Lesbók Morgunblaðsins - 21.03.1998, Page 20

1
GUÐJÓN Gunnarsson trompetleikari.
ELFA Björk Rúnarsdóttir fiðluleikari.
NORRÆNA HUÓMSVEITIN
ALDREI FJÖLMENNARI
Norræna hljómsveitin er sinfóníuhljómsveit skipuð ungu
fólki ó aldrinum 15 til 25 ára frá öllum Norðurlöndun-
um. Hljómsveitin heldur tónleika á í; jlandi í fyrsta sinn í
sumar. HULDA STEFÁNSDÓTTIR kynnti sér | þetta árlega
samnorræna verkefni á tónlistarsviðinu og ræddi við
tvo íslensku þátttakendanna, Guðjón Gunnarsson
trompetleikara og Elfu Björk Rúnarsdóttur fiðluleikara.
Morgunblaðið/Kristinn
HLUTI þátttakenda í Norrænu hljómsveitinni í sumar, f.v.: María Huld Sigfúsdóttir, fiðla, Stef-
án Jón Bernharðsson, horn, Hildur Ársælsdóttir, fiðla, Sólrún Sumarliðadóttir, selló, Álfheiður
Hrönn Hafsteinsdóttir, fiðla og Helgi Hrafn Jónsson, básúna. Á myndina vantar fiðluleikarann
Kristínu Björgu Ragnarsdóttur.
TILGANGURINN með verkefninu
er að efla samskipti Norðurland-
anna á sviði tónlistar, gefa ungum
hljóðfæraleikurum færi á að spila
með sinfóníuhljómsveit í hæsta
gæðaflokki og efla kynningu á nor-
rænum tónsmíðum. Norræna
hljómsveitin hefur aldrei verið
stærri, með 108 meðlimum, sem stafar af því
að meðal verka á efnisskrá er stórhljómsveit-
arverk Stravinskys, Vorblót. íslensku þátttak-
endurnir verða 9 að þessu sinni og hafa þrír
þeirra leikið með hljómsveitinni áður. Stjórn-
andi sveitarinnar er eistneski hljómsveitar-
stjórinn Paavo Járvi.
Samstarfsverkefni um samnorræna sinfóníu-
hljómsveit ungmenna hófst árið 1992. Það eru
Norrænu félögin, Lions-hreyfingin á Norður-
löndum og NOMUS, Norræna tónlistarráðið,
sem staðið hafa að verkefninu með stuðningi
Norræna menningarsjóðsins, Norræna fjár-
festingarbankans, Jeunesses Musicales og ým-
issa annarra aðila. Þátttakendur geta jafn-
framt leitað eftir styrk til greiðslu þátttöku-
gjalds frá Lions-hreyfingunni í hverju landi.
Katrín Arnadóttir hefur umsjón með verkefn-
inu hér á landi.
Arlega velui- dómnefnd atvinnuhljóðfæra-
leikara á vegum Svenska Rikskonserter þátt-
takendur fyrir hljómsveitarnámskeið og tón-
leikafór hijómsveitarinnar um Norðurlönd.
Umsækjendum eru sendar prufuspilsnótur
sem þeir leika inn á segulband og senda til Sví-
þjóðar. Frá upphafi hafa 47 ungmenni frá ís-
landi leikið með Norrænu hljómsveitinni. Að
þessu sinni verða þau 9 auk þess sem 5 íslensk-
ir hljóðfæraleikarar eru á lista varamanna og
skýrist síðar hvort einhver þeirra bætist í aðal-
hópinn. Þátttakendur verða þau Aifheiður
Hrönn Hafsteinsdóttir, Elfa Björk Rúnars-
dóttir, Hildur Arsælsdóttir, Kristín Björg
Ragnarsdóttir og María Huld Sigfúsdóttir,
fiðluleikarar, Guðjón Gunnarsson, trompetleik-
ari, Helgi Hrafn Jónsson, básúnuleikari, Sól-
rún Sumarliðadóttir, sellóleikari, og Stefán Jón
Bemharðsson, sem leikur á horn.
Tónleikar í Háskólabíói í júlí
Hljómsveitamámskeiðið verður haldið í Ar-
vika í Svíþjóð, rétt við landamæri Noregs. Frá
24. júní til 3. júlí standa yfir æfingar á efnis-
skrá tónleikanna en þann 4. júlí hefst tónleika-
ferð hljómsveitarinnar um Norðurlöndin í Ar-
vika. Þaðan verður farið til Ytterjáma, Kalmar,
Malmö og Kaupmannahafnar, og loks til
Reykjavíkur þar sem lokatónleikarnir verða
haldnir í Háskólabíói þann 10. júlí kl. 19. Tón-
leikamir hefjast á Sinfóníu nr. 1 eftir Carl Ni-
elsen. Sú venja hefur skapast að árlega felur
Norræna tónlistarráðið tónskáldi frá einu
Norðurlandanna að semja tónverk sérstaklega
fyrir hljómsveitina. Fyrsta tónskáldinu sem
falið var þetta verkefni var Þorkell Sigur-
björnsson og var frumsamið verk hans, Hljóm-
sveitartröll, flutt á tónleikum hijómsveitarinn-
ar árið 1993. í ár verður leikið verk eftir ungt
finnskt tónskáld, Kaipanen. Loks tekst hljóm-
sveitin á við Vorblót Stravinskijs. Á hljóm-
sveitamámskeiðinu æfir hljómsveitin auk þess
Gran Partita eftir Mozart.
Eistneski hljómsveitarstjórinn Paavo Járvi
hefur stýrt Norrænu hljómsveitinni undanfar-
in 2 ár. Járvi er einn eftírsóttasti hljómsveitar-
stjóri í heimi. Hann flúði til Bandaríkjanna árið
1980 og lærði í Juilliard tónlistarskólanum í
New York og hjá Leonard Bernstein í Los
Angeles. Járvi er aðalstjórnandi Sinfóníu-
hljómsveitarinnar í Malmö og fyrsti gesta-
stjórnandi hjá Konunglegu Fflharmóníusveit-
inni í Stokkhólmi og Sinfóníuhljómsveitinni í
Birmingham. „Járvi er mjög hrifinn af þessu
verkefni og fús til að vinna með krökkunum,“
segir Katrín. „Ég heyrði hann eitt sinn segja
að þetta væri skemmtilegasta hljómsveit sem
hann ynni með því þar væm allir svo glaðir og
ánægðir og tilbúnir til að gera sitt besta. Fýla
atvinnumannanna væri þeim víðs fjarri."
Tónlistin ólæknandi ástriða
Guðjón Leifur Gunnarsson leikur með Nor-
rænu hljómsveitinni í þriðja sinn í sumar.
Hann lauk einleikaraprófi í trompetleik sama
vor og hann varð stúdent og er nú nemandi á
fjórða ári í læknisfræði við Háskóla íslands.
Guðjón dreymir um að geta samræmt störf
læknisins og trompetleikarans í framtíðinni,
segist stefna að því að verða góður
áhugatrompetleikari, tónlistaráhuginn sé enda
eins og óíæknandi vírus í blóðinu.
Guðjón ólst upp við mikla tónlist. „Pabbi
minn, Gunnar Guðjónsson, er „náttúrumúsík-
ant,“ hann ólst upp ásamt bræðrum sínum í
húsi sem var kallað hljóðfærahúsið, því allir
léku þeir á hljóðfæri. Hann er bassaleikari og
hefur leikið með ýmsum hljómsveitum í gegn-
um tíðina. Móðir mín söng í Silfurkórnum svo
ég er alinn upp við mikla tónlist.“ Honum var
boðið að hefja nám við Tónlistarakademíuna í
París en gat ekki sagt skilið við læknisfræðina
án þess að láta á það reyna hvort hann næði
inngöngu í deildina. Það varð úr að Guðjón
náði inn en hann hefur hins vegar ekki gefið
spilamennskuna alveg upp á bátinn og kennir
trompetleik með læknanáminu, „til að halda
sér við efnið,“ eins og hann orðar það.
Spilamennsku sína segir Guðjón hafa fylgt
mjög ákveðinni stígandi. Á unglingsárum
starfaði hann með Sinfóníuhljómsveit Æskunn-
ar. Þá bauðst honum að leika með Norrænu
hljómsveitinni. Síðastliðið sumar og um jólin
lék hann síðan með Heimshljómsveit Æskunn-
ar, hljómsveit ungra og nýútskrifaðra hljóð-
færaleikara á heimsvísu sem hefur starfað með
mörgum heimsþekktum hljómsveitarstjórum.
Hann segir að ef ekki hefði verið fyrir Nor-
rænu hljómsveitina hefði hann vart komist í
Heimshljómsveitina. Það sé mikill heiðui- að
verða valinn til að leika með Norrænu hljóm-
sveitinni og gefi möguleika á frekari verkefn-
um utan landsteinanna.
Guðjón hafði sagt skilið við Norrænu hljóm-
sveitina vegna anna við læknanámið en þegar
hann frétti að í sumar ætti að leika sjálft Vor-
blót Stravinskijs stóðst hann ekki mátið og sló
tíl þriðja sinni. „Að fá tækifæri tíl að spila með
Norrænu hljómsveitinni er holl samkeppni fyr-
ir íslenska tónlistarnema. Sibeliusarakademían
í Helsinki er annáluð íyrir góða fiðluleikara og í
Noregi hafa menn öðlast mikla færni í meðfór
brassins. Það hleypir því í mann krafti að kynn-
ast félögum frá hinum Norðurlöndunum, tón-
listarfólki sem gefur manni beinan samanburð
og hjálpar manni að leggja mat á eigin færni.“
„Stjórnandi Norrænu hljómsveitarinnar,
Paavo Járvi, á góða möguleika á að verða skær
stjarna í framtíðinni. Hann býr yfir þessari
sömu útgeislun og aðrir færir stjórnendur sem
ég hef kynnst. Það er enda mjög gott að vinna
með honum og líkt og Zukofsky gerði með Sin-
fóníuhljómsveit æskunnar þá tekst honum að
ná því besta fram úr hljóðfæraleikurunum."
Stefnir að þvi að verða góður
áhugahljóðfæraleikari
Guðjón leikur ekki eingöngu klassík og seg-
ist sífellt gera meira af því að spila djass og
blús. En kemur ekki að því að hann þarf að
gefa tónlistina upp á bátinn fyrir læknastarfið?
„Ég veit það ekki. Ég er ómögulegur maður
ef ég get ekki aðeins sungið á hljóðfærið mitt. í
Evrópu er reyndar starfandi Sinfóníuhljóm-
sveit læknanema sem ég hef leikið með í
tvígang og stendur til boða að leika með í sum-
ar,“ segir Guðjón. „Ég á gamla kennaranum
mínum, Jóni Hjaltasyni, mikið að þakka það
hvað ég hef getað haldið í trompetleikinn með
náminu. Mig langar til að verða liðtækur
áhugatónlistarmaður í framtíðinni og ég horfi í
hrifningu til brasstónlistarhefðarinnar í Bret-
landi og Frakklandi þar sem kolanámumanna-
bönd hafa verið leiðandi í þróun brassins. Sem
dæmi, þá var einn fremsti trompetleikari fyrr
og síðar, Mauris André, franskur kolanámu-
maður. Hann þróaði alveg nýjan stíl í trompet-
leik sem jók mjög við fasta efnisskrá hljóðfær-
isins. Norðmenn hafa gert þessa hefð að sinni
og eiga í dag brassleikara á heimsmælikvarða,
sem og Svíar. Við eigum eftir að átta okkur á
möguleikunum sem þetta gefur og ég vona að
það verði fyrr en síðar.“
Reynsla sem gott er að búa að
Elfa Björk Rúnarsdóttir lýkur 6. stigi í fiðlu-
leik í vor. Hún er nemandi á tónlistarbraut
Menntaskólans við Hamrahlíð og stundar auk
þess hestamennsku. Elfa Björk hefur verið
valin til að leika með Norrænu hljómsveitinni í
sumar. „Ég hafði ekki sótt um áður og það kom
mér á óvart að ég skyldi hafa komist inn. Þetta
er í raun eins og að stökkva í sjóinn eins og
hann er dýpstur því efnisskrá tónleikanna er
mjög krefjandi."
Elfa Björk lék með Sinfóníuhljómsveit Æsk-
unnar frá 12 ára aldri. Þar öðlaðist hún fyrst
dýrmæta reynslu í leik stærri hljómsveitar-
verka og hún harmar að störf SÆ skuli hafa
lagst í dvala. Þá hefur hún leikið með hljóm-
sveit í Þýskalandi. „I tónlistarskólanum gefst
nemendum aðeins færi á að leika með smærri
kammersveitum en það er hins vegar mjög
mikilvægt að við öðlumst leikni í að spila með
stærri hljómsveitum,“ segir Elfa Björk. Hún
segist vera spennt að fara utan, kynnast nor-
rænum félögum sínum og takast á við krefj-
andi efnisskrána. „Ég veit fátt skemmtilegra
en spila kraftmikil hljómsveitai-verk. Og í
framtíðinni langar mig til að leggja fyrir mig
fiðluleik með stærri hljómsveitum. Ég á því án
efa eftir að búa vel að reynslunni af Norrænu
hljómsveitinni.“
20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 21.MARZ1998