Lesbók Morgunblaðsins - 13.02.1982, Side 9

Lesbók Morgunblaðsins - 13.02.1982, Side 9
Dr. Stefán kveöur samkvæmiö. Olíumynd eftir Einar Hákonarson *’l - 2 ' ur að algengasti skilningurinn er mis- skilningur. Gunnar Örn hefur verið í samfelldri þróun með þetta myndefni; þó er nú auðsæ meiri breyting en verið hefur lengi. Það helgast af því, að Gunnar hefur fyrst og fremst beint athyglinni að mannsandlitinu og lætur risastór andlit ná yfir stóran myndflöt. Árang- urinn er fyrst og fremst myndrænn og Gunnar áréttar, að hann sé alls ekki að mála hefðbundin portret. Hann bætir enda ýmsu inní, ellegar sleppir andlitspörtum til að undirstrika þetta. Áhorfandinn rekur sennilega fyrst augun í plástra, sem víða getur að líta og fyrstu viðbrögð gætu oröið þau, að þarna séu menn illa farnir eftir slagsmál. En í hugmyndaheimi Gunn- ars Arnar hefur engum slíkum slagsmálum verið til aö dreifa, en hann bendir á, að viöskeyti af þessu tagi séu einhver árátta hjá sér; stund- um til aö ná fram þrívíddaráhrifUm. Viö eygjum áhrif frá Bacon á stöku stað, þar sem angistin ríkir. Þau eru þó hverfandi og má segja að áhrif Ijósmyndatækninnar hafi komiö til í vaxandi mæli, — og ekki óeölilegt, þar sem Gunnar Örn er ágætur Ijósmyndari og hefur um tíma starfað viö blaöaljósmyndun. Hausarnir hans Gunnars Arnar eiga áreiðanlega eftir aö vekja athygli og umræöur; þeir eru umfram allt „malerískir", opna listamanninum leiö til áframhaldandi þróunar og geta vel talizt dæmi um leitandi og frjóa Sunnanlist. Einar Hákonarson að Kjarvalsstöðum Annað dæmi, sem hér verður tekið af Sunnanlist, er verk eftir Einar Há- konarson listmálara og skólastjóra Myndlista- og handíðaskólans. Þetta verk er eitt af mörgum, sem verða á sýningu Einars að Kjarvalsstöðum, sem hefst 27. þessa mánaðar og stendur fram í miðjan marz. Myndin heitir „Dr. Stefán kveður samkvæmið“ og gefur hún allgóða hugmynd um yrkisefni og stíl Einars á þessari komandi sýningu. Einar hefur verið mjög virkur málari ásamt eril- sömu starfi við skólann og þrjú ár eru síðan hann sýndi síðast á sama stað. Þar voru myndir af fólki allsráöandi og sama verður uppi á teningnum nú, en töluverð þróun hefur samt átt sér stað. Nú er nánast hreinn expressj- ónismi á ferðinni, frjálsleg tjáning sem minnir um sumt á þýzku expressjónistana hér fyrr meir. Þetta eru stórar myndir yfirleitt, nokkuð heitar og sterkar í litum og hafa óneitanlega slagkraft. Myndefnið er íslenzkt mannlíf; málarinn bregður Ijósi á ýmislegt í því lífi, sem nútíma íslendingar lifa. Hann skráir veruleika samtímans án þess að predika og ugglaust má skoða þetta sem heimildir um okkur. Ein- faldast er aö benda á þá mynd, sem hér fylgir með. Heiti hennar gæti gef- ið vísbendingu um, að hér sé um að ræða samkvæmi hjá svokölluðu „fínu fólki“. En ekki getur samkvæmið þar eftir kallast fágað. Miklu fremur er þaö grófleikinn, sem málarinn undir- strikar; myndin er allt að því „grot- esque“ eins og sagt er á útlenzku og sama má segja um margar aðrar myndir Einars á sýningunni. Við sjá- um þarna fólk, sem vinnur kannski meira en góðu hófi gegnir; er líklega töluvert stressað og ætlar að „slappa ærlega af“ og skemmta sér ofsavel um helgina. Þá vill fara svo að yfir- bragð gleðinnar verði all groddalegt áður en lýkur og engin furða, að ann- ar eins kúltúrmaður og dr. Stefán telji vænlegast aö hverfa af vettvangi áö- ur en ástandiö versnar. Sannfærandi listaverk, hvort held- ur er á sviði bókmennta eða mynd- listar, verða því aðeins sköpuð úr þeim jarðvegi, sem listamaðurinn þekkir. Umhverfið er hluti af þeim veruleika en maðurinn sjálfur er nú samt elzta og fyrirferð- armesta viðfangsefni myndlistarinn- ar, þegar litið er á hina sögulegu heild, — og margir nútíma listamenn halda mjög í þessa hefð. Sumir gera þaö meö raunsæisútfærslu, en aðrir með frjálsri og expressjónískri afstöðu og Einar er þar á meðal. Hann leitast við að sýna samtímann í lítið eitt skop- legu Ijósi; sumar mynda haris eru á mörkunum að vera karíkatúr, eða skopmyndir. Þetta er raunar gamal- kunnugt bragð til áherzluauka og má benda á Erró í því sambandi. Einna lengst gengur Einar í þessu í geysi- stórri mynd úr sjálfu Alþingi. Má af henni ráða, að honum þyki Alþingi ærið skopleg samkoma. GS. 9

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.