Lesbók Morgunblaðsins - 29.05.1999, Blaðsíða 2

JAMES Lisney píanóleikari og Sigrún Eðvaidsdóttir fiðluleikari.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
SPENNANDI EFNISSKRA
„ÞETTA er alveg sérstaklega tær og skýr efn-
isskrá, sem James á mestan heiður af að setja
saman fyrir okkur,“ sagði Sigrún Eðvaldsdótt-
ir fíðluleikari í samtali við Morgunblaðið um
tónleika hennar og James Lisney píanóleikara
í Islensku óperunni á sunnudaginn klukkan 17.
A efnisskránni eru verk eftir J.S. Bach,
Debussy, Stravinsky og Busoni.
Samstarf þeirra Sigrúnar og James hófst
fyrir tveimur árum er þau léku saman á
Englandi á kammertónleikum, en James segir
upphafleg tengsl sín við íslenskt tónlistarlíf
eiga sér aðrar rætur. „Eg og kona mín kennd-
um tveimur íslenskum drengjum á píanó og
fiðlu en þeir eru dóttursynir Arna Bjömssonar
tónskálds og Björg Arnadóttir, móðir þeirra
Gunnars og Haraldar, benti mér á tónlist föð-
ur hennar. Ég féll fyrir tónlist hans þegar ég
heyrði hana í fyrsta sinn og hef síðan hljóðrit-
að nokkur píanóverka hans á geisladisk. Björg
sagði mér einnig frá íslenskum fíðluleikara
sem hefði hljóðritað verk Ama og hefði falleg-
asta hljóm í veröldinni og það reyndist vera
rétt,“ segir James.
„Það fyrsta sem við lékum saman var tríó
fyrir fíðlu, píanó og selló eftir César Franck,“
segir Sigrún. „James er sérstakiega snjall í að
setja saman efnisskrár og er afskaplega vel að
sér um tónlist. Hann er líka frábær píanóleik-
ari, svo betri meðleikara er varla hægt að
hugsa sér. Fyrsta verkið er Partíta no. 3 í E-
dúr fyrir einleiksfíðlu eftir J.S. Bach. Þetta er
líklega vinsælasta partíta Bachs, skemmtilegt
verk og aðgengilegt. Síðan leikur James
Estampes fyrir píanó eftir Claude Debussy.
„Þetta eru þrjár tónmyndir fyrir píanó. Hin
fyrsta, Pagodes, er með austurlensku yfir-
bragði, hin næsta, La soiree dans Grenade,
hefur yfir sér dularfullan spænskan blæ og
þriðja myndin heitir Jardin soux la pluie og
byggist á frönsku bamalagi. „Þetta er
virtúósastykki fyrir píanóið," segir Sigrún.
„Suite Italienne eftir Igor Stravinsky er
einnig skemmtilegt og aðgengilegt. Þar tekur
Stravinsky verk eftir barokktónskáldið Pergo-
lesi og umritar fyrir fiðlu og píanó. Hann leik-
ur sér með formið, barokkeinkenni leyna sér
ekki en verkið hefur engu að síður á sér ný-
klassískt yfirbragð og er góð blanda af barokk
og nútímatónstefjum. Frábært verk fyrir fíðl-
una,“ segir James.
„Sónatan eftir Ferracio Busoni, ópus 36a nr.
2 í e-moll tengir skemmtilega saman verkin
fyrir hlé. Verkið er skrifað í lok 19. aldar á
sama tíma og Debussy semur sitt verk, þar er
vitnað í Bach, innblásið af Beethoven og vísar
einnig fram á við til 20. aldarinnar,“ segir
James. „Þetta er óskaplega fallegt og róman-
tískt verk,“ segir Sigrún. „Samt er það sjaldan
leikið og ég hafði aldrei heyrt það fyrr en
núna. Ég held að það hafí ekki verið leikið hér
á landi áður. Það er mjög gaman að geta boðið
svona ferska og spennandi efnisskrá, sérstak-
lega fyrir fólkið sem hefur kannski oft heyrt
mig spila áður.“
Sigrún hefur gegnt starfí konsertmeistara
Sinfóníuhljómsveitar Islands undanfarið ár en
hún er ráðin í þá stöðu til tveggja ára. Ferill
hennar er glæsilegur frá upphafi, hún hefur
unnið til fjölda viðurkenninga og verðlauna
fyrir fiðluleik sinn og reglulega komið fram
sem einleikari með Sinfóníuhljómsveit Islands
sem og erlendum hljómsveitum. James Lisney
hefur hlotið fjölda viðurkenninga fyrir túlkun
sína á sígildum verkum og fyrir samvinnu við
ýmsa þekkta tónlistarmenn. Hann hefur leikið
einleik með mörgum þekktum hljómsveitum
og farið í tónleikaferðir vítt um Evrópu og
Bandaríkin. Túlkun Lisneys á verkum
Schuberts og hljóðritanir hans á píanóverkum
Tchaikovskys sem komu út í febrúar á þessu
ári hafa hlotið einróma lof. Tónleikarnir á
sunnudag eru samstarfsverkefni FIT og Is-
lensku óperunnar.
SÁ RÉTTI DÝRABÆR TELST
FUNDINN í BRETLANDI
London. Morgunblaðið.
EFTIR heilmiklar rannsóknir telur sagn-
fræðingurinn Brian Edwards sig geta sýnt
fram á, að Dýrabær George Orwell sé
enginn annar búgarður brezkur en Bury
Farm í Hertfordshire; þar hafi uppreisn
dýranna endað í veldi Félaga Napóleons
og svín og maður í restina runnið svo sam-
an, að önnur dýr sáu þar engan mun á.
Menn hafa viljað setja Dýrabæ niður á
nokkrum stöðum; m.a. Chalk Farm í Sus-
sex. En heimamenn í Wallington, þar sem
Orwell bjó, þegar hann skrifaði Félaga
Napoleón (eins og sagan nefndist upphaf-
lega á fslenzku) hafa látið sér nægja að
vísa til Manor Farm sem sögusviðs Orwell.
Land þess sveitabæjar Iá að verzluninni,
sem Orwell rak í Wallington og Dýrabær
heitir í sögunni Manor Farm, þangað til
dýrin taka öll völd af Jónasi bónda. Að
sögn The Daily Telegraph hefur Brian
Edwards nú sýnt fram á, að aðstæður all-
ar á Manor Farm stangast á við Dýrabæ
skáldsögunnar, en staðhættir á Bury
Farm koma heim og saman við söguna.
Bury Farm er í góðu göngufæri frá verzl-
un Orwell og í hans tíð Iágu
stígar þar um land, sem al-
menningur mátti fara um.
Orwell þótti ekki mikill kaup-
maður, enda hugur hans upp-
tekinn við annað, og oft urðu
viðskiptavinirnir að bregða sér
á bak við til þess að rithöfund-
urinn léti kaupmanninn lausan
frá ritvélinni. En þótt mönnum
þætti hann annars hugar kom á
daginn, að hann hafði augun
hjá sér og fylgdist grannt með
nágrönnum sínum og umhverf-
inu. Þangað sótti hann sínar
fyrirmyndir. En að vonum telur
núverandi ábúandi Bury Farm
af og frá, að faðir hans hafi
verið fyrirmyndin að þeim
drykkfellda og skapharða bónda Jónasi!
Hins vegar vill hann fyrir alla muni að
Bury Farm öðlist staðfestingu sem fyrir-
mynd Dýrabæjar hvað staðhættina varðar.
Brian Edwards segir nú þýðingarmikið
að menn komi sér saman um Bury Farm
og hefjist handa við að tengja
söguna sínu rétta umhverfi.
Hann hefur leitað fulltingis
hjá Peter Davison, prófessor,
sem talinn er sérfræðinga
mestur í Orwell og vann í 17
ár að 20 binda útgáfu á verk-
um hans, sem kom út í fyrra.
Hann segir það álit, hafa ríkt,
að Dýrabær eigi sér enga stoð
í raunveruleikanum, en rann-
sóknir Edwards séu umfangs-
miklar og vandaðar og sér
blandist nú ekki hugur um að
Orwell hafi haft, Bury Farm í
huga við sögusvið Dýrabæjar.
Og þá sé allt eins líklegt að
Orwell hafi, eins og með sögu-
þráðinn og sögusviðið, haft
fyrirmyndir að sögupersónunum.
Nýlega var gerð kvikmynd eftir Dýra-
bæ og var honum þá valinn staður á ír-
landi. Það hefðu menn auðvitað ekki gert,
ef þeir hefðu þekkt til rannsókna Brian
Edwards og niðurstöðu hans.
George
Orwell
MENNING/
LISTIR
NÆSTU VIKU
MYNDLIST
Ásmundarsafn
Yfirlitssýning á verkum Ásmundar Sveins-
sonar.
Gallerí Kambur, Rangárvallasýslu
Kristján Kristjánsson. Til 30. maí.
Gallerí Smíðar og skart, Skólavörðustíg
Svanhvít Magnúsdóttir. Til 11. júní.
Gallerí Stöðlakot
Dögg Guðmundsdóttir, hönnunarsýning. Tii
30. maí.
Gallerí Sævars Karls
Arngunnur Ýr. Til 18. júní.
Gerðarsafn, Listasafn Kópavogs
Yfirlitssýning á verkum Magnúsar A. Arna-
sonar. Til 20. júní.
Hallgrímskirkja
Björg Þorsteinsdóttir. Til 1. júní.
Hafnarborg
Sverrissalur: Guðný Hafsteinsdóttir. Til 31.
maí. Aðalsalur: Margrét Jónsdóttir. Til 7.
júní.
Ingólfsstræti 8
Finnbogi Pétursson. Til 13. júní.
Kjarvalsstaðir
Vestursalur: Karel Appel. Austursalur: Verk
úr eigu safnsins. Til 29. ágúst.
Listasafn ASI
Ásmundarsalur og Gryfja: Þorri Hringsson.
Arinstofa: Svavar Guðnason. Úr eigu safns-
ins. Til 30. maí.
Listasafn Árnesinga
Verk í eigu heimamanna og Pétur Halldórs-
son. Til 30. maí.
Listasafn Einars Jónssonar
Opið laugardaga og sunnudag kl. 14-17.
Höggmyndagarðurinn opinn alla daga.
Listasafn Islands
Yfirlitssýning á völdum sýnishornum af ís-
lenskri myndlist. Sumarsýning.
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar
Yfirlitssýning á verkum Sigurjóns.
Listhús Ófeigs, Skólavörðustíg
Páll S. Pálsson. Til 29. maí.
Nýlistasafnið
Eggert Pétursson, Kenneth G. Hay, Jyrki
Siukonen Sol Lyfond, Karin Schlechter og
Peter Friedl. Til 30. maí.
Mokkakaffi
Messíana Tómasdóttir. Til 4. júní.
Safnasafnið, Svalbarðsströnd
Hildur Hákonardóttir. Til 4. júní. Ragnar
Bjarnason, Gunnar Árnason, Svava Skúla-
dóttir, Þór Vigfússon, Óskar Beck, Handverk
í Húnaþingi, 8 sýnendur. Til 29. ágúst.
SPRON, Alfabakka
Sigurður Örlygsson. Til 9. júlí.
Stofnun Árna Magnússonar, Árnagarði v.
Suðurgötu
Handritasýning opin kl. 13-17 daglega til 31.
ág.
Þjóðarbókhlaðan, anddyri
Rússneskt þjóðskáld, Aleksandr Púshkín. Til
30. júní.
TÓNLIST
Laugardagur
Grafarvogskirkja: Antonía Hevesi, píanó, Páll
B. Szabó, fagott og Hlöðver Sigurðsson, ten-
ór. Kl. 16.
Hásalir, Safnaðarheimili Hafnarljarðar-
kirkju: Kór Öldutúnsskóla. Kl. 17.
Sunnudagur
fslenska óperan: Sigrún Eðvaldsdóttir fiðlu-
leikari og James Lisney, píanóleikari. Kl. 17.
Mánudagur
Ráðhús. Reykjavfkur: Blásarakvintett kon-
unglega danska h'fvarðarins. Kl. 17.
Langholtskirkja: Gradualekór Langholts-
kirkju. Kl. 20.
Þriðjudagur
fslenska óperan: Tríó Niels-Hennings 0rsted
Pedersen. Kl. 21.
Föstudagur
Hafnarborg: Sigríður Jónsdóttir, mezzósópr-
an og Anna Snæbjömsdóttir, píanó. Kl. 20.30.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið
Sjálfstætt fólk: Bjartur, lau. 29. maí. Föst. 4.
júní.
Ásta Sóllilja, lau. 29., sun. 30. maí.
Abel Snorko býr einn, fim. 3. júní.
Maður í mislitum sokkum, lau. 29., sun. 30.
maí.
Konunglegi danski ballettinn, mið. 2., fim. 3.
júní.
Borgarleikhúsið
Sex í sveit, lau. 29. maí.
Litla hryllingsbúðin, frums. fost. 4. júní.
Loftkastalinn
Söngleikurinn Rent, fim. 3. júní.
Iðnó
Hnetan, sun. 30. maí.
Tjarnarbíó
Svartklædda konan, sun. 30. maí.
Upplýsingar um listviðburði sem óskað er eft-
ir að birtar verði í þessum dálki verða að hafa
borist bróflega eða á netfangi fyrir kl. 16 á
miðvikudögum merktar: Morgunblaðið,
Menning/Iistir, Kringlunni 1,103 Rvík. Mynd-
sendir: 5691222. Netfang: menning@mbl.is.
2 IESBÓK MORGUNÐLAÐSINS— MENMlNG/fclS7IR'2$úMAÍ4999