Lesbók Morgunblaðsins - 02.06.1979, Blaðsíða 7

konur úr öllum
•'ll'
stéttum
iis taka þátt í Mmár-
starfi fébgshs
Stundum heyrast raddir um það aö líknar
og góögerðarfélög eigi ekki rétt á sér í
nútímaþjóöfélagi, þar sem öll félagsleg
þjónusta og aöstoo eigi aö fást h]á
opinþerum stofnunum. Almennt eru
menn þó ekki þeirrar skoöunar og vita
sem er, aö seint veröur svo komiö aö
hvergl sé úrbóta þörf eða ástæöa til aö
knýja á um framkvæmdir. Þessi félög
gera þaö einnig aö verkum aö félags-
menn — hinn almenni borgari — temur
sér aö hafa vakandi auga meö umhverfi
sínu, gerir hann virkari þátttakanda í
málum sem snerta almenningsheill.
Hérlendis hafa slík félög, bæoi karla og
kvenna, starfað lengi og getiö sér gott
orð á mörgum sviðum þjóölífsins. Á árum
áöur mátti þaö ef til vill teljast forréttindi
aö eiga sinn frítíma og fá aö velja sér aö
verja honum til slíkra starfa. En frítími
fólks í dag veröur rýmri og stundum
jafnvel svo aö menn vita varla hvernig
eigi að verja honum.
Kvenfélagiö Hringurinn átti 75 ára
afmæli ekki alls fyrir löngu. Það félag
þekkja flestir aö nafninu til en vita
sennilega minna um upphaf þess félags
eöa starfsemina í dag. Því var núverandi
formaöur þess, Ragnheiður Einarsdóttir
beðin aö rekja söguna í stuttu máli og
segja frá helztu verkefnunum sem kon-
urnar eru aö vinna að nú.
í upphafi var þetta skemmtifélagsskap-
ur nokkurra kvenna hér í Reykjavík sagöi
Ragnheiöur. Þessar konur ákváöu aö
stofna meö sér félag sem skyldi beita sér
fyrir einhverju þörfu málefni og fá fleiri í
liö með sér og kvenfélagiö Hringurinn var
svo stofnaö 26. janúar 1904. Stofnendur
voru 45 en fyrsti formaöurinn var frú
Kristín Vídalín Jakobsen.
Fyrstu verkefni félagsins voru að hjálpa
bágstöddum sængurkonum og styrkveit-
ingar til fátækra berklasjúklinga en
berklaveiki var mikill vágestur hér á landi
á þessum árum. Stofnaður var sérstakur
sjóöur „Líknarsjóður Hringsins" til aö
standa straum af kostnaði og fjár til hans
aflaö meö ýmsu móti, skemmtanahaldi,
hlutaveltum o.fl. í sjóöinn rann allt þaö fé
sem aflaö var, utan félagsgjöldin..
Hringskonur gengust líka fyrir leiksýn-
ingum í fjölmörg ár þar sem konurnar
fóru með öll hlutverkin. í Þjóðólfi stendur
15. desemþer 1905: „Leikskemmtun til
ágóða fyrir berklaveika hefur kvenfélagiö
Hringurinn haldið þessa dagana og hefur
hún verið vel sótt, enda tekist vonum
framar".
Síðan voru leiksýningar fastur liöur í
starfi félagsins um árabil og má geta þess
aö hin dáða leikkona Arndís Björnsdóttir
steig sín fyrstu skref á leiksviði á sýningu
félagsins.
Á aldarafmæli Jóns Sigurössonar 17.
júní 1911 var tekin upp sú nýlunda að afla
fjár með merkjasölu en það hafði ekki
verið gert áður hér á landi. Árið 1914 var
hafin sala á minningarkortum, þeim
fyrstu sinnar tegundar hér á landi — og
er sala þeirra drjúg tekjulind enn í dag.
Þegar berklavarnarlögin komu til fram-
kvæmda árið 1921 tók ríkið að sér aö
gréiða allan legukostnaö berklasjúklinga
og því var líknarsjóöur Hringsins lagður
niöur. En Hringskonur lögöu ekki árar í
bát heldur beittu sór fyrir því að koma
upp hressingarhæli fyrir berklasjúklinga á
batavegi. Margir voru hræddir við að fá
þetta fólk á heimili sín vegna smithræðslu
og þaö þurfti því aö dvelja lengur á
berklahælinu en nauösyn bar til.
Konunum tókst meö frábærum dugn-
aöi aö koma upp hressingarhæli í Kópa-
vogi sem opnað var 14. nóvember 1926.
Hælið hafði kostað upp komið 75 þúsund
krónur en þar var rúm fyrir 25 sjúklinga
auk starfsfólks. Helgi Ingvarsson sem þá
var aðstoðarlæknir á Vífilsstöðum gegndi
læknisstörfum á Kópavogshælinu endur-
gjaldslaust og kom ýmist gangandi eða
hjólandi daglega frá Vífilsstöðum. Hæliö
var rekiö á kostnaö félagsins til 1939 en
þá fór Vilmundur Jónsson, landlæknir
fram á að ríkið fengi það keypt. Félags-
konur ákváðu hins vegar aö gefa ríkinu
hæliö ásamt öllum innanstokksmunum
og tækjum. Árið 1931 hafói félagið fengið
keypta jörðina Kópavog og rak þar
Framhald á bls. 13
@.