Lesbók Morgunblaðsins - 22.08.1987, Blaðsíða 4

Er dýrðin
bráðum búin?
ér áður fyrr þótti Ástralía engin Paradís á
jörð. Bretum sem þar fóru með völd fannst
vel við hæfi að senda þangað misendis- og
glæpamenn til að afplána refsingu sína og
þeir losnuðu þannig við óþjóðalýðinn af
Atvinnuástandið er
gott og lífsstíllinn
minnir á
Miðjarðarhafslönd eða
Kaliforníu. En í þessari
Paradís á jörðu er
eitthvert
smánarlegasta
unglingavandamál sem
um getur og frægur
rithöfundur segir^ að
afskiptaleysi gagnvart
vaxandi vandamálum
stafi einfaldlega af því
að fólki leiðist. Það
þurfi ekkert fyrir lífinu
að hafa, hafi ekki
tileinkað sér nein
persónuleg markmið í
lífinu né metnað. Því
nægi að synda í
sjónum, leika tennis og
bruna á brimbrettum,
drekka vín og stunda
líkamsæfingar
heimaslóðum. Þeir sendu þangað hvert
fangaskipið af öðru og þannig tengdist
Astralía afbrotamönnum, harðræði og refsi-
vist í hugum fólks í hinum vestræna heimi,
langt fram eftir 19. öldinni.
En nú er öldin önnur. Ástralíubúum hefur
tekist að sjá sér vel farborða og menning-
arlíf blómstrar þar á mörgum sviðurm Má
þar fyrst til nefna kvikmyndagerð en Ástr-
alíumenn hafa skipað sér þar í fremstu röð,
bæði að því er varðar listrænt gildi og eins
hafa kvikmyndimar orðið til að kynna land
og þjóð um víða veröld. Þá hafa kappsigling-
amar við Fremantle löngum þótt heimsvið-
burður. Þangað hópast ferðamenn svo
tugum þúsunda skiptir ár hvert. Ástralía
er ekki lengur fjarlægur útkjálki sem vestur-
landabúar settu þrepi neðar en sitt heima-
land. í þessu auðuga landi ríkir almenn
velmegun og þar hafa orðið stórstígar fram-
farir á flestum sviðum þjóðfélagsins síðustu
áratugina. Fólki í „gamla heiminum" svo-
kallaða leikur forvitni á að kynnast háttum
andfætlinganna af eigin raun svo ferða-
mannastraumurinn þangað eykst í sífellu.
Nýlega birtist grein í bandarísku tíma-
riti, eftir burtfluttan Ástralíubúa, Tony
Clifton að nafni. Hann heimsækir ættland
sitt annað slagið og á hægara með en marg-
ur annar að gera sér grein fyrir þeim miklu
breytingum sem orðið hafa á þessum slóðum
undanfama áratugi. Hér fara á eftir glefsur
úr fyrmefndri grein.
LÍFSSTÍLLINN Minnir
Á Kaliforníu
Tony Clifton fæddist árið 1937 í litlu þorpi
þar sem hvorki var vatnsleiðsla eða rafmagn
og að hans sögn mótaðist hugsunarháttur
manna mest af viktoríanska tímabilinu í
Bretlandi. Ástralía var með rauðum lit á
landakortinu eins og aðrar nýlendur Breta
og bömin í skólanum sóru breska konungin-
um hollustueið á hveijum mánudagsmorgni.
Eftir 1950 fóru innflytjendur að flykkjast
til Ástralíu. Þeim fannst Ástralíubúar ósköp
gamaldags og vandlátir bókstafstrúarmenn.
Bjórkrám var lokað klukkan 6 á daginn,
matarvenjur vom breskur arfur: ofsoðið
kjöt, feikn af kartöflum og harðar grænar
baunir. Bömum voru kynntar eldri sígildar
bókmenntir en nútímahöfundar vom bann-
aðir vegna ritskoðunar.
Tízkan er sú sama og á Vesturlöndum
lífinu með ró.
Allt slíkt er nú úr sögunni. Lífsstílnum
svipar nú mest til þess sem gengur og ger-
ist í Kalifomíu eða við Miðjarðarhaf — og
mörgum fínnst þjóðlífið jafnvel einkennast
um of af léttúð og ábyrgðarleysi.
Mikil náttúmfegurð og_ rikidæmi blasir
við ferðamönnum sem til Ástralíu koma til
að njóta sumarleyfis, hvítar baðstrendur,
hreinn sjór, tært loft- gæði sem teljast
munaður á okkar dögum.
En nú gæti einhveijum ferðamanninum
dottið í hug að spyija: Hvar em fmmbyggj-
amir? Hvemig vegnar þeim? Hvað er um
eiturlyfjavandamál að segja? Eða eyðni? Er
ekkert atvinnuleysi í Ástralíu?
Sóldýrkendur í Nýja Suður-Wales.
og almenn afstaða, að fólk eigi að taka
NógAtvinna
Sumir segja að Ástralíubúar neiti að viður-
kenna að um nokkurt vandamál af þessu
tagi sé að ræða, en við nánari eftirgrennsl-
an kemur annað í ljós.
Hins vegar má hrósa þeim fyrir að hafa
veitt að minnsta kosti 3 milljónum innflytj-
enda af ýmsum kynstofni ríkisborgararétt
án þess að til teljandi vandræða hafi komið.
í hópi þessara innflytjenda em t.d. ein millj-
ón Breta, þijú hundruð þúsund ítalir og
töluvert af Júgóslövum, Grikkjum, Tyrkjum
og Pólveijum. Og eftir lok Vietnamstíðsins
hafa um 80 þúsund Vietnamar flust búferl-
um til Ástralíu.
Þessir innflytjendur setjast að í vissum
borgarhverfum eða landshlutum og setja
sinn svip á umhverfið, en þeir em ekki litn-
ir homauga af þeim sem fyrir em eins og
gerist víða í Evrópu og Bandaríkjunum.
Innflytjendur aðlagast fljótt áströlskum
siðvenjum— þeir þurfa ekki að hanga á
horriminni því velmegun er mikil í landinu.
Atvinnutækifæri fyrir þetta fólk virðast
vera nægileg og landrými_ somuleiðis. Og
þá má ekki gleyma því að Ástralíubúar sem
fyrir vom telja það ekki hvað síst þessum
innflytjendum að þakka að Bretar misstu
yfírráðarétt sinn í landi þeirra. Að því leyti
ríkir gagnkvæm velvild.
Hins vegar er illskiljanleg afstaða Ástr-
alíubúa og stjómvalda þar til fmmbyggj-
anna annars vegar og bama og unglinga
hins vegar. Og væri sennilega hvomgt látið
viðgangast óátalið hjá öðmm þjóðum sem
vilja teljast siðmenntaðar á nútímavísu.
Eins Og Dýrategund
Fmmbyggjamir em 1% af þjóðinni eða
um 160 þúsund talsins. Á austurströndinni
Horft yfir stórborgina Sidney.