Lesbók Morgunblaðsins - 16.04.1983, Blaðsíða 12

Langir eru
dagarnir
Frh. af bls. 3.
raka. Það var hrein vanvirða
fyrir þau öll að henni skyldi
ekki sýndur meiri sómi. Sjálf-
ur hafði hann ekki treyst sér
til að slá hana eins og hann
gerði meðan hann og gamla
konan átti hér húsum að ráða.
Hugsaði sem svo að ungu
hjónin teldu það óþarfa íhlut-
un um þeirra heimilishagi. Nú
fannst honum að við svo búið
mætti ekki standa. Hann yrði
að gera eitthvað þrátt fyrir
veilu sína til að rétta hlut
þessa heimilis í augum hinna
húsanna í kauptúninu og
þeirra sem fóru þar um götur.
Gamli maðurinn átti orf og ljá
í kjallaranum. Konan hafði
bannað honum að handfjalla
þá hluti eftir að hann kenndi
þessa lítilleika fyrir hjarta.
Nú var best að boð og bönn
færu lönd og leið og reyna til
hvers hann dygði. Hann
klæddi sig í þunna peysu og
rölti hægt niður kjallara-
tröppurnar, fann orfið, ljáinn
og brýnið og bar það út á lóð-
ina. Blessaður sunnanandvar-
inn lék mildilega um tekna
vanga hans. Þetta fríska loft
gerði honum léttara fyrir
brjósti og fyllti hjarta hans
fögnuði og sigurgleði að vera
nú að hefja hér störf á ný.
Kannski kæmist hann í tölu
vinnandi fólks. Æfðum hönd-
um sló hann ljáinn í orfið og
brýndi vandlega og byrjaði að
slá.
Konan með garðsláttuvélina
horfði furðu lostin á aðfarirn-
ar. Ég held honum segi fyrir,
hugsaði hún. Hvað var þessi
gamli maður, veill og hrumur
að vilja með orf og ljá út á
blett eftir margra ára aðgerð-
arleysi og innisetur. Það kynni
varla góðri lukku að stýra að
finna upp á slikum glanna-
skap eins og heilsan stóð, hvað
sem ræki á eftir. Ég fer með
garðsláttuvélina yfir til hans
á eftir og slæ fyrir hann lóð-
ina, það er góðverk eins og á
stendur. Ég hefði átt að gera
það fyrir löngu. Auðvitað leið-
ist honum, gamla manninum
að sjá blettinn í sinu. Ég skil
hann vel, hugsaði hún. Hún
átti fáa hringi eftir og lauk
þeim á nokkrum mínútum.
Þá leit hún yfir til gamla
mannsins. En hvað var þar að
ske. Eitthvað hafði komið
fyrir. Hann var lagstur á
blettinn. Hann lá á grúfu með
orfið liggjandi á ská fyrir
framan sig og ljáinn vísandi
upp. Þannig lagði enginn frá
sér orf væri honum sjálfrátt
og gamli maðurinn sist af öll-
um. Eitthvað óvænt og voveif-
Iegt hlaut að hafa hent á með-
an hún lauk við blettinn. Nú
varð að hafa hraðan á. Hún
klofaði yfir grindverkið, sem
skildi í sundur lóðirnar og
kraup niður við hlið hins
fallna. Hún nefndi nafn hans
12
en fékk ekkert svar. Hún
hlustaði eftir andardrætti
mannsins án þess að gera sér
ljóst, hvort hann var lífs eða
liðinn. Þá reis konan á fætur
og hljóp til baka, heim í sím-
ann. Hún náði fyrst í lækni og
síðan í hjónin þar sem þau
voru að vinna og bað þau að
koma strax. Hvarf síðan aftur
út til gamla mannsins. Þau
bar að á sama andartaki og
lækninn.
— Hvað er að þessum
manni? spurði læknirinn og
snéri honum á bakið.
Hann bjóst víst ekki við
svari en hneppti frá sjúklingn-
um að ofan, hlustaði hann og
handfjallaði eitthvað frekar.
Byrjaði síðan á hjartahnoði.
Hjónin og grannkonan biðu
milli vonar og ótta, hvort líf
færðist aftur í þennan hreyf-
ingarlausa líkama. Var gamli
maðurinn horfinn þeim að ei-
lífu eða í yfirliði, sem hann
raknaði senn úr. Það varð ekk-
ert lesið af svip læknisins.
— Er hann dáinn, spurði
sonurinn loks með beygðu
höfði.
Læknirinn svaraði ekki.
Þögn.
— Ég hefði þurft að ná af
honum tali, hélt sonurinn
áfram.
Nágrannakonan leit spyrj-
andi á manninn. Hvað var
svona brátt? hugsaði hún með
andúð í svipnum.
—Hann ætlaði að gefa
okkur eftir sig húsið og pen-
ingana en kom því aldrei í
verk. Og nú tapar maður elli-
styrknum.
— Vonandi er þetta ekki al-
varlegt, sagði grannkonan.
— Ég var að hugsa um
erfðafjárskattinn, sagði son-
urinn fúll.
— Já. Það er ekki til verri
blóðsuga en ríkið, sagði kona
hans esp.
Læknirinn reis á fætur.
— Hringið á sjúkrabíl,
sagði hann snöggt.
— Ég skal fara, sagði ná-
grannakonan, fegin að komast
burtu.
— Ætlarðu ekki að reyna
meira, spurði sonurinn.
— Nei.
— Hann hlýtur að eiga rétt
til að lifa eins og við.
— Hann á líka rétt á að
deyja, svaraði læknirinn að
bragði.
Sjúkrabíllinn kom eftir litla
stund. Karfan var tekin út.
Þau hjálpuðust að við að búa
þar um hann og koma henni
aftur upp í bílinn.
— Hvert ætlarðu með
hann, spurði sonurinn.
— í líkhúsið, svaraði lækn-
irinn. Enn varð annarleg
þögn, uns konan spurði og leit
um leið til læknisins.
— Er ekki gott fyrir gamla
og slitna menn að fara svona
fljótt?
— Ég veit það ekki, svaraði
hann. Ég hef aldrei dáið.
Síðan var ekið á brott með
gamla manninn en amboðið lá
eftir í grasinu, og ljárinn vís-
aði uppi.
BÍLAR '
ÁRGERÐ
. Meðal þess sem um er aö velja frá
Japan og Evrópu: Efst: Mazda 929, 4
dyra, rúmgóöur fjölskyldubfll og
ódýr miðað við búnað. Vel teiknaður
bfll og með sinn eigin svip. Næst-
efst: Sá nýi Citroen BX 16 TRX, sem
ekki er enn farið að selja hér, en
kemur bráðlega. ítölsk hönnun, en
tæknileg ágæti frá Citroen. Næst-
neðst: Opel Rekord frá General
Motors-útibúinu í Þýzkalandi, vand-
aður fjölskyldubfll og hefur tekið á
sig svip af vönduðum, þýzkum bfl-
um. Neðst: Nissan Leopard TR-X,
ein af stærri gerðunum frá Japan og
dæmi um þá áherzlu, sem Japanir
leggja nú á stærri bfla en áður.
Betri bílar og
Svíþjóð
Sænska bílaiðnaðinum hefur
tekizt með ágætum sú list að
koma með nýja bílgerð á mark-
aðinn og dunda sér svo við sí-
felldar endurbætur á sömu gerð-
inni, fullkomna hana ár eftir ár
og gefa henni smátt og smátt
nýtízkulegra yfirbragð í takt við
kröfur tímans. En þetta tekur
sænsku bílaframleiðendurna
þvílíkan óratíma, að það fer
nánast hrollur um aðra fram-
leiðendur í heiminum við til-
hugsunina um þennan sænska
seinagang. En þetta tekst Sví-
um, án þess að nokkuð dragi úr
sölu bifreiða þeirra. Þetta á
jafnt við um dýrari og vandaðri
gerðirnar af Volvo og Saab.
Volvo 200-gerðirnar, sem upp-
haflega komu á markaðinn 1967
og 1968, hafa verið á markaðn-
um æ síðan. Saab-bílarnir eiga
sér einnig álíka langa sögu að
baki.
Það var svo í fyrra sem hin
nýja sænska glæsibifreið, Volvo
760, leit loksins dagsins ljós á
stærstu bifreiðamörkuðum
heims. Við fyrstu sýn gæti
manni auðveldlega virzt, að
þessi bíll kæmi beint frá Detroit
í Bandaríkjunum: langt húdd og
snubbóttur en hár afturendi.
Volvo 760 er í raun og veru
nauðalíkur meðalstórum amer-
ískum fólksbíl í ytra útliti eins
og þeir voru hannaðir fyrir
tveimur til þremur árum. Þótt
þetta útlit Volvo-bílanna kunni
að koma Evrópubúum dálítið
undarlega fyrir sjónir, þá eiga
þessar línur að þjóna ákveðnum
tilgangi: Bandaríski bílamark-
aðurinn er nefnilega langsam-
lega arðvænlegastur fyrir
Volvo-verksmiðjurnar.
Volvo 760-gerðin, sem er
miklu öflugri og hraðskreiðari
en 200-gerðin, er knúin 2,85 lítra
mótor, en það er sama „co-op“-
vélin og notuð er í Renault og
Peugeot. 760-gerðin frá Volvo er
svo gjörólík hinni kubbslegu
200-gerð, að sumir bílfróðir
menn álíta þennan nýja Volvo
skæðan keppinaut rennilegustu
sportbíla annarra framleiðenda.
Saab-framleiðslan er öll smá í
sniðum; jafnvel á hinum fremur
þrönga markaði fyrir dýrari bíla
af vönduðustu gerðum er hlut-
deild Saab-bílanna heldur lítil.
Fyrirtækið framleiðir ekki
nema um 80.000 bíla árlega, og
hefur alveg eins og Volvo-verk-
smiðjurnar lagt höfuðáherzlu á
jafna en hægfara tækniþróun í
smiði og ætíð haldið sig við fáar
gerðir í framleiðslu sinni. Hinn
2-lítra Saab 99 og Saab 900 (sem
er bara lengd útgáfa af 99) hafa