur mjólkinni á
hestvagni til mjólkurbúsins.
Þegar Paddy hættir að spila fer
hann og sonarsonur hans að ná í
kýrnar. Frá því árið 1300 hafa
farið fram mánaðarleg markaðs-
uppboð á nautpeningi á Dingle-
skaganum. Þau hafa nokkurn veg-
inn haldizt í gamla forminu;
bændurnir koma inn í bæinn með
búpeninginn og síðan koma gler-
fínir kaupendur á Jagúarbilum
og Range Roverum hvaðan æva,
m.a. frá Tipperary og Cork, og
tipla á gljáfægðum skóm innan
um kúadrullu og kálfa og byrja
boðin langt fyrir neðan það, sem
nokkur bóndi getur tekið við. En
kaupin takast að lokum og kaup-
andi og seljandi enda með því að
takast í hendur og hrista hvorn
annan lengi og innilega. En þessir
viðskiptahættir eru smátt og
smátt að leggjast niður og aðrir I
ætt við nútíma viðskiptahætti
Evrópulanda taka við.
Nú búa aðeins 9 þúsund manns
á Dingleskaga. Þar hefur oft orðið
hungursneyð hér áður fyrr og
fjöldi fólks hefur látið lífið. En
írar minnast sjaldan á plágur.
Trúabragðastyrjaldir Ira og Eng-
lendinga eru aldagamlar. Frelsis-
barátta irska lýðveldishersins,
I.R.A., er öllum kunn. Hún hófst
fyrir 60 árum, þegar Thomas
Ashe frá Corca Dhiubhne dó i
hungurverkfalli í ensku fangelsi.
Siðan hefur þrotlaus skæruhern-
aður og mannvíg átt sér stað. Á
næstu fimm árum voru yfir 750
irar drepnir í Suður-Irlandi og
600 Englendingar. 455 manns
voru drepnir í uppþotum í Norð-
ur-lrlandi, en þar höfðu mótmæl-
endur háð 300 ára baráttu við
kaþólska landsbúa. 1 friðar-
samningnum frá 1921 var kveðið
á um frelsi 26 ríkja í Suður-
Irlandi. En 6 ríki i Ulsterhéraði
skyldu áfram vera háð Englandi.
I.R.A. hafnaði friðar-
samningnum. 655 manns voru
drepnir í borgarastyrjöldinni
1922 og 70 forsprakkar gegn nýja
stjórnarfyrirkomulaginu teknir
af lífi.
Þegar heimsókn okkar lýkur og
við fljúgum yfir þetta fagra og
hrjáða land er ekki annað en
hægt þrátt fyrir allt, að minnast
alls hins fagra og göfuga, sem
þessi þjóð er gædd.
Heimsmet í
barneignum
Sum heimsmet eru þess eðlis, að fæstir hafa mikinn
áhuga á að hnekkja þeim og þannig er um heimsmet frú
Vassilet, sem var rússnesk bóndakona, fædd 1816 og dó
1 872. Eiginmaður hennar var Fyodor Vassilet, en ekki fylgir
sögunni, hvort hann var faðir allra barnanna. Það er
ótrúlegt, en haft fyrir satt, aðfrúin eignaðist samtals 69 börn
og sýnist það í fljótu bragði vera mannlega ómögulegt,
þegar litið er á þann árafjölda, sem konur geta átt börn. En
Frú Vallilet fór létt með það samt; hún var alveg árviss i 27
ár og eignaðist 16 sinnum tvíbura, sjö sinnum þríbura og
fjórum sinnum fjórbura. Að sjálfsögðu vakti frjósemi frú
Vassilet athygli á sínum tima, svo mikla að Rússakeisari
kvaddi hana til hallar sinnar og heiðraði hana.
Renault 20
stór, mjúkur og spar-
neytinn
Enda þótt tilhneigingin hafi I stór-
um dráttum verið sú að framleiða
fyrirferðaminni bíla, hefur Renault
hafið framleiðslu á tveimur gerðum,
sem raunar eru eins að kalla má að
ytra útliti og telst sá bíll stór á
Evrópumælikvarða. Hér er um að
ræða Renault 30. sem búinn er 6
strokka vél og er flaggskip verk-
smiðjunnar og þann, sem hér verður
um rætt: Renault 20. Til að gefa
hugmynd um stærðina má geta þess
að hann er 4,52m á lengd og 1,73m
á breidd en það er sama breidd og á
Audi, en 9 cm er hann styttri.
Renault er 18 cm styttri en Volvo að
ytra máli, en það segir ekki söguna
alla. Sökum byggingarlagsins verður
hann rúmmeiri að innan og raunar er
þessi blll rúmmeiri að innan en
flestir amerlskir bllar, þeir sem ekki
eru með station-lagi. Hér er sem sagt
stór fjölskyIdubill með góðu útsýni
og afturentía, sem opnast. Aftur-
sætið er ýmist hægt að hengja upp
og renna flutningi undir það. eða
taka það alveg I burtu, ef mikið þarf
að flytja.
Eins og aðrir bllar frá Renault er
þessi framhjóladrifinn, en vélin er 4
strokka 99 hestöfl SAE við 5 þúsund
snúninga. Hámarkshraðinn er 165
km á klst., en viðbragðstala liggur
ekki fyrir. Hann er langt I frá að vera
nokkur sleði og að minnsta kosti
eins röskur og Citroen CX. sem telst
keppinautur hans I Frakklandi.
Raunar er verðflokkurinn ekki sá
sami, þvi Renault 20 kostar innan
við 2.5 milljónir kominn á götuna
hér. Eyðslan á að vera lltil og hafa
full ótrúlegar sögur farið af þvl, en
svissneska bllabókin Automobil
Revue telur að hann eyði 10—15
lltrum á 100 og hefur það frá verk-
smiðjunni sjálfri.