Lesbók Morgunblaðsins - 02.06.1979, Blaðsíða 14

Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
/.// £# *P w* H^ iff V£íS«C r'Æfi' ¦ H«fr iia ,y íflW-
-slÍIS^ i L L A +* 4 £ N 6. u R "» b
-^t^fjMPi * ~ tíit Aí '0 A N A N A L UR T A á
iví D u 6. L A N f í Ci-'. NA U ^B 'o 5) A
* f <<-rP f;wíj t n r U gg N ! S T 1 £> * M
2 B A R A N tmm R A £ N A K AWSffl v*ri- A M A
ruu- A R A N N A •.TflFH L A u N A K :¦¦¦¦::. A N
KffM R b UA D M R T U R Vöft- Ai :, -ir A u T T
fá^ H ! r ¦ 5 A R, ÍÍ.ÆR D A N 4 L aI ft
HU1F IHiU i £> i '/ E í Z^ n ¦ ¦ ¦ ;.:¦-/ n M A T 4^ 1-/C/-
¦ 2 rv*m JuRt r 'J !<f/T/1 5 N A R K A K U 5 L
I rf R E N T A R brrr\ A 5 s A N A
jV Æ £ rt ÍKÓU A A vissu tC U N N u «^ tt Á e 5
<f? F" A B d 1 /r A & A' A a <*<•" í> £> A
AMHfl A S n A N N A HjrfT; 4 A p. p A N A|a|
£#£
AVdxt)
A

»,$
FofZST-
firAt-ÍM!
ISFftJT
FÓLKCÍ
I
Andi

göLUW
S/er-1
18.
M'ruR
UR
Hf/NT-J
|FÆ-
£>OI
Z./9T-
/hl
Fuci.-
/VRMIP-
VoTf?
f=l £> I
F^Ad
SL'fírKS
fftjMS
flSKT-
feflBS

-V^-
AR
FoR5
L0C1-Ð
¦^A
WetiLUÍ
IPEILÍI

WrJD
Huft,-
i-flUÍ-
End
FÆ£>A
vcv-
eiKuiz.
5/"*»-
oo.e>
Hu'iLD
IR.
'A FÆrf
FÆR iM
cíe-i.r
Reif>
Ag.
KlftL
AÐI
^
dif
•<<«
ScFlR
Lir-
AÐÍ
IwrtTuR.
ÍÍW©
ffoKtSIÍ
Mirw
^
:5l>lPT--|
sr£-rr-
R K.
Litil
PW6.L
INfi.
!?(V[
/fVr
5 AM-
HLT.
AFAR.
¦iitJ&l
eiij
5PIL
-V-
^
L/eR-
L^
^TtRC-
SKRlF'ff
n
IL.L-
Myndlista- og handíða-
skóli íslands
Framhald af bls. 9.
efnistækni (malteknik) — menn
þurfa aö geta búiö til mismunandi
léreft sjálfir, rifiö liti og unniö liti úr
náttúrunnar ríki. Búiö til pensla og
hvers konar hjálpartæki. Rannsakaö
mismunandi litategundir, olíur og
blöndunaraoferöir o.s.frv. Um þetta
hef ég rætt um árabil án nokkurs
sýnilegs skilnings.
— Lúövíg Guomundsson mun
alveg hafa vitaö að hverju hann
gekk, er hann stofnaöi skólann, því
aö honum var fullljós þýðing slíkra
skólastofnana meðal menningar-
þjóða, — mikilvægi listrænnar undir-
stöðumenntunar og almennra hand-
mennta. Honum veröur seint full-
þakkað fyrir elju sína og þrjósku,
hann bauð öllum erfiðleikum byrginn
og er merkilegt, að jafnan skyldi
takast aö halda skólanum gangandi,
á stundum óskiijanlegt kraftaverk.
Ég mínnist þess, hve glaður hann
var, er vel gekk, hið ábúöarmikla
andlit Ijómaði, augun geisluöu og
hann tókst eins og á loft. Hins vegar
skal því ekki neitað, að hann var oft
þungbrýnn og skapið úfið og má það
vera eðlilegt.
— Hér fór mikill menntafrömuður
og óvenjuríkur húmanisti, er einnig
vildi greiða götu þeirra, er áttu við
erfiðleika að stríða. Hann vildi, aö
þeir fengju jafna möguleika til náms
og aðrir, svo fremi sem kollurinn
væri í lagi. Það var óvenjulegt
hérlendis á þeim tímum (og er um
margt enn), svo að hér var hann
einnig framsýnn og velgjörðarmaður
slíkra.
Hefði Myndlista- og Handíðaskóli
íslands þegar frá fyrstu tíð notið
þess skilnings og brautargengis,
sem hann veröskuldaöi, vaxiö og
dafnað svo sem efni stóðu til, hefði
vafalítið mátt komast hjá mörgu,
sem er landi og þjóð til lítils sóma.
Við skulum einungis hafa það sem
viðmiðun hér, að við seljum bestu
hráefni veraldar á mörgum sviðum
úr landi og oft með öllu óunnin, en
flytjum á sama tíma inn í ótakmörk-
uðum mæll fáfengilegan skranvarn-
ing. Það er grátlegt, að aldrei hefur
veriö meira um það en í dag og
smekkleysið aldrei verið jafn áber-
andi. Þó hefur um-leið margt áunnist
á liðnum árum á sviði list- og
handmennta, og margt hið fram-
sæknasta í þeim skilningi er ávöxtur
af starfi Handíða- og myndlistaskóla
íslands.
BatteríiÖ
Framhald af bls. 12
Og hvernig heföi þá verið umhorfs í
borginni núna?
Það er ekkert smáræöi af jarövegi og
grjóti, sem fariö hefir í hafnargaröana og
uppfyllingar, enda mun flatarmál Miö-
bæarins hafa stækkaö um helming á
þessari öld.
Upphaflega var bogadregin sandfjara
fyrir botni víkurinnar, allt frá Arnarhóls-
kletti vestur aö Hlíöarhúsaklettum. Þarna
á sjávarkambinum, innan viö víkina, voru
reist fyrstu verslunarhúsin, en framan við
þau var alfaravegur. Þar sem hann var,
kom svo Hafnarstræti og ber þaö enn
svip sinnar tíðar, því að það er bogiö,
alveg eins og sjávarkamburinn var. Allt
svæðið noröan Hafnarstrætis er nýtt
land. Og ef menn líta yfir það, þá munu
þeir geta séö aö þaö samsvarar hálfri
stærð Miöbæarins eins og hann var,
þegar Reykjavík var úthlutaö því landi
sem kaupstaöarlóö. Auk þess hefir Miö-
bærinn stækkaö til suöurs, því aö allt
svæðiö sunnan Vonarstrætis og að því
meötöldu hefir verið tekið af Tjörninni.
Vel á minnstl Það er ekki óhugsandi aö
elzta hús í bænum standi í Hafnarstræti.
Jacobæus kaupmaöur keypti kóngs-
verslunina í Keflavík þegar kóngurinn
seldi hana, og 1794 fékk hann útmælda
lóö í Hafnarstræti í Reykjavík til þess að
versla þar líka. Árið eftir, 1795, flutti hann
svo hingaö fiskverkunarhús frá Keflavík,
og annað hús flutti hann þaöan 1799 og
setti það þversum viö endann á hinu,
þannig aö framhliö þess vissi aö Kola-
sundi, sem þar kom síöar. Þessi tvö
kóngsverslunarhús úr Keflavík, gátu veriö
komin til ára sinna. Enginn veit nú
hvenær þau voru reist, en það var siður
hjá einokunarversluninni, aö láta standa
von úr viti þau hús, sem hún reisti hér á
landi. Þess vegna er alls eigi loku fyrir
þaö skotiö aö þessi hús hafi veriö hálfrar
aldar gömul, þegar þau voru flutt til
Reykjavíkur. Væri svo, þá eru þetta elztu
húsin hér í Reykjavík.
Þessi hús standa í Hafnarstræti 18.
Árið 1806 var þriöja húsinu skeytt við
austurendann á hinum. Er því húsiö nr.
18 í Hafnarstræti upphaflega þrjú hús og
ef menn horfa eftir endilangri framhliö
þess, má enn sjá hvar samskeyti húsanna
hafa verið. Þarna hefir stöðugt veriö
verslað um 184 ára skeiö, og margir hafa
ráöiö þar húsum. Nú er þar versl. Optik
o.fl.
Kvöldvaka
Framhald af bls. 3.
hvarflaöi augum, þau svo aö segja
horfðu inn í sjálfan hlátur sinn. Hve
ég hló aö Bill elskan, og amma hinum
megin við þilið, sagði Ölvun. Ó, ef hún
hefði nú vaknað sú gamla og komið
inn á okkur! Og sjá fótinn á Bill
skjótast upp í loft og demba sæng-
inni ofan af ykkur niöur á gólf! É minn
eini! Frá Texas, sagði hann. Dáldiö
feiminn þessi elska og kúrekalegur
og meö stóran maga. Þú alveg
trompuð og vildir heldur minn og bara
stundir, en við James samt að horfa á
og flissa niöur i sængina og sáum
löppina á Bill rísa hátt í loft! Ó elskan,
aö sjá hana skella í þiliö svona föla og
æöabera!
( þessum svifum gengu tveir
menn inn í salinn og þeir virtust finna
mikiö til sín því þeir gengu eitthvaö
gleitt inn og töluöu saman eins og
þeim virtist að þeir væru einir og
engir aörir hér. Sá þeirra sem
svipmeiri var gekk viö staf, og hann var
með gull á fíngri og á vöngum skegg
sem skorið var eftir stakri tísku,
virtist Guðjóni, og eftir andartak
komst hann aö raun um að þessi
maöur væri einhvers konar menníng-
arfrömuður.
Hinn var á svipuðum aldri, eöa
um fertugt, en hann var lítill fyrir
mann aö sjá, fremur ófríður og ekki vel
klæddur. Nef hans var með miklum
vængjum og hann var þannig á
svipinn aö kulda lagöi frá persónu
hans.
Æ, er þaö nú gamla seiga
kvöldvakan, sagði sá nasavíði þegar
þeir höfðu sest. Enn er glímt viö þessi
gömlu gráu vandamál um hugsanleg-
an uppruna og höfunda ýmsra
sagna, og svo er karlakórinn látinn
hrjóta úr sér inn á milli til að hefja efnið
upp í göfgina.
Sá með stafinn spurði hinn hvort
hann hefði eitthvað á móti gömlum
minnum. Ef hefðin er á traustum
grunni.. .
Heföin! sagöi sá smái og brosti
við þeim störa; hann brosti enn og
sagði rólega, næstum geispaði: Gröfin
hiröi hana.
Sá meö gulliö sagði ekkert við
þessu en sneri sér aö öðru efni. Svo
ég snúi mér aö erindinu, sagöi hann,
þá lángar mig að vita hvort þú sért
ekki til í viötal.
Viðtal? Hvaö ætti þaö aö þýöa!
Vegna útgáfu nýs tímarits. Mig
lángar aö fá viö þig tal.
Það er og. Um hvað?
0, um mennínguna... bók-
ménntirnar.
Æ, ég held ekki aö þaö mundi
hánga saman. Ekkí nema þaö þó!
®