Lesbók Morgunblaðsins - 07.02.1987, Blaðsíða 17

Lesbók Morgunblaðsins - 07.02.1987, Blaðsíða 17
eigandinn gátum varla dulið gleði okkar vegna þessara umskipta en það einkennileg- asta var að hann virtist ekki taka eftir lífgjafa sínum. Hann þakkaði honum ekki fyrir og leit aldrei í átt til hans. Það var eins og hann vissi ekki af honum. Mér fannst þetta vanþakklæti óskiljanlegt því ég þekkti meistara minn að engu öðru en göfugmennsku. Hélt ég, sannast sagna, að þetta kæmi af því hvað fiðluleikarinn væri afskræmdur og sámaði mér það og bauð honum, með samþykki húsráðanda, að dvelj- ast um hríð með okkur á setrinu. Næstu daga höfðum við gaman af að láta hinn vanskapaða snilling leika fyrir okkur en aldrei var meistarinn þar nærri. Hann sneri sér að vinnu sinni, fór einförum og lokaði sig inni í herbergi sínu langtímum saman. Fiðluleikarinn lét aldrei í ljós undrun eða óánægju með hegðun meistarans. Hvorugur þeirra virtist vilja vita af hinum en þó kom ég einu sinni að litla manninum þar sem hann tvísté fyrir utan dymar á vinnuher- bergi meistarans eins og hann væri að hugsa um að kveðja dyra. Öðm sinni er meistarinn fór hjá þar sem við sátum og hlýddum á fiðluleikinn þá gaut hann snöggvast til okk- ar auga og mér fannst þá sem þeir þekktust. Ég spurði fiðluleikarann um það og hann sagðist alltaf hafa verið meðal þeirra lægstu, og þar með var það útrætt mál. Hvað um það, þá vom það hinar mestu ánægjustund- ir þegar hann lék á fiðluna og sérstaklega á kvöldin þegar við lögðum stundum fyrir hann ýmsar gildrur eða erfið stef til úrlausn- ar. Allt lék það í öfugsnúnum höndum hans og ætluðum við seint að skilja hæfni þessa óþekkta manns. Á kvöldum þessum sat meistarinn og hlustaði þögull uns hann kvaddi og bauð góða nótt. Annað fór okkur ekki í milli og létum við það ekki angra okkur því þessi var oft háttur hans þegar hann var að semja. Eitt sinn að loknum ljúf- fengfum kvöldverði urðum við ærslafyllri en venjulega. Þá glóðu vín á skálum en hin kynlega stemmning sem ríkti þetta kvöld átti sér þó upptök í leik hins undarlega manns. Hann virtist í undarlegum ham, drakk ótæpilega og samdi um leið og hann lék tónlist, sem var seiðandi, full af fram- andi hljómfalli og skerandi tónum sem hleyptu út gæsahúð og ísköldum dásamleg- um hrolli niður bakið. Það logaði glatt í aminum stóra og fjöldi kerta brann á ljósa- stikum en þegar leið á kvöldið fómm við að hafa orð á því að dimmdi í augum þar inni. Óðalseigandinn lét þá bera inn fleiri kerti og birti þá eilítið en fiðluleikarinn kynngimagnaði hélt áfram leik sínum og hvöttum við hann og fylltum glas hans jafn- ótt og hann drakk. Nú fóru augu hans að loga eins og hann léti sína eigin tónlist kalla fram í sér bijálæði snilligáfunnar. Brátt ómaði leikur hans úr öllum áttum líkt og fleiri fiðlur tækju undir, innimúraðar í veggjum og grafnar undir gólfí. Ég fann að líkami minn spenntist, hver vöðvi eins og þanin fjöður en þó óhreyfanlegur. Fiðlu- leikarinn fór að skjótast fram og aftur um stofuna og lék æ hraðar. Strengimir í fíðl- unni glóðu líkt og kviknað hefði í þeim og fjórstrengja bjarmi þeirra flögraði fyrir aug- um mínum. Fiðluleikarinn bar ótt fyrir sig fætuma og litlu munaði að hann steyptist á höfuðið í hveiju spori. Hann virtist frá sér numinn og um hann eldhringur. Hann staðnæmdist fyrir framan tónskáldið, meist- ara minn, og tónar hans mnnu saman í nístandi kvalaöskur. Þá stóð meistarinn á fætur, þungur á brún, rétti út handlegginn og sagði einhver orð sem ég skildi ekki. Fiðluleikarinn hrökk saman og féll í gólfíð og starði í furðu upp á meistarann en skrapp til dyra skjótur eins og mús áður en nokkur okkar gat stöðvað hann. Við leituðum hans um nóttina í kringum húsið og í þorpinu daginn eftir því meistaranum var mjög í mun að við næðum honum en það var eins og hann hefði horfíð ofan í jörðina. Nú sjö árum síðar þegar við læknirinn stóðum við rúmið og horfðum á magurt andlitið, fölt eins og sængurlínið, þá fundum við til hrolls. Hann opnaði augun, ég sagði honum hvar hann væri en það var eins og hann hefði ekki heyrt til mín. Nokkur stund leið og þá heyrðum við að gengið var niður stigann og sjúklingurinn leit snöggvast á okkur og virtist vakna við. Það var hið mikla tónskáld sem kom í dymar, hár og skarpleitur. Hann hélt á fíðlu og boga, það kom óttasvipur á litla manninn. Meistarinn gekk að rúminu, risastór skuggi hans féll á veggi og loft að baki honum. Andlits- drætt.imir dýpkuðu í blaktandi kertaljósinu við höfðalagið. Hann lagði fíðluna undir vangann. Það sá í hvítuna allt um kring í skelfíngaraugum vanskaplingsins. Höfundurinn er líffræðingur og býr í Kópavogi. Kristín Jónsdóttir Morgunsár Það er svo gott að fá að sjá þig sofa, að sjá þitt andlit laust við dagsins grímu. Rísa upp við dogg í daufri morgunskímu, — sjá daginn gægjast milli skýjanofa. Að fá að fara vörum um þinn vanga, vita að hjartað slær í bijósti þínu, Snna það beijast fast að eyra mínu fumlausum slögum — slík er lífsins ganga. Kannski þú vaknar hægt og hönd þín leitar hlý og svo mjúk að nöktum bijóstum mínum. Við öllu sé ég svör í augum þínum. — Segja ekki orð en geta ekki elskað heitar. Við höfum sært hvort annað ótal sinnum óvart en sárt í hversdeginum gráum, hann færir okkur fátt það sem við þráum — friðlaus við leitum margs en lítið Srmum. Á eftir verður aiit svo hljótt, svo hljótt og enginn vegur nema sá að vakna til fábreytts lí& sem fráleitt er að sakna. — Og fyrsti snjórinn féU, hann féU í nótt Höfundur er bóndi í Hlíð i Lóni. ji Ll S L E N S K 1 R G R íaI F w 1 K L 1 S T A M E N N LISA K. GUÐJÓNS- DÓTTIR Kynning Lesbókar á íslenzkum grafiklistamönnum heldur áfram og liggja margir óbættir hjá garði ennþá. Eins og í öðrum þáttum myndlistar er mikil viðkoma í grafikinni; á hveiju ári útskrifast ungt fólk, sem leggur út á þessa braut. I þetta sinn kynnum við Lisu K. Guð- jónsdóttur, sem er höfundur myndarinn- ar á forsíðu. Lisa er fædd í Reykjavík 1949, af reykvíkskum og dönskum uppr- una. Hún stundaði myndlistamám í Myndlista- og handíðaskóla ísiands og útskrifaðist úr grafíkdeild 1976. Síðan hefur hún verið kennari við Myndlistar- skólann; kennt þar teikningu, en unnið jaftiframt við afgreiðslustörf í Pennan- um, en er nú hætt þar. Sem húsmóðir með bam hefur hún nægum störfum að sinna heima hjá sér í Síðuseli 3. Hún vinnur að grafíkmyndum sínum þar og í vinnustofu, sem hún deilir með Ingunni Eydal í Vogaseli 9. Sem stendur vinnur Lisa eingöngu í sinni grafík fyrir utan húsmóðurstörfín, - og eingöngu í ætingu. Málverk stundar hún ekki, en teiknar mikið og allar henn- ar myndir eru byggðar á vandlegri forvinnu með skissum. Myndefni Lisu em margvísleg, en mest ber þó á hugleiðingum um eitt og annað úr umhverfínu, en allt mjög stílfært. Og fólk notar hún ekki í þessar umhverfísmjmdir sínar. Hver mynd á sér langan þróunarferil og það getur tekið mánuð að teikna og skissa inn á plötu og taka prufuþrykk. Upplagið hefur hún aldrei meira en 30 eintök. Lisa hefur haldið tvær einkasýningar í bókásöfnum og tekið þátt í öllum sam- sýningum félagsins íslenzk grafík síðan 1979. Eins og sakir standa, er hún gjald- keri félagsins. V w 1 S u R Kristján Jónsson f. 1842 í Kelduhverfi í N.Þ.- sýslu d. 1869 var alþýðupýtur, sem braust til mennta, varð óreglu að bráð, þjóðfrægur fyr- ir ljóð sín, þótt starfsæv- in yrði skömm. Oft er sagt: Oþarfí að vera að birta í vísnaþáttum efni eftir fræg skáld. En svo er ekki. Alltaf koma nýir lesendur til sögunnar. Enginn veit hvar ungmenni, jafnvel fullorðinn lesandi, sér í fyrsta sinn eða veitir athygli, velkveðinni stöku. Hér koma þijár vísur K.J., sem kannski hafa farið framhjá þén Eitt sinn einn ég gekk um grund í grimmu vetrarfrosti. A mig starði hringahrund og hæðilega brosti. Svo mér gerðist gramt í lund að gætni ég alla missti. Greip því hvíta meyjarmund og mjúkar varir kyssti. Öðra greinir ekki frá endir sögu minnar. En sæll ég reyndi sjálfur þá sætleik hefiidarinnar. En hvort þetta hefur aðeins gerst í huga skáldsins eða í veruleika vitum við ekki. — Kveðjum svo skáld tregans með þessari haustvísu: Fölnar rós og bliknar blað á birkigreinum. Húmar eins og haustar að í hjartans leynum. Á sumarpinginu 1931 voru þeir Vil- mundur Jónsson og Guðbrandur Isberg nýir á þingi og fluttu þar báðir fyrstu ræður sínar, sem jafnan eru kallaðar jóm- frúrræður. Þá var eftirfarandi vísa ort. En hver er höfundurinn? Umræðuefnið var síldin. Hál er veröld Vilmundi, valt hann um með Guðbrandi. En það er ekkert einsdæmi að afmeyjast í síldinni. Þegar þetta er ritað er nýlátinn Andrés Eyjólfsson á Síðumúla í Borgarfírði f. 1886, d. 1986. Þá tæplega aldargamall. Hann var um skeið alþingismaður fyrir Framsóknarflokkinn. I eftirmælum í blöð- um ritar fyrrv. ráðherra eftirfarandi: Þegar hann hafði frétt af veislusiðum þeim, sem Vilhjálmur Hjálmarsson ætlaði sér að hafa sem ráðherra, sendi Andrés honum þessa vísu: Valdaferill verði þinn vorri þjóð til nytja. En veislur þínar, vinur minn, vil ég ekki sitja. Einn dropi breytir veig heillar skálar, segir Einar Benediktsson í einu af sínum snjöllu kvæðum. Og einn bókstafur gerir þýðingarmikið orð að prentvillu, ef hann er settur á rangan stað. Þetta gerðist í meitlaðri vísu eftir Stefán frá Hvítadal hjá okkur nýlega. Rétt er hún svona: Vora tekur. Ária er. Æskan rekur gullna þræði. Sólin vekur, gegnum gier, geislum þekur reklguklæði. Fólk frá sama vinnustað fór saman í bílferðalag og áði í skógi einum og gisti. Ekki var ferðalagið alveg vínlaust og nokkrar heimsóknir á milli tjalda. Tvær stúlkur voru saman í tjaldi og tveir piltar í öðru skammt frá. Nú fór svo, eins og oft vill verða, að piltar og stúlkur drógu sig saman, næturstaður varð annar en upphaflega var fyrirhugaður. Hagyrðing- ur var með í ferðinni og fór hann seint að hátta, komst því ekki hjá því að heyra fleira en honum var ætlað. Og hér gerir hann lífsreyndri stúlku upp orðin, eða rímar það, sem honum virtist hún vilja segja: Við skulum ekki vera að vefjast þetta lengur. Góði reyndu að gera það, sem guð hefur kennt þér, drengur. Þessi vísa er eftir Mörtu Stefánsdóttur húsfreyju á Rauðasandi f. 1858 d. 1939. Hún mun vera um kunnan hagyrðing og gáfumann á Barðaströnd, sem þótti í meira lagi kvenhollur. Gengur slunginn gæðasmár gimdum þrunginn púki. Spmndin ungu flekar flár flagarinn tungumjúki. J.G.J. LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7. FEBRÚAR 1987 17

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.