Lesbók Morgunblaðsins - 13.02.1982, Blaðsíða 4

Anna María Þórisdóttir
Verdi var 58 ára þegar hann samdi
Aidu, en hann var á 80. aldursári sínu,
þegar hann samdi síöustu óperuna.
Giuseppina Strepponi, etginkona Verdis.
Þann 18. febrúar næstkom-
andi veróur ráðizt í það stór-
virki að flytja tónlistina úr
Aidu Verdis í Háskóiabíói. Að
því standa Sinfóníuhljóm-
sveit íslands og tæplega 100
manna kór Söngsveitarinnar
Fílharmoníu. Hér segir frá
höfundinum og verkinu, sem
frumflutt var á jólum 1871 í
Cairo.
i
Giuseppi Verdi samdi 26 óperur (27,
ef Messa da Requiem er talin meö) og
var 26 ára, þegar sú fyrsta, Oberto,
Conte di Bonifacio, var frumsýnd á La
Scala í Mílanó 1839, en á 80. aldursári,
þegar sú síðasta, Falstaff, var frumsýnd
á sama staö, 1893.
Aida er 24. ópera Verdis og var hún
frumsýnd, þegar hann var 58 ára gamall.
Þá átti hann samt eftir aö semja tvær
óperur, sem mörgum finnst hans bestu,
Otello, sem var frumsýnd, þegar hann
var á 74. ári og Falstaff, sem fyrr er
nefnd.
Giuseppe Verdi fæddist 10. október
1813 í litla þorpinu Le Roncole í þriggja
mílna fjarlægö frá smáborginni Busseto
í Parmahertogahéraðinu. Hann var son-
ur ólæsra sveitahjóna, sem ráku
þorpskrána og höndluðu meö matvörur.
Hann var raunar skíröur upp á frönsku,
Joseph Fortunin Francois, því aö sífellt
var verið aö berjast og deila um her-
togadæmiö og önnur nálæg og þar réöu
ýmist ríkjum Frakkar eöa Austurríkis-
menn og svo vildi til aö þaö voru Frakkar
í þá tíö, er drengurinn var skíröur. Ári
seinna ráku Rússar Frakka frá völdum á
þessum slóöum og móöir Verdis, sveita-
konan Luigía, faldi sig með drenginn í
klukkuturni kirkjunnar meöan þeir fóru
þarna um rænandi og drepandi.
Giuseppe var feiminn og einmana
drengur, sem laöaðist snemma aö tón-
list farandtónlistarmanna, sem komu til
þorpsins og orgelleiknum í kirkjunni.
Hann var kórdrengur viö messur, en
gleymdi sér stundum svo við aö hlusta á
orgelleikinn aö honum láöist aö fram-
kvæma trúarleg viövik fyrir prestinn,
sem gaf honum þá stundum svo kröftug
olnbogaskot, aö hann rúllaði niöur altar-
isþrepin.
Faðir hans keypti handa honum hálf-
Ur leiksviösuppfœrslu á Aidu: Radames krýpur fyrir Akfu.
1 f 1

ónýtt spínett, sem nágranni geröi viö og
meö þess hjálp gat hann fetaö fyrstu
skrefin á tónlistarbrautinni. Verdi átti
þetta gamla hljóöfæri alla ævi.
Þorpsorganistinn veitti honum tilsögn
og hann varö sjálfur organisti í þorps-
kirkjunni 12 ára gamall. En fööur hans
var Ijóst að hann þarfnaöist meiri
menntunar en fá mætti í Le Roncole og
sendi hann til Busseto og kom honum
þar fyrir hjá vínkaupmanninum, sem
hann skipti viö í sambandi viö veitinga-
sölu sína. Þar hlaut Verdi tónlistar-
kennslu um leiö og hann gekk í barna-
skólann. En hvern sunnudag og helgidag
skokkaöi snáðinn yfir til Le Roncole til
aö spila þar viö messur.
Aöeins fimmtán ára gamall var Verdi
farinn aö semja tónlist fyrir tónlistarfé-
lagiö og hljómsveitina í Busseto. Bar-
ezzi, vínkaupmaöurinn, stuölaöi aö því
aö Verdi sótti um inngöngu í almenna
tónlistarskólann í Mílanó og hugðist
styrkja hann fjárhagslega til námsins. En
umsókn Verdis var hafnaö. Meöal raka
fyrir höfnuninni var aö hann væri orðinn
of gamall til inntöku, 18 ára í staö 14 og
tækni hans í píanóleik væri ábótavant.
Einkaathugasemdir dómnefndarmanna
eru þó enn varöveittar og þar kemur
fram aö þeir töldu hann framúrskarandi
gáfaöan og efnilegan tónsmiö. Stjórn-
mál gætu hafa átt einhvern þátt í þessu,
Parmabúinn var útlendingur í Mílanó.
Löngu seinna, þegar tónlistarskólinn
vildi endurskíra sig upp eftir Verdi, sagöi
hann: „Þeir vildu mig ekki ungan, þeir fá
mig ekki gamlan."
Verdi stundaöi samt einkanám í tvö ár
undir handleiðslu aðalstjórnanda á La
Scala, Vincenzo Lavigna. Á þessum ár-
um stjórnaöi hann þætti úr Sköpun
Haydns á æfingu og vakti þaö svo mikla
hrifningu aö honum var boöiö aö stjórna
á hljómleikunum, sem síöan voru endur-
teknir tvisvar.
1836, þegar Verdi var 23 ára, kvænt-
ist hann Margheritu Barezzi, dóttur vín-
kaupmannsins, velgjöröarmanns síns.
Verdi hafði snúiö aftur til Busseto til aö
sækja um organistastöðu í dómkirkjunni
þar, en kirkjuyfirvöld stóöu meö öörum
umsækjanda. Þetta olli næstum borg-
arastyrjöld í Busseto milli fylgjenda og
andstæðinga Verdis, sem hlaut stööuna.
Frystu óperuna, Oberto, samdi hann í
Busseto veturinn 1837—’38 og var hún
frumsýnd á La Scala 1839 sem fyrr seg-
ir. Hjónaband Verdis og Margheritu varö
skammvinnt. Hún lést 1839, aöeins 27