Alþýðublaðið - 21.05.1988, Blaðsíða 10

•> 3 ■ "* -
I
10
Laugardagur 21. maí 1988
MÞÍBVBLMÐ
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Umsjónarmaður
helga&blaðs: Þorlákur Helgason
Blaðamenn: Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir, Ómar
Friðriksson, og Sigríður Þrúður Stefánsdóttir.
Dreifingarstjóri: Þórdís Þórisdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síöumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
1 Dreifingarsími um helgar: 18490
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði. í lausasölu 50 kr. eintakið virkadaga, 60
kr. um helgar.
FASTIR LIÐIR
EINS OG VENJULEGA
Þegar Ríkisútvarpiö var og hét „útvarp allra lands-
manna“, hófst dagskrárkynningin yfirleitt á því að þulur
mælti: „Fastir liöireins og venjulega". Mörgum þótti þetta
hughreystandi. Þaö var þó alltént hægt að halla sér að guf-
unni. Rótleysi eftirstríösáranna og innreió okkar á heims-
kortið leysti of margt úr læðingi. Á einu bretti varð heil
stjórnmálahreyfing svipt lifibrauði sínu. Það var ekki
hægt að nærast áþví í kosningum að hérbyggi fátæk þjóð
í vanda. Enn þann dag í dag er vinstri hreyfingin að súpa
seyðið af því að almenningur gat skipt úr vísitölubrauði
með margaríni yfir í „þriggja korna“. Á sjöunda áratugnum
var svo komið að þjóðin var komin í hóp allra auðugustu.
Viðreisnarstjórninni var þakkað (eða kennt um) að
skömmtunartímabili lauk og frelsi varaukið til athafna. At-
hafnafrelsið skapaði vissulega sumum auð og í lok við-
reisnar þótti nóg komið á landsbyggðinni. Við tók áratug-
ur Framsóknaren í mörgu tilliti tímabil afturhalds. „End-
uruppbyggingin" fólst í togarakaupum, og þegar allt þraut
um síðir á stjórnartíma Sjálfstæðisflokks og Framsóknar,
var brugðið til þess ráðs að láta krónuna bjarga því sem
bjargað var. Allir þekkja ganginn síðan, krónan uppskrúf-
uð æ ofan í æ, viðbrunnin skuldasúpa í kapphlaupi við
verðlagið. Tölurnar þekkjum við. Frá 1974 til dagsins í dag
hefur verðlag meira en hundrað faldast. Áratuginn 1975-
1984 jókst framfærslukostnaður um tæp 47% að jafnaði
á ári, en kauphækkanir færðu fjölskyldum aðeins 0.4%
kaupmáttaraukningu. Á samatíma jókst vinnutími heimil-
anna margfalt, þannig að í raun færði hundraðföld verð-
bólgan fólki minna en ekki neitt.
Um árabil hefur fjárfesting í atvinnutækjum ekki gefið
neittaf sér. Þjóðin hjakkarí samafarinu. Það sem verraer:
Hugsunin hefur ekki breyst. Fastir liðir eru og verða eins
og venjulega — hjá flestum.
r
I viðtali við Sigurðs Einarsson útgerðarmann í Vest-
mannaeyjum, sem birtist í blaðinu í dag kveðurvið nokkuð
annan tón en við eigum að venjast. Sigurður er einn þeirra
útgerðarmanna sem vilja festa aflakvóta í sjávarútvegi og
þurrka sóknarkvóta út. „Það þarf að breyta ríkjandi gösl-
arahugsunarhætti," segir Sigurður. Og hvað munu menn
segja við þessum fullyrðingum: „Mér finnst eini ókostur-
inn við (kvóta)kerfið að kvótinn erof rúmur. Menn hafaekki
lent í nógu miklum vandræðum með kvótana. Ef menn
væru með lítinn kvótamyndu þeirekki mokaupp fiski sem
þeirfengju lítiðfyrir.“Sigurðursegirennfremurað í haust
munu þeir kvarta mest sem hafa verið harðastir í því að
moka upp fiskinum og selja hann verðlausan. Sigurður
bendirog áað offjárfesting sé ekki bara í sjávarútvegi. At-
vinnuvegir, verkalýðshreyfing (og stjórnmálamenn) stóli á
gömlu úrræðin um gengisfellingu. Um fjárfestingu í versl-
un í Reykjavík segir Sigurður einfaldlega: „Það er bara
ekki komið að þeim.“
Sigurður Einarsson imprar á því sem verið hefur bann-
vara í efnahags- og stjórnmálaumræðunni. Hver á að
borga brúsann? Það er hægt að byggja flugstöð fyrir tvö
þúsund og fimm hundruð milljónir, en einhver verður að
vinnafyrirhenni. Þjóðin erekki vöknuð af fjárfestingunni,
og það er stólað á að gömlu úrræðin, sem færðu skuldur-
um milljarða vegna þess að lán voru gjafir. Lán þarf að
borga í dag með verðtryggðum krónum, og þess vegna
verða atvinnuvegirnir að standa undir þeim með því að
starfaaf viti. Ríkið áekki að tryggjavonlausan rekstur. Um-
mælin um Byggðasjóð ná væntanlega inn í stjórnarher-
búðirnar: „Eitthvert mesta böl fyrir útgerð og fiskvinnslu
á landsbyggðinni (er) að Byggðasjóður skuli lána til út-
gerðarog fiskvinnslu," segirSigurður Einarsson. Við þurf-
um ekki að vera sammála útgerðarmanninum í einu og
öllu — en kynni ekki að felast nokkur sannleikur í orðum
hans?
LlTIÐ BRÉF FRÁ ÞAKKLÁTUM LESANDA
Eftirfarandi grein er svar eða
athugasemd við grein sem birt-
ist í Alþýðublaðinu þann 31.
mars sl. Þar var viðtal við þau sr.
Hönnu Mariu og sr. Sigurð Árna
í Skálholti en þau reka þar lýðhá-
skóla. Yfirskrift greinarinnar var:
Kirkjan er ekki innkaupastofnun.
Ágætu hjón, Siguröur Árni
og Hanna María
„Kirkjan er ekki innkaupa-
stofnun", er yfirskrift viðtals
sem ég las í páskablaði Al-
þýðublaðsins sem mér af
hendingu barst í hendur fyrir
nokkru (ég er ekki kaupandi
Alþýðublaðsins). Þetta er við-
tal Þorláks Helgasonar við
ykkur hjónin og er ég bæði
glöð og þakklát fyrir að svo
merkileg og ágæt grein
skyldi hafa komið inn á mitt
borð. Því þrátt fyrir hið
krappa viðtalsform kemst les-
andinn í snertingu við svo
ótrúlega margt á sviði menn-
ingar og trúar sem á okkar
tímum hlýtur að brenna í hug
og hjarta hvers hugsandi
manns. Um einstaka hluta
viðtalsins má jafnt segja þá
alla ágæta eða hvern öðrum
betri. Alls staðar mæta
manni þar „orð í tfma töluð“,
hvort sem svarað er spurn-
ingum eins og Hver er ég?,
Hvað áttu við?, eða Ævintýrin
á vídeo? Og þar, eins og
raunar alls staöar í þessu við-
tali er áberandi sterk og lif-
andi — og sársaukafull —
ykkar eigin tilfinning um
getuleysi eða „gjaldþrot" er
þið nefnið svo — prestanna
sjálfra á því „að umtúlka lífs-
boðskap kirkjunnar á raun-
verulegu máli, og inn í sam-
félagið — eða eins og þið
segið „tala á máli sem sam-
tfðinni er skiljanlegt og raun-
hæft“ — sem auðvitað er
frumskilyrði þess „að tíminn
geti tengst" þeim boðskap
sem verið er að flytja. Um að
þetta sé aðalkjarni málsins
er ég ykkur svo sannarlega
sammála og ég er ekki í vafa
um að vöntun á þessu er ein
aðalrótin að fráhvarfi hugs-
andi almennings frá kirkjunni
í dag. Fáir eða engir þora að
neita því „að í siðalögmáli og
kærleiksboðum Krists felast
allar þær mannbótahugsjónir
sem haldbestar hafa reynst.
Og engin trúarbrögð hafa
heldur á áhrifaríkari hátt
„leitt I Ijós lífið og ódauðleik-
ann“ en þau sem kennd eru
við Krist. En innvaföar I þús-
und ára gamlar kirkjulegar
kenningaflíkur og hugmynda-
fræða umbúðir verður hinn
einfaldi og elskulegi kær-
leiksboðskapur Krists langt I
frá að vera svo auðskilinn og
aðgengilegur sem skyldi
hinum almenna, kristna „leik-
rnanni" — a.m.k. hér á ís-
landi. Og þarf reyndar engan
að undra, svo mikil sem fjar-
víddin liggur milli þess sem
var og þess sem er, ekki bara
I tímanum, heldur einnig, já,
svo margfalt breiðari á ótal
öðrum sviðum hvert sem litið
er, svo sem á sviðum al-
mennrar þekkingar og sívax-
andi vísinda — og tækni-
þróunar sem eðlilega hefur
svo fætt af sér nýja heims-
mynd og hugmyndafræði
sem virðist jafn fjarlæg hinni
fyrri og austrið er langt frá
vestrinu. En eitt er óbreytt:
enn er spurt af jafnmiklum
alvöruþunga og áður, fyrir
þúsundum ára — hver er ég?
— hvaðan kom ég? — og
hvert er ferðinni heitið? — og
enn jafn sárlega þyrst eftir
svari er svalað gæti hugan-
um jafnt og hjartanu. Og sem
betur fer — enn fá sumir
svör sem þeim nægir. Ef ekki
innan kirkjunnar eigin vé-
banda þá utan hennar afgirta
túns.
í þessu sambandi kemur
mér I hug danski lífsspeking-
urinn og hugsuðurinn Martin-
us. Hann andaðist árið 1981
rúmlega níræður og var því
algjörlega maður okkar aldar.
Hann óx úr grasi sem óskóla-
genginn alþýðumaður en
hefur nú lengi.verið talinn —
af þeim sem til hans og
verka hans best þekkja, —
einn af stórmennum andans
og jafnframt einn merkasti
og sérstæðasti Krists-postuli
sem uppi hefur verið hér á
Vesturlöndum... á síðari tím-
um. Sannur guðstrúarmaður
og Kristsvinur frá upphafi,
enda kominn frá trúuðu,
dönsku alþýðuheimili.
Hingað til lands kom
Martinus alloft á 6. og 7. ára-
tugnum. Slðan þá man margt
eldra fólk Martinus. Dvaldi
hann mest I Reykjavlk en
ferðaðist þó allvíða um land-
ið. Hann flutti fjölda fyrir-
lestra og vann fljótt hug og
hjörtu þeirra er sáu hann og
heyrðu. Flestir klerkar sem
kynntust honum dáðu hann
og virtu. Eftir Martinus liggja
margar bækur trúar- og heim-
spekilegs efnis. Þeirra mest
og sú bók sem hefur að
geyma aðalkjarna lífsviðhorfs
hans og kenningar er Bók
lífsins, gefin út I 7 bindum.
Þeir sem til hennar þekkja og
teljast dómbærir á sviði því-
likra bókmennta, nefna hana
andlegt stórvirki. í bókum
sínum vitnar Martinus mjög
til biblíunnar og þá fyrst og
fremst til Krists sem er aðal-
grundvöllurinn. En jafnframt
höfðar hann afar sterkt til nú-
tímans. Ekki síst til þeirra
sem I dag eru íhugandi og
leitandi eða eins og hálf
heimilislausir andlega séð —
og meðal annars til þeirra
sem kirkjan hefur misst eða
er að missa. Það er sem I
boðskap hans og boðun
felist eitthvað sem öðru
fremur okkar hraðfleygi „tími
getur tengt sig við“. Fáeinum
af bókum Martinusar hefur
verið snúið á íslensku. Þekkt-
astar eru Kosmisk fræðslu-
erindi í tveimur bindum —
hið fyrra nýútkomið endur-
prentað. Þáer Heimsmyndin
eilífa með skýringarmyndum
— og siðast en ekki síst lítil
og falleg bók sem á íslensku
nefnist Upphaf köllunar
minnar.
Undanfarin ár hafa bækur
hans verið að koma út á fleiri
tungumálum utan Norður-
landanna. Á dönsku fást öll
hans verk hjá ákveðnu forlagi í
Kaupmannahöfn.
Með kærri kveðju og bestu
óskum til ykkar hjónanna.
Ingibjörg Þorgeirsdóttir
Hátúni 10A, sími 24565