Lesbók Morgunblaðsins - 06.11.1999, Blaðsíða 14

tónverk fyrir Dómkórinn.
„Þetta gerðist þannig að árið 1992 fengum
við enskan gestastjómanda til að stjóma Dóm-
kómum. Ég þurfti að fara til Lundúna vegna
undirbúnings og sá þá auglýsta tónleika sem
mér þóttu forvitnilegir. Þar heyrði ég meðal
annars verkið Missa Adventus et Quadrages-
ima eftir Petr Eben og hreifst mikið af. Svo
mikið að þegar ég kom heim skrifaði ég tón-
skáldinu bréf og bað hann að útvega mér nótur
að þessu verki og jafnvel fleirum. Ég sagði
honum deili á mér og Dómkómum og að við
hefðum þann sið að fá tónskáld til að semja eitt
nýtt verk fyrir okkur á hverju ári. Svo spurði
ég hvort hann væri ef til vill fáanlegur til að
semja fyrir okkur.
Hann tók þessu ákaflega vel og sagði það
mikinn heiður fyrir sig að fá að semja tónverk
fyrir íslendinga, þeir væru friðelskandi þjóð
sem hefði aldrei farið með stríði á hendur öðr-
um þjóðum. Hann vildi semja við jákvæðan
texta og fyrir valinu varð fallegur texti úr Jes-
aja þar sem segir frá framtíðarríkinu þegar
allt mannkyn talar einni tungu og ljónið bítur
gras með lambinu á meðan kálfamir leika sér
við skógarbimina.
Petr Eben kom svo hingað til lands ásamt
konu sinni þegar við fluttum verkið og reynd-
ist afskaplega látlaus og þægflegur maður eins
og allii- sannir listamenn. Það var því gaman að
geta heiðrað hann á afmælinu hans,“ sagði
Marteinn H. Friðriksson.
Þrennir tónleikar
Ferðin til Prag var mikil upplifun fyrir alla
sem þátt tóku í henni. Við sungum þrívegis,
fyrst á Gamla torginu nærri styttunni af Jó-
hanni Húss þar sem við fluttum íslensk þjóðlög
í bland við madrígala. Föstudaginn 29. október
sungum við tvívegis ásamt kór frá Varberg á
vesturströnd Svíþjóðar. Fyni tónleikamir
voru haldnir í kirkju heflags Nikulásar við
Gamla torgið en þar sungu kóramir hvor í sínu
lagi verk eftir Petr Eben og frá heimalöndum
sínum. Auk þriggja verka eftir Eben fluttum
við Requiem Jóns Leifs, Credo eftir Hjálmar
H. Ragnarsson og Áminningu eftir Þorkel Sig-
urbjömsson en hann var með okkur í þessari
ferð ásamt Barböru konu sinni.
Um kvöldið fluttum við okkur um set yfir í
Basilíku heilags Jakobs sem er steinsnar frá
Gamla torginu. Þar sungu kóramir saman tvö
verk Ebens, Missa Adventus og Te Deum sem
áður eru nefnd. Einnig voru á dagskránni verk
fyrir orgel og trompet sem heimamenn fluttu.
Af öðrum tónleikum á þessari tónlistarhátíð
er það að segja að hún hófst áður en við kom-
um með tónleikum kórs frá Finnlandi. Daginn
eftir tónleika okkar voru svo sinfóníutónleikar
í Rudolfinum-tónleikahöflinni þar sem flutt
voru verk eftir Anton Dvorák og Petr Eben.
Hátíðinni lauk svo á sunnudagskvöldi þegar
sænski kórinn og kór frá Miinchen í Þýska-
landi ásamt innlendum einsöngvurum og
hljómsveit fluttu Requiem Mozarts í kapellu
sem kennd er við Betlehem.
Kunnugleg rödd
Að öðru leyti nutum við lífsins í þessari
fögra borg sem einkennist af mikilli uppbygg-
ingargleði. Það er hægt að eyða mörgum dög-
um í það eitt að horfa á húsin í Prag og enn
fleiri í að horfa á mannlífið. Þama má sjá allar
helstu stfltegundir byggingarlistarsögunnar,
allt frá barokk til rjómatertustíls Jósefs Sta-
líns. Það er búið að gera upp mörg hús af ást
og virðingu fyrir hefðinni og hvarvetna er ver-
ið að hamast. Á sjálfan þjóðhátíðardag Tékka,
28. október, urðum við að klofa yfir tæki og tóí
byggingarmanna til að komast inn á æfinga-
stað. Og tflbrigði mannlífsins era ekki færri en
í húsagerðariistinni því Prag stendur á kross-
götum margra heima ef út í það er farið.
Að sjálfsögðu höfðum við opin augun fyrir
framlagi íslendinga til menningarlífsins í
borginni. Þar ber hæst veitingastaðinn Resta-
urant Reykjavík í hjarta bæjarins sem Þórir
Gunnarsson ræðismaður starfrækir af mynd-
arskap. Og þar sem við sátum og horfðum á
uppfærslu á Don Giovanni Mozarts í brúðu-
leikhúsi fannst okkur ein röddin hljóma kunn-
uglega. Þar var þá kominn Kristinn Sigmun-
dsson sem söng hlutverk II Commendatore af
alkunnum glæsibrag. Ég hef reyndar heyrt að
þessi sýning sé væntanleg á listahátíð í
Reykjavík næsta sumar og mæli eindregið
með henni.
En þeim sem áhuga hafa á að kynnast hinu
geðþekka tónskáldi Petr Eben skal bent á að
tfl þess gefst ágætt tækifæri í Dómkirkjunni
annað kvöld, sunnudagskvöld kl. 20:30, þegar
Dómkórinn syngur öll verkin sem við sungum í
Prag. Þar verður einnig mættur tékkneski
organistinn Jan Kalfus sem lék með okkur í
Prag, mikfll snfllingur. Að viðbættum verkum
Ebens flytur kórinn nýtt verk sem Páll Pamp-
ichler Pálsson samdi fyrir okkur og nefnist
Luxaeterna eða Ljósið eilífa.
Höfundurinn er blaðamaður og syngur 2. bossa í
Dómkórnum. Flestar myndanna tók Eyþór Árna-
son.
^ Jökulvatn í grennd við Skaftafell. Vatnslitir 1994. Eign Barbican Center í London.
ISLANDSFERÐIR
MOY KEIGHTLEY
Við Öskju um sólsetur. Vatnslitir.
EFTIR HAFDÍSI
HERBERTSDÓTTUR BENNET
ísland var hinni írskætt-
uðu Moy Keightley
innblástur, hliðstætt því
sem fjallið St. Victoire var
Cézanne og Giverny-
garðurinn var Monet.
Hún undi sér best í
víðfeðmi öræfanna,
en | því miðurer [ Dessi
listakona fallin frá
fyriraldur fram.
MOY Keightley var
orðin þroskuð lista-
kona og merkur
kennari (kenndi m.a.
við Central St.
Martin’s School of
Art í London, einn
best þekkta lista-
skólann í Englandi) er hún kom til ís-
lands í fyrsta sinn árið 1977. Má segja að
uppfrá því ætti landið hug hennar allan.
Hún undi sér best í víðfeðmi öræfanna og
þótt fædd væri og uppalin í stórborg, víl-
aði hún ekki fyrir sér óþægindin og erfið-
ið sem því gátu fylgt, einkum í misjöfnum
veðrum. Raunar voru það einmitt hinar
snöggu veðrabreytingar, með tilheyrandi
ljósbrigðum og stórfenglegu skýjafari
sem höfðuðu mest til henar og urðu að
hennar sérfagi.
Hún þróaði tækni sem var mjög sér-
stæð og persónuleg, var líkast því að hún
skapaði fagurgerðan vef úr landslaginu,
oft settan perlum og eðalsteinum. Þótt
hún ynni nær eingöngu í vatnslitum og í
fremur smáu formi, voru það ótrúleg
áhrif sem hún töfraði fram. Sjálf á ég eft-
ir hana uppáhaldsmynd sem, þótt óhlut-
læg sé, gefur til kynna að tíminn sé nokk-
uð löngu eftir sólarlag síðla hausts, það er
horft til íshafsins - dumbrauðir og ísbláir
litirnir senda kaldan hroll niður bakið en
ylja um leið hjartarætur útlaganum, barni
norðursins, sem sest hefur að á erlendri
grund en aldrei alveg fest rætur.
Árið 1995 tók Moy þátt í alþjóðlegri
samkeppni, sem beint var að starfandi
listamönnum og nefnd var „Listamenn á
ferð“. Átti efnið að vera sem næst ferða-
saga í myndum. Hún sendi inn verk, sem
samsett var úr svipmyndum frá Islandi,
nefnt „íslandsferð - 30 ferðaþættir", hver
og ein lítil gersemi þrungin kyngikrafti
íslenskrar náttúru. Hún bar sigur úr být-
um, hlaut að verðlaunum þriggja vikna
ferð og uppihald _ hvar sem hún vildi í
heiminum. Varð Ástralía fyrir valinu og
naut hún þeirrar ferðar í ríkum mæli.
Eigi að síður sneri hún sér strax að efn-
inu þegar heim kom: að vinna úr efniviði
þeim sem hún hafði safnað að sér á Isl-
andi um sumarið.
Moy var hógvær að eðlisfari og lagði
ekki sjálfshól í vana sinn, en í þctta sinn
sagði hún mér sigri hrósandi: „Ég vann
þetta fyrir Island" - en eftir svolitla um-
hugsun bætti hún við „en Island vann það
líka fyrir mig“.
Moy kemur ekki til Islands í ár. Þrem-
ur vikum eftir að hún kom heim úr
íslandsferðinni í fyrra fékk hún heilablóð-
fall og dó skyndilega. Það sorglega er að
hún hafði einmitt þá um sumarið látið af
kennarastörfum og hugðist beina öllum
sínum kröftum að listsköpuninni. Hún
1 4 LESBÓK MORGUNBIAÐSINS - MENNING/LISTIR 6. NÓVEMBER 1999