Lesbók Morgunblaðsins - 07.02.1998, Blaðsíða 20

HRAÐI, SPENNA,
MÝKT OG DU LÚÐ
I kvöld frumsýnir Islenski dansflokkurinn þrjú dansverk
eftir tvö erlenda danshöfunda, þá Ed Wubbe frá
Hollandi og Richard Wherlock frá Bretlandi á Stóra
sviði Borgarleikhússins. Sýningin er sú fyrsta á 25 ára
afmælisári dansflokksins. HULDA STEFANSDOTTIR fjall-
ar um verkin þrjú og ræðir við Ed Wubbe og Katrínu
Hall listdansstjóra sem segir það stefnu dansflokksins
að bjóða íslenskum áhorfendum aðeins upp á það
besta í heimi danslistarinnar um þessar mundir.
ANNAÐ tónverkanna tveggja í Tvístígandi sinnaskiptum, Fratres, var nýverið flutt á tónleikum
Kammersveitar Reykjavíkur í Langholtskirkju. Af því tilefni kom Párt í heimsókn til íslands og
fylgdist hann þá með æfingu dansflokksins. Párt hrósaði verkinu í hástert og sagði að dans-
inn þjónaði vel einfaldleika tónlistarinnar.
HAFIÐ er annað starfsár
Katrínar Hall sem listdans-
stjóra og hefur hún þegar
fengið til liðs við sig nokkra
af fremstu danshöfundum
Evrópu. Skemmst er að
minnast sýninga dansflokks-
ins á liðnu hausti þar sem
' flutt voru verk eftir þýska danshöfundinn og
stjómanda Tanz Forum í Köln, Jochen Ul-
rich. A listahátíð eru væntanlegir hingað til
lands þeir Jorma Uotinen, stjómandi fínnska
Operuballettsins, og Jiri Kylian, stjórnandi
Nederlands Dans Teatre. I næsta mánuði
kemur Islenski dansflokkurinn fram í Riga
og Vilnius í Lettlandi og síðar í sumar hefur
dansflokknum verið boðið að koma fram í
Gdansk í Póllandi og í Portúgal. Dansarar
Islenska dansflokksins eru þau Birgitta
Heide, Lára Stefánsdóttir, Sigrún Guð-
mundsdóttir, Katrín Ingvadóttir, Julia Gold,
Katrin A. Johnson, Hildur Ottarsdóttir sem
þreytir frumraun sína með dansflokknum,
David Greenall, Guðmundur Helgason og
Jóhann Freyr Björgvinsson ásamt banda-
ríska gestadansaranum Cameron Corbett
sem dansar með flokknum í þessari upp-
færslu.
Ed Wubbe og Richard Wherlock eru vel
þekktir í hinum alþjóðlega dansheimi. Ric-
hard Wherlock er ungur danshöfundur sem
hlotnast hefur margvíslegur heiður á síðustu
árum. Þar ber hæst boð um að semja dans-
verk fyrir hina þekktu frönsku ballettstjörnu
Sylvie Guillem. Wherlock er stjómandi Luz-
emer balletflokksins í Sviss en hefur unnið
með dansflokkum um allan heim og dansaði
hann m.a. með Katrínu Hall við Tanz Forum
í Köln. Islenski dansflokkurinn sýnir nú verk
hans, Curver eða Iða. Verkið einkennist af
hraða og spennu og er mikil þolraun fyrir
dansarana því Wherlock er þekktur fyrir að
ganga eins langt og mögulegt er hvað líkam-
lega getu og þol dansaranna varðar. Tónlist-
in við verkið er frumsamin af hljómsveitinni
Yens & Yens. Katrín segir að verk Wher-
locks byggist jafnan á miklum hraða og mik-
illi snerpu. „í þessu verki færir hann sig nær
tilfínningunum án þess að tapa niður þessum
eiginleikum verka sinni. Curver gengur því
ekki bara út á líkamlega fæmi heldur þarf
dansarinn að miðla ákveðnum tilfinningum.
Þetta er bæði sterkt og fallegt verk.“
Ed Wubbe dansaði áður hjá Nederlands
Dans Teatre og stjómar nú Scapino ballett-
flokknum í Rotterdam. Undanfarið hefur
hann dvalið hér á landi til að leggja lokahönd
á uppfærslu verka sinna. Ed sótti íslenska
dansflokkinn fyrst heim fyrir 12 ámm þegar
hann setti upp sýninguna Stöðugir ferða-
langar í Þjóðleikhúsinu. Þá samdi hann verk-
ið Tvístígandi sinnaskipti sérstaklega fyrir
Islenska dansflokkinn. Síðan hafa verið
gerðar breytingar á verkinu sem sýnt hefur
verið víða um Evrópu og hjá fjölmörgum
dansflokkum og það er í þessari nýju útgáfu
sem verkið verður flutt fyrir íslenska áhorf-
endur að þessu sinni. Tvístígandi sinnaskipti
er rólegt og seiðandi verk og Wubbe segir
það byggt á einfaldri hugmynd andstæðna
ljóss og skugga. Verkið er samið við tónlist
eftir Arvo Párt. Wubbe var einn sá fyrsti til
að nota tónlist Párts í dansverkum en verk
hans njóta nú mikilla vinsælda í heimi dans-
listarinnar. Hvítklæddir dansarar bylgjast
frá myrkri fram í birtu og undirstrika dulúð-
Morgunblaöiö/Ásdís
ÚTLAGAR er fyrsta sýningin á 25 ára afmælisári íslenska dansflokksins og fyrirboði um það sem vænta má af dansflokknum í framtiðinni.
Verkin þrjú eru eftir tvo þekkta evrópska nútímadanshöfunda, Richard Wherelock og Ed Wobbs. Verkin eru hver með sínum hætti þar sem
saman fara hraði, spenna, mýkt og dulúð.
Morgunblaðið/Þorkell
RICHARD Wherlock og Ed Wobbe á sviði
Borgarleikhússins.
ina og einfaldleika tónverka Párts. „Verkið
er að því leyti ólíkt öðrum verkum mínum að
tónlist Párts varð mér innblástur en vana-
lega legg ég upp með ákveðna hugmynd að
dansverki og vel tónlistina síðar,“ segir
Wubbe. „Tónlist Arvos Párts hefur síðan haft
mikil áhrif á evrópska og bandaríska dans-
höfunda enda eru verk hans full af leikrænni
stemmningu, þau eru ljóðræn og dul og síð-
ast en ekki síst eru þau einföld í uppbyggingu
og bjóða upp á fjölmarga túlkunarmöguleika
og útfærslur í dansi.“ Hann segist þó ekki
hafa notað tónverk Párts í fleiri verkum sín-
um. „Allt í einu voru allir danshöfundar farn-
ir að nota tónlist Párts og þá fannst mér að
ég gæti ekki notað hana aftur nema þemað
krefðist þess bókstaflega, sem hefur ekki
orðjð enn.“
Útlagar eða Kate’s Gallery er hlut' stærra
verks Eds Wubbe, Kataline, og gerólíkt Tví-
stígandi sinnaskiptum. Gagmýnendur í
Hollandi hafa lokið lofsorði á verkið og sagt
það eitt besta verk höfundar. Wubbe hefur
valið kafla verksins til flutnings hjá
Islenska dansflokknum og gert á
því nauðsynlegar breytingar vegna
smæðar dansflokksins. Verkið fjall-
ar um gráma hversdagsins í stór-
borginni. Hér er lýst lífí ungs fólks,
gi-immd og spennu sem ríkir á yfir-
borðinu en undir niðri býr mýkt og
þokki. Wubbe segist þó ekki vera
að flytja sögur í verkum sínum
heldur spretti hugmyndirnar af
ákveðinni stemmningu og and-
rúmslofti sem hann reyni að koma
til skila í gegnum dansinn. Tónlistin
í Útlögunum er samin af Ruben
Stem og bresku þungarokkshljóm-
sveitinni Godflesh. Dansverkið hef-
ur verið sýnt víða um Evrópu, í
Brasilíu og New York, bæði utan
og innan dyra, í leikhúsum og verk-
smiðjuumhverfi. „I raun hef ég gert
svo róttækar breytingar á verkinu fyrir
þessa sýningu Islenska dansflokksins að
segja má að hér sé nýtt verk á ferðinni," seg-
ir Wubbe. „Ég lít svo á að hver og einn dans-
ari taki virkan þátt í sköpun verka minna.
Það er aldrei hægt að komast hjá breyttum
áherslum og eftir því sem árin líða tekur
verkið út ákveðinn þroska. Þetta væri aldrei
hægt að gera í klassískum ballett en einmitt
vegna þessa er nútímadansinn svo síbreyti-
legt og lifandi listfonn.“
Wubbe er mjög ánægður með frammistöðu
Islenska dansflokksins og segir það góða
blöndu að hafa saman í einum flokki
þroskaðai dansara og yngri dansara sem eru
að hefja feril sinn. Þeir yngri búi yflr tækni-
legri fæmi og snerpu en hinir eldri yfír lífs-
reynslu sem sé nauðsynleg leikrænni tján-
ingu dansins. „Það búa miklir hæfileikar í
yngri kynslóð dansara flokksins og það hefur
verið ánægjulegt að fylgjast með þeim breyt-
ingum sem orðið hafa frá því að ég starfaði
fyrst með flokknum fyrir 12 áram. Margar af
þeim ballerínum sem vora þá að byrja era
hér enn og það sem betra er, þá hafa fjöl-
margir efnilegir nýliðar bæst hópinn, bæði
stúlkur og strákar." Wubbe tiltekur einnig
kosti þess að Islenski dansflokkurinn skuli
vera í nánu samstarfi við Listdansskólann.
„Dansaramir miðla reynslu sinni beint til
nemendanna og nemendumir era í betri
snertingu við það sem er að gerast í dans-
heiminum. Að þessu leyti standa íslenskir
dansarar betur að vígi en þeir hollensku þai-
sem skólamir starfa sjálfstætt og í raun er
það svo að allir helstu dansflokkar í Þýska-
landi, þar sem danslistin er í miklum metum,
hafa stofnað eigin listdansskóla við flokkinn."
Katrín segist vera stolt af því að geta
kynnt íslenskum áhorfendum verk jafn fram-
bærilegra danshöfunda og þeirra Wherelocks
og Wubbes. Það sé nauðsynlegt fyrir þróun
listdansins hér á landi að íslenskir áhorfend-
ur kynnist nútímalistdansi eins og hann ger-
ist bestur úti í heimi. „Það sem hefur háð nú-
tímalistdansinum hér á landi fram til þessa er
þekkingarleysi fólks á þessu listformi. Ég vil
að áhorfendur upplifí danslist í hæsta gæða-
flokki til að komast hjá fordómum. Og ég veit
að dansinn á eftir að höfða til þeirra. List-
dans hefur átt miklum vinsældum að fagna
um alla Evrópu og hvers vegna ætti því ekki
vera líkt farið hér á landi? 011 listform koma
saman í listdansinum; dans, myndlist, tónlist
og leikhús." Wubbe rekur áhugaleysi fólks á
danslist fyrst og fremst til óttans við að skilja
ekki dansinn. ,Að horfa á listdans er ekki
ólíkt því að skoða óhlutbundið málverk. Þar
er ekki verið að segja neina sögu en áhorf-
andinn býr til sína eigin sögu með því að upp-
lifa verkið. Við eram hins vegar alin upp við
að reyna alltaf að skilja alla hluti. Og það sem
við skiljum ekki óttumst við. Rétt eins og í
myndlist þá er listdans upplifun fyrir allan
líkamann, ekki síst hjartað, og ef áhorfandinn
beitir rökhugsuninni einni saman þá fer hann
á mis við það sem skiptir raunveralega máli.“
20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 7. FEBRÚAR 1998