Lesbók Morgunblaðsins - 21.03.1998, Qupperneq 16

Morgunblaðið/Árni Sæberg_
MYNDLISTARMAÐURiNN Sigurður Þórir Sigurðsson. „Ég
trúi því að ef mér tekst að hreyfa við hugum fólks með feg-
urðinni þá hafi mér tekist að breyta einhverju til batnaðar."
Myndlistarmaðurinn Sigurður
Þórir Sigurðsson stendur á fimm-
tugu. Vegna þessara tímamóta
opnar hann í dag kl. 16 stóra
yfirlitssýningu háttx á annað hund^
rað verka sinna, í Hafnarborg.
HULDA STEFÁNSDÓTTIR hitti
listamanninn að máli og ræddi
við hann um lífið og listina.

■
IMr

BIBÍM
i

‘
LEDA og Svanurinn, 1983, olía á striga, 100 x 75 cm. „Þessa mynd læt ég aldrei frá mér,“ segir Sigurður.
FEGURÐ TIL HÖFUÐS
UÓTLEIKA HEIMSINS
MANNESKJAN er ætíð í
forgrunni verka Sigurð-
ar Þóris Sigurðssonar.
Allt frá fyrstu verkum
hans í anda sósíal-real-
isma, heimsósóma-
myndir eins og Sigurð-
ur kýs sjálfur að kalla
þær, til nýrri verka, þar sem fegurðin gegnir
lykilhlutverki. I tilefni sýningarinnar hefur
verið gefin út tæplega 150 blaðsíðna listaverka-
bók, Ur hugarheimi, sem fjallar um list og ævi
Sigurðar Þóris. Ólafur Haukur Símonarson,
rithöfundur, skrifar æviágrip og formáli er eft-
ir Jón Proppé, listfræðing og gagnrýnanda.
„I raun finnst mér verk mín ekki hafa breyst
svo mikið í gegnum tíðina. Ég er alltaf að fjalla
um það sama, bara með mismunandi hætti,“
segir Sigurður. „Ailt í einu varð mér ljóst að
það væri til lítils að bæta við óhugnað heimsins
sem birtist okkur í fjölmiðlum á hverjum degi
og ég hugsaði með mér að sennilega væri
áhrifaríkara að snúa blaðinu við og mála feg-
urðina. Andstæðan við veruleikann verður
skýrari og vekur vonandi áhorfandann til um-
hugsunar. Því maðurinn hefur þörf fyrir meiri
fegurð, ekki ljótleika."
Mótmælti öllu sem hann gat
Sigurður Þórir er fæddur í hernámsbragga í
Hlíðahverfi í Reykjavík 31. mars árið 1948.
Faðir Sigurðar var verkamaður og móðir hús-
freyja sem sá um heimili og uppeldi 7 bama, en
alls voru systkinin 10, þar af 3 hálfsystkin. Oft
var þröngt í búi og 7 ára gamall hóf hann að
vinna fyrir sér með blaðaútburði og síðar sem
sendisveinn í prentsmiðjunni Eddu, þar sem
faðir hans starfaði. Sigurður segist alltaf hafa
tekið pólitíska afstöðu til málefna samfélagsins
og hóf snemma að mótmæla öllu sem hann gat.
Hann trúði því þá og trúir enn að myndlist geti
haft áhrif i samfélaginu. „Ég get ekki slitið
myndlistina frá sýn minni á þjóðfélagið. Menn
eru alltaf að tala um að myndiist eigi ekki að
koma nærri pólitík. En pólitík er ekki bara
flokkspólitík, hún fjallar um lífið sjálft, hvernig
við viljum lifa því og hvemig við viljum að
mannlífið verði. Þá getur myndlistin ekki skor-
ast undan. Og maður verður að taka afstöðu,
því án gagnrýni ríkir stöðnun í þjóðfélaginu.“
Hugur hans beindist snemma að myndlist.
Sigurður smitaðist af lömunarveiki 9 ára gam-
all og á sjúkrahúsinu stytti hann sér stundir
við að teikna. „Móðir mín hafði í sér þennan
sköpunarþráð og kannski hef ég þetta frá
henni. Þá var móðurafi minn hagmæltur og gaf
út bók með yrkingum sínum. Annars get ég
ekki útskýrt það hvers vegna ég gerðist málari
á annan hátt en þann að það býr í mér sterk
þrá til þess háttar tjáningar." Sigurður hefur
sent frá sér eina ljóðabók sem hann kallar
Bernskubrek og hyggst setja saman ljóð í aðra
áður en hann er allur, - og nefna hana Elliglöp.
Það tók hann þrjú ár að safna kjarki til að
sækja um nám í Myndlista- og handíðaskóla
íslands. Myndmenntakennari hans í Miðbæj-
arskólanum, Jón Guðmundsson brúðugerðar-
maður, hvatti hann eindregið áfram. Tvítugur
hóf hann nám við skólann, árið var 1968 og
mönnum heitt í hamsi. Tveimur árum síðar var
honum vikið ur skóla vegna uppsteyts við yfir-
völd þar á bæ. Sigurður kenndi myndmennt á
Þorlákshöfn í tvö ár, en að svo búnu hlaut hann
inngöngu í Akademíuna í Kaupmannahöfn þar
sem hann var við nám næstu 4 árin. í hópi
kennara við Akademíuna fékk hann viðurnefn-
ið „duglegi íslendingurinn". Þeim hugnuðust
vel pólitísku heimsósómamyndirnar og kannski
hafði honum lærst að beina skoðunum sínum
til útrásar á striganum. Fyrsta einkasýning
hans í SÚM-salnum vakti mikla athygli og
ádeila verkanna var bein og hörð. Við tekur
tímabil þar sem Sigurður vinnur málverk,
dúkristur og grafíkþrykk af vinnandi fólki,
áfram með greinilegum pólitískum skírskotun-
um. Við heimkomu frá Kaupmannahöfn byrjar
Sigurður að kenna og kennir víða næstu 6 árin,
en frá árinu 1985 hefur hann eingöngu sinnt
starfað að eigin myndlist. Árið ... fór hann utan
og dvaldi í Reeding í Englandi einn vetur þar
sem hann hóf aftur að vinna vatnslitamyndir.
Ljólleikanum varpað fyrir róða
A níunda áratugnum verða þáttaskil í mynd-
sköpun Sigurðar. Boðskapur verkanna er sá
sami, en gripið hefur verið til nýrra meðala;
fagurfræðinnar og táknrænna tilvísana í lista-
söguna. Um þessi umskipti segir Jón Proppé, í
nýútkominni bók um listamanninn, að þar hafi
Sigurður Þórir fundið leið í myndlistinni sem
stóð nær hans eigin skaphöfn og tilfinningu en
það sem á undan hafði gengið. „Þar sem and-
SKÝRAR eru andstæðurnar, 1976, æting á
pappír, 12,5 x 19 cm.
hóf Sigurðar birtist áður sem bein árás, eins og
slagorð í kröfugöngu eða stefnuyfirlýsing, fá
verk hans nú á sig myndrænni blæ. Það er
engu líkara en hann sé farinn að treysta betur
þeim vopnum sem málverkið færir honum í
hendur og þurfi ekki lengur á ögruninni að
halda til að koma skilaboðum sínum frá sér; ...
„að vega að ljótleikanum og niðurlægingunni
með því einasta vopni sem alltaf er skírt og bit-
urt: fegurðinni eins og hún birtist í ljósi, form-
um og litum manngerðra hluta, í náttúrunni og
ekki síst í manneskjunni sjálfri.“ Til þess að
bæta mannlífið verður manni að þykja vænt
um mannfólkið, að geta greint fegurð og mikil-
leika í hversdagslegum hlutum og ná að túlka
þetta í öllu sem maður gerir.“
16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 21.MARZ1998