Lesbók Morgunblaðsins - 22.11.1997, Blaðsíða 19

Morgunblaðið/Ásdís
Hvað er betra en að fá sér te þegar manni liggur mikið á hjarta. F.v. Boris dýralæknir (Friðrik Friðriksson), Dimitri listmálari (Guð-
mundur I. Þorvaldsson), frú Élena (Helga Vala Helgadóttir), prófessor Pavel (Ólafur Darri Ólafsson), þjónustustúlkan Fíma (Linda
Ásgeirsdóttir) og Lísa(Edda Björg Eyjólfsdóttir).
ORÐ ERU LÍTILS MEGN
EF ENGINN HLUSTAR
Nemendaleikhús Leiklistarskóla Islands frumsýnir í
kvöld Börn sólarinnar eftir rússneska aldamótg-
skóldió Maxim Gorkí. HULDA STEFANSDOTTIR tók
hús ó leikaraefnunum í Lindarbæ.
BÖRN sólarinnar lýsir nokkr-
um afdrifaríkum dögum í
lífi fjölskyldu og gesta henn-
ar í smábæ í Rússlandi.
Börn sólarinnar lifa í ein-
angruðum heimi orðræðu og
hugsjóna en utan veggja
heimilisins geisar kólera og
almúginn gerir byltingu
gegn kúgun valdastéttarinnar. Undir stjórn
Guðjóns Petersens leikstjóra hafa nemend-
urnir átta á lokaári Leiklistarskólans kafað
ofaní persónurnar átta sem öllum finnst svo
óskaplega gaman að tala.
Efnafræðingurinn og húsbóndinn á heim-
ilinu, prófessor Pavel, hrærist í heimi vís-
inda og stundar kappsamar tilraunir sínar
dag hvern án þess að velta nokkuð fyrir sér
umhverfinu eða sínum nánustu. Sökum ein-
sýns vísindaáhuga Pavels hefur eiginkona
hans Élena leitað sér huggunar og dægradv-
alar í heimi háleitrar fegurðar hjá listmálar-
anum Dimitri. Lísa systir Pavels berst við
sálsýki og einmanakennd. Hún reynir að
leiða sinum nánustu fyrir sjónir hversu sjálf-
hverfir og afskiptalausir um kjör almúgans
þeir eru en sjálf er hún ekki í neinum tengsl-
um við eigin tilfinningar sem gerir vonbiðil-
inn þolinmóða, dýralækninn Boris, nær úr-
kula vonar um að hún eigi nokkurn tímann
eftir að játast honum. Þjónustustúlkan Fíma
heldur utan um heimilishaldið með miklum
myndarbrag og nýtur þess að hafa alla þræði
í hendi sér. I systur Borisar dýralæknis,
Melaníu, býr ekki síður stórt hjarta. Ásamt
bróður sínum er hún daglegur gestur á heim-
ili efnafræðingsins og full lotningar gleypir
hún við hveiju orði sem hrýtur af vörum
Pavels sem er grunlaus með öllu um ástir
ekkjunnar ungu. Misa húseigandi er fulltrúi
gróðahyggjunnar. Hann lifir í þeirri stað-
föstu trú að allt sé falt fyrir fé, fagþekking
efnafræðingsins jafnt sem kvenmannsefni.
Persónurnar koma og fara í litla húsinu.
Úti geisar kólera og almúginn er í byltingar-
hug en veruleikinn er persónunum víðs fjarri
því þrátt fyrir ríkulegar hugsjónir og miklar
orðræður sín á milli lifa þær í eigin heimi
þar sem orð kalla á fleiri orð en enginn
hlustar.
Að venju eru útskriftarnemar Leiklistar-
skólans átta að tölu. Ólafur Darri Ólafsson
leikur húsráðandann og efnafræðinginn
Pavel. Eiginkonu hans Elenu leikur Helga
Vala Helgadóttir og systur Pavels, Lísu,
leikur Edda Björg Eyjólfsdóttir. Þjónustu-
stúlkan Fíma er leikin af Lindu Ásgeirsdótt-
ur, Friðrik Friðriksson leikur dýralækninn
Boris og systur hans Melaníu leikur Sjövn
Evertsdóttir. Agnar Jón Egilsson leikur lan-
deigandann Misa og með hlutverk listmálar-
ans Dimitris fer Guðmundur I. Þorvaldsson.
Leikstjóri er, eins og áður sagði, Guðjón
Pedersen. Leikmynd gerði Helga Stefáns-
dóttir og búningar eru eftir Rögnu Fróða-
dóttur. Tónlistin í verkinu er frumsamin af
Einari Erni Jónssyni og lýsingu gerði Lárus
Björnsson. Tæknivinna er í höndum Þórarins
Blöndal og nemendur á fyrsta ári í Leiklist-
arskólanum hafa sinnt margvíslegri aðstoð
við uppfærsluna. Börn sólarinnar er fyrra
leikritið sem_ útskriftarnemendur skólans
setja á svið. í byijun næsta árs leika þau í
sjónvarpsmynd eftir Óskar Jónasson sem
frumsýnd verður á páskum. Útskriftarverk-
efni leikaraefnanna undir stjórn Baltasars
Kormáks verður fært á svið Nemendaleik-
hússins í vor.
GORKÍ VAR FYRST OG FREMST SKÁLD „
í sýningarskrá ritar þýðandi verksins,
Eyvindur Erlendsson, um höfundinn. Hann
segir það útbreiddan misskilning að líta á
Gorkí einvörðungu sem pólitískan höfund
sósíalískra áróðurstexta. Gorkí hafi vissu-
lega verið pólitískur; bæði berorður, djarf-
mæltur og ádeilugjarn en fyrst og fremst
hafi hann verið skáld, gæddur ríku innsæi
í fyrirbæri mannlífsins. Gorkí og Tsékhov
voru góðir vinir og leikrit þeirra þykja mörg
hver bera keim hvors annars, líkt og höfund-
arnir tveir skrifist á í leikritum sínum. „Þótt
persónur Gorkís, eins og persónur Tsékovs
sjálfs, taki sig oft til og bregði á fljúgandi
ræðuhöld þá eru þær sjaldnast að predika
meiningu höfundarins heldur sína eigin, -
oft fáfengilega meiningu og illa grundvall- -
aða.“ Og Eyvindur segir að með þessu sé
höfundurinn að espa upp aðrar leikpersónur
og hita þeim í hamsi svo úr verði dramatísk
átök. Eitt sinn var Gorkí spurður að því
hvers hann óskaði sér helst af leikhúsmönn-
um sem settu upp verk hans, sem og öðrum
sem fjölluðu um þau, og hann svaraði: „Að
þeir séu læsir.“
ÆVINTÝRALEIKHÚS
Þau Ólafur Darri Ólafsson og Linda Ás-
geirsdóttir eru sammála um að hér sé mikið
ævintýraleikhús á ferðinni. Persónumar séu -
langt frá því að eiga sér stoðir í veruleikan-
um og nálgun leikaranna sé enda sú að ýkja
upp persónueinkennin, leika stórt. Sviðsetn-
ing verksins er heldur ekki háð ákveðnum
tíma heldur byggir umgjörðin eingöngu á
túlkun persónanna. Hvernig upplifa þau boð-
skap verksins? Ólafur Darri vitnar í orð leik-
stjórans þegar hann segir að í verkinu séu
kynntar til sögunnar ólíkar persónur sem
kynnist, kynnist enn betur og loks komi að
því að þær finni sig tilknúnar til að létta á
hjarta sínu, segja hug sinn allan. Þegar upp
sé staðið hafi samræðumar hins vegar ekki
leitt til neins því enginn var að hlusta. „Verk-
ið er nær gamanleik en dramatík því kald-
hæðni höfundar er mikil. Ólíkt öðrum rúss-
neskum leikritum frá sama tíma þar sem
ástríðumar og kímnin búa undir niðri emf
átökin í þessu verki miklu sýnilegri. Persón-
urnar em alltaf að tala af sér, orðin koma
á undan hugsuninni og svo óska þær þess
helst að allt sé gleymt á eftir,“ segir Ólafur
Darri. „Já, þær segja margt en samt er eins
og þær skilji aldrei hver aðra svo þetta verð-
ur hálfgert leikhús fáranleikans," segir Linda.
VIÐ erum börn sólarinnar.
PAVEL er lykill Melaníu að menntastéttinni sem hún þráir svo að tilheyra.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 22. NÓVEMBER 1997 1 9 '