Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1979, Blaðsíða 10

Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1979, Blaðsíða 10
SAM; TALI SKARÐI Guðni með einn af gæðingum sínum. hlaupagamminn Ola, sem er rósemin uppmáluð, en færist heldur en ekki í aukana á sprettinum og hefur reynst sigursæll á kappreiðum f sum- ar. Unga húsfreyjan í Skarði, Fjóla Runólfs- dóttir og ungur og upp- rennandi Skarðsbóndi, sem að sjálfsögðu heitir Guðni. Kristinn faðir hans var hinsvegar í hey- skap annarsstaðar. „En Þetta er félagsbú hjá ykkur Kristni.“ „Það er ekkert andskotans félagsbú, það er, bara sameigi okkar. Félagsbú er einhver framsóknardrulla og hananú." Dóra: „Við skulum heldur segja Framsóknarskilgreining." Guöni: „Þaö er bara framsóknar- drulla og skrifaðu það.“ „Já, ég er búinn aö skrifa Það og Því fylgir auövitað kveöja til landbún- aðarráðherrans og annarra fram- sóknarmanna eins og segir í óska- lagaþáttunum. En hvaö í búskapnum bykir bér skemmtilegast? „Líklega finnst mér skemmtilegast að taka féð á haustin, gaman að sjá það allt saman komið eftir sumariö. Eg fer langt meö að þekkja allt mitt fé, er sæmilega glöggur held ég. Samt get ég ekki sagt, aö ég standi í tilfinningasam- bandi viö skepnurnar. Hesta sel ég svo aö segja á hverjum degi — læt allt gossa og hefði alveg eins getaö oröiö kaupmaöur. Ég lít fremur á fénaðinn sem framleiðslutæki en nána persónu- lega vini.“ „Eru ekki beitarhús löngu aflögö?“ „Nei, viö höfum beitarhús hér inn meö fjalli, þaö er varla hægt aö hafa svona margt fé heima á hlaöi. Jafnfall- inn snjór liggur sjaldan til langfram? því hér er frekar vindasamt. Mér leiði... snjór alveg ofboöslega og finnst alltaf góö tíð þegar snjólétt er. Vegurinn lokast furöu sjaldan vegna snjó- þyngsla, en varö þó ófær í heila viku í vetur og mér leið illa á meðan. Maður þarf oft aö vera á flakki, bæöi vegna Það tímanlega og eilífa í Skarði — kirkjan, sem er nýmáluð og vel við haldið, virðulegar traðir heim að gamla bænum og kindakofar frá fyrri tíð. hreppstjórastarfsins og búsins og margur er nú fundurinn. En viö þurfum ekki endilega aö sækja alla skapaöa hluti til Reykjavíkur nú oröiö, til dæmis er komið bankaútibú á Hellu." Þægindi eins og sjálfvirkur sími og bankaútibú væru þó lítils viröi ef ekki heföi tekizt aö vinna bug á landeyöing- unni, sem malaði niöur gróöurlendin. Þegar farið er austur hjá Bjalla og upp í Landréttir, blasir eyöimörkin viö handan Ytri Rangá. En nú er landiö meira og minna aö gróa upp og áburðarflugvélin, sem sífellt sést á sveimi, er merki um það stórátak sem Landgræöslan hefur staðiö fyrir. Guöni sagöi að gífurleg breyting heföi átt sér staö í Skarðslandi eftir aö Landgræöslan kom til skjalanna. Hann minnist þess, aö stundum gat orðið allt aö því rökkur á miöjum degi, þegar verstu sandbyljirnir gengu yfir. Eitt af því sem þurfti aö gera á ári hverju i Skaröi hér fyrr meir, var aö moka sandsköflum af túninu og flytja burtu á hestvögnum. Bæöi þaö og annað byggöist á handafli og engin furöa, aö menn voru oft útslitnir fyrir tímann. Guöni: „Nú oröiö vinn ég lítiö; líklega vinna fáir bændur minna. Ég á feyki- lega duglegan son og marga daga snerti ég ekki á verki. Ég get heldur ekki sagt aö mér finnist ég þjakaöur af of mikilli vinnu. En þaö fer mikill tími í félagsmál og ekki síöur hjá Dóru.“ Dóra: „Iss, þaö tekur ekki aö tala um það.“ „Ertu í forsvari í einhverjum sam- tökum eða félagi?“ „Já, ég er búin aö vera formaður kvenfélagsins hér í Landsveit í 18 ár. Guöni: „Er þetta ekki helvíti gott félag.“ Dóra: „Hópurinn er góöur og nær vel saman". „Eitt sinn heyröi ég pig halda ræöu í afmæli og man vel, aö þú fórst létt með það.“ Dóra: „Maöur þjálfast. Nýlega var ég á þingi Kvenfélagsambands íslands og flutti þar erindi um þjónustu í dreifbýli. Ég tel aö viö búum viö mjög skertan hlut í sambandi viö framhaldsskólana, — þar er aöstaðan ósambærileg. Krakkarnir eru í rauninni farin aö heiman, ef þau eiga aö geta sótt skóla. Hjá hjónum meö stóran barnahóp veröur ókleift aö mennta börnin af kostnaðarástæðum; nú kostar um hálfa milljón vetrarlangt í heimavist- arskóla.“ Guöni: „Þjónustan já. Hún er nátt- úrulega svona og svona og samt blöskrar mér bruðlið. Mér ofbýður aö sjá alla þessa þjónustubíla akandi um sveitir í lestum. Þaö eru skólabílar, mélbílar, olíubílar, póstbílar, mjólkur- bílar og ég veit ekki hvaö. Áöur fyrr var hægt aö sameina þetta og mjólkurbíli- inn flutti méliö og póstinn og jafnvel krakkana í skólann." „En fækkar fólki í Landsveit?" Dóra: „Já, því hefur fækkaö mikiö á þeim árum sem ég hef búiö í Skaröi; nú eru aö ég held 27 býli í sveitinni. í Hvammi var þríbýli þegar ég kom 1950; nú búa þar þrjár manneskjur. í Hellnahverfinu bjuggu 15 manns þá, — nú er þar einn maður. í Króktúni voru 4, — nú er sá bær í eyði. í Fellsmúla voru 6—10 manns, — nú býr prestur- inn þar einn. En sveitin er eins og ein fjölskylda og viö höldum samkomur í Brúarlundi; stundum spilum viö fé- lagsvist og á þorrablótum eru heimatil- búin skemmtiatriöi." Þú kvaöst ekki standa í tilfinninga- sambandi við skepnurnar, Guöni. En hvaö um jöröina. Væri þaö óbærileg tilhugsun aö veröa aö flytja frá Skarði?“ Guöni þagöi lengi. Dóra leit á hann og brosti; vissi sýnilega að þessu mundi hann ekki svara nema á einn veg. Hann sagöi: „Ég held aö mér þætti sú tilhugsun óbærileg. Viö höfum nú búið hér mann fram af manni síðan 1850. Ég gæti ekki fariö, því ég er tilfinningamaöur og trúmaöur og get alveg grátiö meö bændum, sem veröa aö bregöa búi og flytja."

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.