Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1998, Qupperneq 7
Morgunblaðið/Golli
PÁLL Pampichler Pálsson vopnaður nótnablokk og blýanti. Tónsprotinn er kominn upp í hillu við hlið trompetsins.
allir eru sestir í borðkrókinn kemur sá
síðasti, Agnar Jón Egilsson, móður og
rauður í framan af hlaupum í rokinu, -
hafði brugðið sér í sund og sofið yfir sig í
heita pottinum!
Bekkurinn hefur orð á sér fyrir að vera
samhentur og þau eru spurð að því hvort
ekki sé að koma annað hljóð í strokkinn
nú þegar nær dregur útskrift og hafin er
barátta átta einstaklinga um að komast
að þjá leikhúsunum. Samhljóða neitun er
þeirra svar og þau segjast sem betur fer
vera svo ólík; bæði í útliti og leikstíl, að
harla ólíklegt sé að þau þurfi einhvern
tíma að keppa um sama hlutverkið. Gagn-
rýnendur hafa flestir farið mjög lofsam-
legum orðum um útskriftarsýningu þeirra
og leiklistargagnrýnanda Morgunblaðs-
ins, Soffíu Auði Birgisdótt ur, virtist hóp-
urinn „tii alls góðs líklegur í framtíðinni".
Sjálf eru þau bjartsýn á framhaldið, segja
mikla grósku í leikhúslífinu og ekki fyrir
neinu að kvíða. „Og ef ekkert leikhúsanna
vill mann, - þá verður maður bara að búa
til sitt eigið leikhús," segir Agnar Jón og
glottir. Mörg hver hafa reyndar þegar
fengið sitt fyrsta leikaraverkefni. Edda,
Friðrik og Guðmundur stíga á svið Borg-
arleikhússins strax í sumar þegar söng-
leikurinn Grease verður frumsýndur.
Sjöfti, Helga Vala og Ólafur Darri eru á
leið til Riga í Lettlandi innan skamms þar
sem þau munu taka þátt í 3 vikna leiklist-
arnámskeiði leikara- og leikstjóraefna frá
Norðurlöndum, Eystrasaltsríkjum og
Rússlandi.
Að komast i „hlutlausa gírinn"
eg leika þaðan
Þau bera skólanum sfnum vel söguna en
taka fram að námi leikarans sé aldrei lok-
ið. „Það sem kom mér hvað mest á óvart
þegar ég hóf nám við skólann var það
hversu fjölbreytt námið er og hvað það
snertir marga þætti, - miklu fleiri en ég
bjóst við,“ segir Helga Vala. Agnar segir
að sér hafi komið á óvart hversu mikið
frelsi hverjum einstaklingi var gefið. „Það
var ekki reynt að móta mann og búa til
einhveija steríótýpu af leikara. Ekki að
ég viti hvemig sá leikari er en ég óttaðist
að ég myndi komast að því í skólanum."
Guðmundur segir að það besta hafi verið
að finna að nemendur gátu leyft sér að
vera opnir og svolitlir græningjar í leik-
listinni. „Til að byija með þóttu mér
kennararnir þó helst til of aðgangsharðir
þar sem þeir voru stöðugt að finna að
hvers kyns litlum kækjum sem við höfð-
um tamið okkur og ég leit á þessar at-
hugasemdir sem árás á persónu mína.
Síðan áttaði ég mig á því hvað þeir vom
að gera mér stóran greiða því sem leikari
má maður ekki hafa svo sterk persónuein-
kenni að þau kæfi leikpersónu manns.“
í upphafi námsins var lögð höfuðá-
hersla á tæknileg atriði í þjálfun leikar-
anna, reynt að koma þeim í „hlutlausa
gírinn", eins og Edda orðar það. Síðan
tók við samhæfing líkamstjáningar og
túlkunar tilfinninga og þá fóru hlutirnir
að gerast. „Það að leika er jú svo miklu
ineira en að standa á sviði og fara með
einhvern texta,“ segir Sjöfn. „Ég man að
ég var búin að kvíða óskaplega einstak-
lingsverkefninu á þriðja ári en svo þegar
að því kom að takast á við leikinn þá
komst ég að því að ég hafði lært heilan
helling." Það kemur glampi í augun á
Lindu þegar hún Iýsir því hvernig hin
fjölmörgu ólíku þjálfunaratriði i náminu
hafi allt í einu farið að vinna saman sem
ein heild. Og Edda tekur undir. „Það var
æðislegt kikk þegar maður loks merkti
árangur af allri vinnunni sem maður
hafði lagt í ólíka þætti námsins."
En efast þau aldrei um að þau séu á
réttri leið? Friðrik játar að hafa síðast
haft efasemdir um hæfni sína í útskriftar-
hlutverkinu og Helga Vala bætir því hlæj-
andi við að þó að hún hafi oft efast um að
það hafi verið rétt ákvörðun hjá dóm-
nefndinni að velja sig inn í skólann þá
hafi hún sjálf aldrei misst áhugann á því
að leika. „En er ekki bara eðlilegt að ef-
ast öðru hvoru um sjálfan sig?“ spyr hún
svo.
Með bullandi bíódeliu
Þau hafa fengist við mörg spennandi
verkefni á siðastliðnum fjórum árum og
eru sett í erfiða aðstöðu þegar þau eru
beðin um að nefna einhvað eitt sérstak-
lega. Edda segir að sér komi iðulega til
hugar barnaleikritið Rómeó og Júlía sem
hópurinn flutti á þriðja ári ásamt fyrsta
verkefninu í Nemendaleikhúsinu, Böm
sólarinnar eftir Maxím Gorkí. „Þegar inn
í Nemendaleikhúsið kom höfðum við
byggt upp vissa undirstöðu í tækninni og
þar fengum við loks að breiða út væng-
ina,“ segir Sjöfn. Guðmundur segist hafa
lært mest á Shakespeare. Og nú opnast
flóðgáttir og inn streyma ólík verkefni.
Ólafur Darri á kollgátuna þegar hann
segir að uppáhaldsverkefnin séu jafn mis-
jöfn og þau eru mörg. Mestu skiptir virð-
ingin fyrir leikhúsinu, - það að ganga heill
og óskiptur til verks. „Þú getur látið
mörg misjöfn orð fallá um leikhúsið utan
þess en þegar inn er komið þá verðurðu
að gefa þig allan að því sem þú ert að fást
við,“ segir Agnar.
Talið berst að sjónvarpsmyndinni Rót
sem nýverið var sýnd í Ríkissjónvarpinu
og er það í fyrsta sinn sem útskriftamem-
ar skólans vinna eitt lokaverkefna sinna í
þeim miðli. „Það má alveg koma fram að
við eram freki bekkurinn," segir Guð-
mundur og hinir skella upp úr. „Við emm
búin að fá ýmislegt í gegn eins og kvik-
myndanámskeið sem leiddi til gerðar
þessarar sjónvarpsmyndar." Þau segjast
vera komin með bullandi bíódellu og geta
vel hugsað sér að halda áfram á braut
kvikmynda og sjónvarpsmyndaleiks. „í
gegnum námið höfum við sýnt og sannað
fýrir okkur sjálfúm að þegar við viljum þá
flytjum við fjöll,“ segir Helga Vala að lok-
um.
Þegar Páll lítur um öxl segir hann það ótví-
ræð forréttindi að hafa fengið tækifæri til að
taka þátt í uppbyggingu tónlistarlífsins á Is-
landi. Fá að leggja sitt af mörkum. „Mér hefur
alltaf liðið vel hér á landi og þótt ég hafi
dvalist mikið í Austurríki undanfarin misseri
lít ég alltaf á Island sem mitt heimili. Hér á ég
fjölmarga vini, ekki síst innan Sinfóníunnar,
og langar til að nýta þetta tækifæri til að
þakka hlýhug í minn garð, fyrr og nú, og óska
hljómsveitinni, hljóðfæraleikurum og stjórn-
endum, alls hins besta í framtíðinni.“
Sömu kveðju fá Karlakór Reykjavíkur, sem
Páll stjórnaði frá 1964-90, og efnir til tónleika
honum til heiðurs í Langholtskirkju í dag,
Barnalúðrasveitir Melaskóla, sem hann stýrði
frá 1953-93, og allir aðrir sem hann hefur unn-
ið með hér á landi í gegnum tíðina - og þeir
eru ekki fáir!
Verðlaun i Austurríki
En aftur að tónskáldinu Páli Pampichler
Pálssyni. Af öðrum nýlegum verkum hans má
nefna blásarakvintettinn Expromptu, sem
unninn er upp úr eldra verki, með sama nafni,
fyrir fiðlu og píanó, en hann verður frumfluttur
í Graz 25. júní næstkomandi. Við sama tæki-
færi tekur Páll við verðlaunum fjTÍr verkið.
„Vinur minn skoraði á sínum tíma á mig að
umskrifa Expromptu fyrir breytta hljóðfæra-
skipan og senda inn í tónsmíðakeppni í Graz.
Til þess var ég tregur í fyrstu en lét mig hafa
það - og viti menn, ég vann til verðlauna."
Þá vinnur Páll um þessar mundir að gerð
sinfóníu sem frumflutt verður í tengslum við
heimsmeistaramótið í alpagreinum skíðaí-
þrótta í Schladming í Austurríki í febrúar 1999.
„Þetta kom þannig til að í mig hringdi maður
sem er í forsvari fyrir þessa keppni. Hafði
hann hlýtt á geislaplötuna mína, Ljáðu mér
vængi, sem út kom í Austurríki fyrir tveimur
árum, fallið hún vel í geð og vildi panta hjá mér
verk, sinfóníu, sem frumflytja ætti í tengslum
við keppnina. Ákvað ég að taka verkefnið að
mér, enda er það í senn skemmtilegt og frá-
brugðið því sem ég á að venjast.“
En skyldi Páll eiga sér draumaverkefni? „Já,
því er ekki að neita. Mig hefur lengi langað að
skrifa kammeróperu en hef ekki ennþá fundið
rétta efniviðinn. Vonandi kemur þó að því!“
Hvað framtíðinni viðkemur að öðru leyti
kveðst tónskáldið stefna að því að halda upp-
teknum hætti, halda áfram að skrifa tónlist,
eins lengi og hugmyndir og heilsa endast. „Ég
gæti þess aftur á móti að skrifa ekki of mikið.
Þá á maður á hættu að endurtaka sig. Ég vil
bara skrifa þegar ég hef eitthvað að segja -
skrifa fá verk en góð.“
Time velur
Picasso
Los Angelos. Reuters.
SPÆNSKI málarinn Pablo Picasso hafði
betur en þeir Duke Ellington og Bob Dylan
er hópur listafólks og gagmýnenda kom
saman í Los Angeles að beiðni tímaritsins
Time og valdi mesta listamann tuttugustu
aldarinnar.
Tímaritið hyggst velja 100 áhrifamestu
menn aldarinnar í ýmsum greinum og í lok
næsta árs verður tilkynnt hver talinn er
„maður aldarinnar". Greinarnar eru fimm;
„leiðtogar og byltingarmenn", „byggjend-
ur og risar“, „vísindamenn og heilarar" og
„hetjur og þeir sem veita innblástur", auk
listamannanna.
Valið á áhrifamestu listamönnum aldar-
innar verður formlega tilkynnt í júní, en
valið fór fram við hringborðsumræður í
Getty-safninu í Los Angeles. Þátttakendur
voru ekki margir, fimm talsins, og völdu
þrír Picasso; listgagnrýnandinn Robert
Hughes, kvikmyndaleikstjórinn Rob Rein-
er og leikskáldið Anna Deavere Smith.
Tónlistarkonan Sheryl Crow nefndi Dylan
en aðalritstjóri Time, Norman Pearlstone,
valdi Ellington.
Af öðrum listamönnum sem komust á
listann yfir tuttugu áhrifamestu listamenn-
ina voru nefndir rithöfundarnir James
Joyce og William Faulkner, svo og Franz
Kafka og J.D. Salinger. I kvikmyndum
þótti leikarinn Marlon Brando bera af,
Laurence Olivier á sviði, Samuel Beckett
þótti besta leikskáldið en Arthur Miller og
Tennessee Williams fylgdu fast á eftir.
Kvikmyndaleikstjói-amir sem oftast voru
nefndir voru D.W. Griffith, Federico Fell-
ini, Ingmar Bergman og Frangois
Truffaut. Þá komust Orson Welles, Luis
Bunuel og Martin Scorsese einnig á blað.
' Tónlistannennii-mr sem voru oftast
nefndir voru, auk Dylans og Ellingtons,
blúsarinn Robert Johnson, djassleikaram-
ir Louis Armstrong og Miles Davis, Bítl-
amir og Elvis Presley, auk eins sígilds
tónskálds, Igors Stravinskís.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 9. MAÍ 1998 7