Lesbók Morgunblaðsins - 02.06.1979, Síða 9

Realismi hefur skotið rótum i málaradeild og i leirmótunardeild
hata hlutir notagildis svo sem lekönnur og bollar ordið að vik|a
tyrir ýmsum tegundum litrænna torma.
Sá er þetta ritar, var nemandi
myndlistardeildar Handíöa og
Myndlistarskólans (fyrra nafn skól-
ans) árin 1947—50 og man vel eftir
10 ára afmælissýningu skólans, sem
haldin var í Listamannaskálanum
gamla viö Kirkjustræti voriö 1949.
Þaö var mjög eftirminnileg sýning,
enda óhætt aö fullyröa, aö þau árin
hafi mjög efnilegir árgangar veriö í
skólanum, t.d. margir, er nú standa
framarlega í myndlist og hand- og
myndmennt almennt. Aö hluta til var
sýningin söguleg úttekt, en aðallega
voru á henni verk eftir nemendur
síöustu tveggja ára. Á þeim árum
stunduöu nám í skólanum nafn-
kenndir einstaklingar í myndlist eins
og Eiríkur Smith, Sverrir Haraldsson,
Benedikt Gunnarsson, Valgeröur
Hafstaö, Guömunda Andrésdóttir,
Jóhannes Geir, Guðmundur Elíasson
o.fl. í kennaradeild voru m.a. Þórir
Sigurðsson, Guörún Þórhallsdóttir,
Hörður Ingólfsson o.fl., er markaö
hafa spor í sögu myndmennta-
kennslu á íslandi. Þá útskrifaöist
afmælisáriö fyrsti og óvenju fríður
hópur handavinnukennara, og um
leið einn sá stærsti fyrr og síðar.
Skólastarfiö var þannig í miklum
blóma, skólinn fluttur frá Grundar-
stíg í rúmgóð húsakynni aö Lauga-
vegi 118 og andinn, er ríkti innan
skólans, frjór og upplífgandi. Fé-
lagslífiö var gott og var reynt aö fá
sem flesta til aö taka þátt í skemmti-
atriöum, kennara jafnt sem nemend-
ur. Starfskraftur á skrifstofu var þá
Róbert Arnfinnsson, sem flestir
þekkja sem einn okkar mikilhæfustu
leikara um árabil, — og þótt hann
væri ekki nemandi, má ætla, aö
hann hafi hrifist meö af því, sem var
að gerast innan veggja skólans, og
aö þaö hafi verið honum nokkur
lærdómur og lífsreynsla aö hafa þar
starfsvettvang.
Ég rifja þetta hér upp vegna
nýafstaðinnar 40 ára afmælissýning-
ar skólans, sem haldin var í öllu
Myndlistarhúsinu á Miklatúni, því aö
ég heföi meira en gjarnan einnig
viljað birta hér myndir frá þeirri
sýningu svona til samanburðar, en
því miöur hef ég engar Ijósmyndir
handbærar. Samanburður væri og
máski ekki réttlátur, vegna þess aö
skólinn í dag er allt önnur stofnun en
þá, námsbrautir margfalt fleiri og
námstíminn helmingi lengri. Þó aö
skólinn sé enn þann dag í dag allra
skóla fátækastur af hjáiparútbúnaöi
og tækjagögnum, þá er einnig hér
fráleitt aö gera samanburð, þar sem
í þá daga var aðeins um nauösynleg-
ustu tæki aö ræða í myndlistardeild,
örfáar málaratrönur, teiknibretti og
statív fyrir leirmótun. En þetta dugöi
þó vel í þá daga og þrátt fyrir styttri
námstíma má fullyröa, aö í teikningu
og málun voru menn síst eftirbátar
þess besta, sem mátti sjá á sýning-
unni á Miklatúni og hugmyndaflugiö
frjórra. Ástæöan til þess er auövitað
sú, aö um sterka einstaklinga var aö
ræöa og þó máski frekar, aö námiö
var öllu samfelldara og hnitmiðaðra,
menn höföu þegar markað sér braut
og áhuginn var gífurlegur. Menn
fylgdust með öllu, skoðuðu hverja
listaverkabók er menn komust yfir í
krók og kring, og unnu eins og
berserkir. Sumir voru stööugt aö
koma meö myndir í skólann til
umsagnar kennara, er þeir höföu
gert heima og án þess að það væri
skylda eöa nokkur bæöi þá um þaö.
í dag verður aö ganga hart á eftir
flestum nemendum til aö sýna slíkt
framtak og hugmyndaflugið beinist
helst í þá átt aö finna myndræn
viöfangsefni í Ijósmyndum til aö mála
eftir! Slíkt er þó aö fullu leyti
réttlætanlegt sem eitt atriöi af mörg-
um, og er ég síst á móti því. Ég er
einungis andvígur því, aö menn noti
hjáleita tækni alfariö sem hjálpar-
gagn viö myndsköpun sína í skóla
a.m.k.
Ég tek hér aöallega til meöferöar
þróunina í myndlistardeiid í þessum
stutta pistli mínum, en hún er aftur
komin á réttan kjöl meö stofnun
málunardeildar áriö 1976, aö því er
aö málaralist, teikningu og grafík
snýr, og árangurinn er strax farinn
aö koma í Ijós, hvað málaralistina
áhrærir, þótt aðeins þrjú ár séu liöin
frá stofnun hennar. Aö vísu voru
málverkin á sýningunni á Miklatúni
æöi misjöfn, en hiö besta var gott ög
ég er sannfærður um, aö deildin á
eftir aö skila betri árangri á næstu
árum. Grafík-deildin er alltaf í sókn
og þar fer fram athyglisverð þróun.
Ég minnist þess til gamans, hve
áhuginn á grafík var gífurlegur á
árunum eftir 1960 og í þá veru, að
öörum kennurum blöskraöi. Menn
voru einfaldlega ekki reiöubúnir til
aö meðtaka slíkan áhuga og veita
honum brautargengi. Þó kom til tals
á fyrsta kennarafundi, er Kurt Zier
hélt, nýorðinn skólastjóri, (1961), aö
gera listgrafík aö sérnámi, og kom
hugmyndin frá honum sjálfum og
jafnframt aö auka viö tækjakost
grafík-verkstæöisins. Þó fór svo, er
áhuginn var í hámarki, að farið var
aö svelta grafíkina og hemendur
jafnvel lagöir í eineiti, er hér sýndu
„of mikinn" áhuga. Þeir tímar komu,
er dapurlegt var aö vera kennari í
grafík, því aö hér stóö maöur einn.
Kennslan minnkaði og jókst ekki
aftur, fyrr en fyrri nemendur komu
aftur að utan fullir áhuga og þaö,
sem reið baggamuninn, meö nauö-
synlegan tækjakost meö sér. —
Þetta heyrir sem betur fer liðinni tíö,
en mátti þó gjarnan koma fram hér
og þá til viðvörunar, ef aö slík staöa
kemur upp í einhverri mynd innan
skólans. — Nú vantar tilfinnanlega
höggmyndadeild (skúlptúrdeild), því
þaö er móðgun aö taka þessa
mikilvægu námsgrein þeim vettlinga-
tökum, sem gert hefur veriö fram aö
þessu innan skólans og afleiðingarn-
ar meir en sýnilegar. Þá vantar deild
Kramhald á bls. 14