Lesbók Morgunblaðsins - 02.06.1979, Blaðsíða 2

hugsaði því hvatar sem hann drakk
meir af kaffinu. í salnum voru aðeins
þrír únglíngar. Þeir sátu við næsta
borö og þeir hlógu skrækum hlátr-
um því þeir voru í mútum.
„Maður er manns gaman" heyröi
hann til útvarpsins, og það var
eitthvað spakt viö erindi þessara Ijóða,
fannst honum. Um þetta var hann að
hugsa þegar afgreiðslustúlkan kom
að boröi hans og spurði hvort honum
væri sama þótt hún setti á kanann.
Hann vissi að únglíngarnir hlytu að
hafa beðiö um það. Mig lángar
gjarnan að hlusta á kvöldvökuna,
sagöi hann þá. Þegar stúlkan var
gengin frá borði hans kom að erindi í
kvöldvökunni sem fjallaði um þá
miklu gátu, hver væri höfundur Njálu,
og hann lángaði ekki aö leiðrétta þaö
sem hann hafði sagt. Hann vissi aö
mikiö var talað um íslendíngasögur
og hann hafði að vísu heyrt að í þeim
væri mikið um vígamenn. Þó voru
sumir þeirra göfugir menn, til dæmis
Njáll. Þegar allt kemur til alls lángar
flesta að vera sannir í sér og standa
saman um að varöveita menníngarleg
verömæti og ekki standa í vegi fyrir
því aö herinn fari burt af þessu
fagra landi.
Hann vissi að hann einn mundi
leggja eyru við lestrinum því strák-
arnir voru enn að hégómast í einhverju
blaðri, og hann gat ekki annað en
hugsað meö nokkurri skömm um
þá. Ég hef raunar aldrei haft gaman
af svona Ijóðum, en auðvitaö ætti
maöur aö eiga eitthvað af þeim. Hann
hafði aftur á móti lesiö nokkrar
bækur eftir ýngri höfunda og móöir
hans sagði eitt sinn í gartini og þó meö
nokkurri alvöru: Ætli þú verðir ekki
blaðamaður góði minn? Hann hafði
aldrei hugsaö svo lángt þótt hann
mundi gjarnan lánga að beita sér á
erfiðum tímum þjóöarinnar; en eins
og sagt var þá áttu sumir blaöa-
menn stundum í einhverjum deilum
sem oft voru ekki án meiðínga.
Um þetta var hann að hugsa
þegar úng stúlka gekk inn í salinn. Vá
vá! heyrði hann strákana segja sín á
Augu hans voru gráblá og þau
gætu ekki hafa gert neinum grand.
Honum var meinlaust við alla og þaö
var svo sem saklaust þótt hann liti
betur á svona knálega stelpu. Hann
varð þess vís að hún lagöi eyru við
útvarpinu, og það var ekki algengt að
laglegar stelpur hlustuöu á alvarlegt
efni; hann hafði löngum haft á
tilfinníngunni að þeir sem hlýddu á
slíkt tal eða læsu fornar bækur hlytu
aö vera skrítnir í kollinum, menn sem
yfirleitt græfust einhvers staðar inni
í kompum. En dag einn þegar hann
las grein eftir þjóðfrægan mann um
fornan skáldskap var hann sammála
því sem hann sagði. Menn eru ekki
í húsum hæfir sem ekki kunna aö
meta fornan skáldskap, hugsaöi hann
nú og sá að svipur hennar var
hugsandi. Hann lagöi hlustir viö
lestrinum og gat ekki neitaö því að
það voru mörg fögur orð í þessum
Ijóðum, og henni fór vel að hlusta á
þau. Hún er svo alvarleg með
fegurö sinni, hugsaöi hann.
Nú var lestri Ijóösins lokiö og að
því búnu var fariö aö sýngja gömul
þjóðlög. Stúlkan tók vindlíng upp úr
veski sínu og leitaöi aö eldspýtum, en
hún fann þær ekki. Hún varpaði
öndinni mæöulega og leit til Guja. Að
því búnu stóð hún á fætur og gekk að
borði hans.
Viltu vera svo elskulegur aö gefa
mér eld?.. . spurði hún.
Já gjarnan, sagöi hann og fann
að hún horfði á hann allan tímann.
Það var ekki iaust við að hann færi hjá
sér af feimni, en hann var fljótur að
finna stokkinn og kveikja eld. Þegar
hún laut að honum meö vindlínginn
milli hálfopinna vara fann hann vínlykt
af henni. Hún er hlý til augna, og hún
brosir. En hún er ef til vill feimin á
sama hátt og ég? Hún hefur ekki
drukkiö venjulegt brennivín; þetta er of
góð lykt til þess, hugsaöi hann og
brosti viö brosi hennar.
Þakka þér fyrir, sagði hún, og
enn var bros í augum hennar.
Ekkert að þakka, sagði hann og
reyndi aö hlýja augu sín í nokkurs
Smúsaæa eftir Steinnr Siæurjóixsson. JMynd: Ælfreö jFlóJki.
Guöjón fór stöku sinnum á kaffi-
hús í von um að sér liöi vel og hann
gæti hugsað eitthvað fallegt. Hann
hafði tvisvar skrifað Þjóðviljanum
bréf, sem hann sendi ekki í pósti
heldur gekk sjálfur meö til blaðsins,
og hann fékk þau birt. Þau fjölluöu um
það sem hann lángaði helst að tala
um, að dómi foreldra hans haföi
honum farnast þetta vel. Einhverjir
hlutu aö hafa lesiö þaö sem hann
skrifaði í blaðiö og hann fann aö
frændi hans sem vissi um þetta
talaöi viö hann í öðrum tón en áöur.
Móðir hans sagði að hann væri
þjóðrækinn af svo úngum manni aö
vera og ritstjórinn þakkaði honum
fyrir bréfin. Hann mundi eftir nokkr-
um orðum sem ritstjórinn sagði. Hann
sagði eitthvað á þá leið aö þá vantaöi
eða þeir vildu eöa þeim líkaði við
lifandi menn. Guji hugsaöi stundum
um þessi orð og reyndi að geta sér til
um hvað hann átti viö með lifandi
©
menn, en hann vissi að þau hlutu aö
hafa einhverja góða merkíngu því
ritstjórinn taiaöi þessi orö nokkuö
bjartur yfir sér og klappaöi Guja á
öxlina. Hann hugsaði nú, eins og oft
síöan hann fór að hugsa alvarlega,
um hluti sem þörf var að velta fyrir sér.
Fyrir nokkru var tilkynnt kvöld-
vaka í útvarpinu og í þessu var mjúk
kvenrödd að segja eitthvert Ijóð úr
Eddu. Hann haföi aldrei haft áhuga á
Ijóðum; en auðvitaö eru þetta
merkileg Ijóö, hugsaöi hann og tók
að hlústa af athygli. Honum var lítið um
það gefið að trana sér fram og var oft
á móti hégóma og æði æskunnar;
og þegar hann sá fyrir sér eina og
aöra mynd úr Ijóöunum hugsaðí hann
sem svo: Þaö var eitthvaö annað þá
en nú! Hann ætlaöi aö kveikja sér í
pípu um þaö leyti sem lesturinn-hófst
en hætti við þaö og lagöi pípuna á
borðið. Hann fann fyrir brjósti sér
einhverja tregablandna tign og
milli þegar þeir sáu hana. Hún var
falleg þótt hún væri heldur mikiö
máluð, fannst Guja. Hún gekk hægt
að borði viö glugga sem vissi að
götunni, reikul í spori og hafði um
hálsinn festi með fallegum rauöum
steini.
Fyrir rúmlega hálfu ári hafði
Guöjón kynnst stúlku og honum þótti
ekki lítiö til hennar koma; en það er
svo sem allt í lagi þótt maður gefi
öðrum stúlkum auga í laumi, hugs-
aöi hann. Gulla horföi stundum á
hann mildum augum og hann fann að
hann hafði aldrei kynnst stúlku sem
honum fannst betra aö treysta. Hve
hún horfir blítt á mann, lík kind til
augnanna af sakleysi.
Honum leiö vel, því hann hugsaði
innilega um ástina og naut þess aö
horfa á stúlkuna og búa til hugsanir í
laumi. Hann vissi vel hvað hann gerði
og sá ekki eftir aö hafa sagt Gullu
að hann vildi eiga hana fyrir konu.
konar viðurkenníngarskyni fyrir hlýjuna
í augum hennar.
Hún gekk að borði sínu, en hann
sagði ekki fleiri orö. Hún var með
þunna slæöu um heröar og hreyfíngar
hennar minntu hann á álfkonu, eöa
persónu úr Eddum? Skrítiö að hún
skuli vera hér ein, yfir engu, hugsaði
hann. Ölvuö, en ein, og svona falleg.
En þótt hún væri aö vænta þess að
einhver gæfi sig á tal við hana,
einhver karlmaöur, í þessu tilfelli
ég... þá gat þaö verið fagurt í sjálfu
sér aö leita einhvers á svona staö,
mannlegrar hlýju, ef þetta kemur til
fyrir einsemd; það er mannlegt;
maöur er manns gaman; mennirnir
hvergi jafn einir og einmitt í borgum
þar sem fólk þúsundast eins og mý
yfir vatni.
Gulla var óneitanlega góö stúlka,
og eins og móðir hans sagði bar
honum að vera heiðarlegur. Ég er það
líka, hugsaöi hann. Hún hafði góöar