Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1999, Blaðsíða 9

RAUÐ-
HÓLAR
í LESBÓK 31. júlí sl. var myndafrásögn af
Rauðhólunum, sem eru þekkt kennilciti
innan við Reykjavík. Svo sem kunnugt er
var megnið af þeim tekið og sett undir
flugbrautir í Vatnsmýrinni á stríðsárun-
um. Enda þótt myndrænt landslag, sum-
part uppgróið, hafi orðið til í Rauðhólum,
er gjarnan sagt að þeir hafi verið eyði-
lagðir. En hvernig litu Rauðhólarnir út áð-
ur en rauðamalarnám hófst þar? Ekki er
að sjá að margir hafi mundað myndavélar
þar og ljósmyndir af hólunum eru a.m.k.
sjaldséðar, ef þær eru þá yfirhöfuð til.
Hinsvegar fékk Lesbók upplýsingar um að
til væri málverk af Rauðhólunum frá ár-
inu 1929 eftir Júlíönu Sveinsdóttur list-
málara. Ljósmyndin sem hér fylgir er af
þessu málverki Júlíönu og þar má sjá að
hólarnir hafa sumpart verið grasi grónir,
en víða skín í rauðamölina. Efnistaka var
að vísu lítillega hafin fyrir 1940, en þegar
Júlíana málaði myndina hefur ekki verið
farið að hrófla við hólunum. Þeim fækkar
nú sem muna Rauðhólana eins og þeir eru
á myndinni, þó hafa ugglaust einhverjir
sem nú eru um áttrætt komið þangað á
barnsaldri.
GS.
Gler og álpóstar einkenna ytra útlit hússins. Þesskonar áferð þótti nýstárleg á fyrstu ára-
tugum aldarinnar, en þykir nú full vélræn og kaldranaleg. Það rýfur þó einhæfnina að tré í
umhverfinu speglast í glerinu.
NÝTT HÚS ALÞJÓÐA
VEÐURFRÆÐISTOFN-
UNARINNAR
Alþjóða Veðurfræðistofnunin, eða
World Meteorological Organization
eins og hún heitir á ensku, er í Genf
og hefur nýlega fengið til umráða
nýtt stórhýsi. Það er í hæsta máta nútímalegt
hús og sker sig nokkuð úr í nágrenni við hefð-
bundnar byggingar. Þessi útgáfa af módem-
isma er stundum nefnd techno, þ.e. kennd við
tækni, þó ekki sé gengið eins langt og stund-
um áður í því að láta hús líta út sem einskonar
vél fyrir starfsemina innan veggja. Ekki er þó
ljóst hvaða tilgang það kann að hafa að Veð-
urfræðistofnunin sé í húsi sem a.m.k. ofan frá
lítur út eins og skipsskrokkur. Hliðarnar
sveigjast út svo breidd hússins verður mest
um miðjuna, en endarnir mjókka í einskonar
stefni.
Segja má að mikill hreinleiki einkenni heild-
ina en þessar risastóru hliðar úr gleri, áli og
stáli eru nokkuð meinlætalegar og minna á
dauðhreinsunina sem módemisminn leiddi yfir
Á jarðhæð Alþjóða Veðurfræðistofnunarinn-
ar. Einnig þar eru málmsúlur, málmfletir og
gler í fyrirrúmi. Dæmigerður techno-stíll.
byggingarlistina fyrr á öldinni, ekki sízt í
skýjakljúfum Mies van der Rohe. Afleiðingin
af þeirri tízku varð skeliileg íyrir borgir heims-
Hús Alþjóða Veðurfræðistofnunarinnar séð ofan frá. Þar sést m.a. kápan, ytra byrðið, sem
umlykur húsið og er hugsuð til að jafna hita og birtu.
ins, sem fylltust af húsum í fxystikistustfl.
Sveigðar línur Veðurfræðistofnunarinnar eru
síður fallnar til að verða óþolandi en frystikist-
umar og Genf hefur ekki annað en ávinning af
húsi sem sker sig frá hinu hefðbundna. Það
yrði hinsvegar dapurlegt að sjá heila borg sem
byggð væri úr húsum af þessu tagi.
En það er ekki aðeins útlitið sem dregur
dám af tæknihyggju. Loftræstingin er hrein
tæknisnilld og fæst með því að svölu og
fersku lofti er safnað neðanjarðar. Það er
dregið upp með úthliðum hússins og inn á
hverja hæð svo menn hafa ekki annað en gott
loft til að anda að sér um leið og þeir spá í
veðurspilin. Vegna stöðu hússins á lóðinni
þurfti að bregðast við þeim verðurfarsaðstæð-
um, að kaldh- norðanvindar mæða á annari
hlið hússins, en hin hliðin snýr móti sól og
getur þá orðið efitt að verjast hitanum þegar
glugar eru stórir. Vegna þessa er húsið með
tvöfaldan ytri byrðing; fast gler á ytra byrð-
ingi norðurhliðar, en opnanlegt að sunnan-
verðu. Það er með öðrum orðum séð fyrir
notalegu veðurfari í þessu húsi. Arkitektar
hússins em heimamenn: Rino Brodbeck og
Jacques Roulet. GS.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 18. SEPTEMBER 1999 9