Alþýðublaðið - 20.05.1989, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 20. maí 1989
A-mynd/E.ÓI.
„Ég finn hina sterku norrœnu sam-
kennd á Íslandi. Hér er maður velkom-
inn og meðal vina. “
Ingvar Carlsson forsætisráðherra
Svía og formaður sænskra sósíal-
demókrata ræðir við ritstjóra Al-
þýðublaðsins á herbergi sínu á
Hótel Sögu: „Við höfum getað
sýnt stöðugan árangur. Fólk hefur
fundið að kjör þess og aðstæður
hafa batnað undir sósíaldemó-
kratiskri stjórn."
Ingólfur Margeirsson ritstjóri Alþýöublaösins
ræöir viö Ingvar Carlsson forsætisráöherra Svía
og formann sænska Sósíaldemókrataflokksins
um áhrif og völd sósíaldemókrata, sigra og ósigra
gegnum tíöina, stefnumál nútíöar og framtíöar, af-
vopnunar- og alþjóöamál, þýöingu umhverfismála,
endurskoöun stefnuskrár sænskra krata, og hlut-
verk smáþjóða í uppbyggingu betri heims.
Ingvar Carlsson segir að sænskir kratar hafi ekki of
mikil völd. Það sé þjóðin sem ákveði hverjir sitji við
völd hverju sinni. Hins vegar hafi þeim tekist að
hrinda hugmyndum sínum í framkvæmd í daglegu lífi
og að þær hafi verið samhljóða vilja, vitund og til-
finningu sænsku þjóðarinnar.
Aðalstefnumál sænskra sósíaldemókrata snúast nú
um mengunar- og umhverfismál. Og það eru mál sem
snerta ekki Svía eina, heldur mannkynið allt. Ingvar
Carlsson segir við Alþýðublaðið að pólitíkin sé að
verða æ alþjóðlegri; lausnir verða ekki fundnar nema
með samstarfi og sameiginlegu átaki. Afvopnun, bar-
áttan við mengunarmálin og gegn hungri og atvinnu-
leysi sé sameiginleg baráttumál alls mannkyns.
— Ef við lítum á heimsókn
þína til fslands í heild; gerirðu þér
vonir um að hún komi ti! með að
skila beinum árangri?
„Þessi ferð er liður í samfelldri
samvinnu milli landanna og ég
sem forsætisráðherra hef haft
mikinn áhuga á. Heimsóknin er
farin á mjög heppilegum tíma,
stuttu eftir ráðherrafundinn í Os-
ló þar sem fulltrúar EFTA-Iand-
anna hittust með góðum árangri
og sendu frá sér sameiginlega yfir-
lýsingu. íslendingar munu nú
taka við formennskunni í EFTA
og síðan Svíar og einmitt á því
tímabili mun ráðast í hvern farveg
samvinna EFTA- og EB landanna
þróast. Þessi heimsókn til íslands
hefur því gefið mér gott tækifæri
að ræða við ráðherra í ríkisstjórn
íslands um málefni EFTA og
EB.“
— En það hefur ekki verið
lagður grundvöllur að neinum
samningum milli ríkjanna
tveggja, eins og verslunar- eða
viðskiptasamningar?
„Nei, enda var það aldrei til-
gangurinn með heimsókninni."
HUGMYNDIR OKKAR
SAMHLJÓDA VITUND
ÞJÓPARINNAR_________________
— Ef við víkjum aðeins að
SANIEIGINLEGA I
málefnum Svíþjóðar: Hvernig vilt
þú útskýra hin gríðarlegu áhrif og
vö/d sem sósíaldemókratar hafa
haft í Svíþjóð undanfarin 50-60
ár?
„Skýringarnar eru margþættar.
í fyrsta lagi hafa hugmyndir okk-
ar fallið vel að norrænni þjóðfé-
lagsgerð. Okkur hefur tekist að
framkvæma þessar hugmyndir í
daglegu lífi og þær verið sam-
hljóða vitund og tilfinningu þjóð-
arinnar. Við höfum ennfremur
getað sýnt stöðugan árangur:
Fólk hefur fundið að kjör þess og
aðstæður hafa batnað undir sósí-
aldemkratískri stjórn.“
— Finnst þér að þið hafið haft
of mikil völd?
„Nei, það er þjóðin sem ákveð-
ur hverjir sitja við völd hverju
sinni. Við höfum aldrei, þrátt fyr-
ir langa stjórnarsetu, verið með
mikinn meirihluta á þingi. Við
höfum reyndar setið meira og
minna í minnihlutastjórnum. Við
höfum nær alltaf þarfnast stuðn-
ings eins af smáflokkunum til að
fá mál okkar I gegn á þingi. Við
höfum ekki verið með hreinan
meirihluta nema í stutt tímabil og
getað náð stefnu okkar óhindrað
fram.“
UMHVERFISMÁL STÆRSTA
VERKEFNID FRAMUNDAN
— Efþú lœtur hugann hvarfla
aftur í tímann; hvaða stefnumál
hafa tekist best hjá sósíaldemó -
krötum? Hvað ertu ánægðastur
með persónulega?
„Þrjú stærstu verkefnin sem
sænska þjóðin hefur falið okkur í
timans rás eru þessi: í fyrsta lagi
kosningarétturinn. Það tók okkur
nokkra áratugi að gera almennan
kosningarétt að lögum. Þar unn-
um við með hinum frjálslyndu
sem nú er Þjóðarflokkurinn. í
öðru lagi var það baráttan gegn
atvinnuleysi fjórða áratugarins.
Það var annað mikla verkefnið í
röðinni. Þriðja verkefnið var upp-
bygging velferðarþjóðfélagsins
sænska eftir síðari heimsstyrjöld-
ina. Það er mín skoðun að nú höf-
um við fengið fjórða verkefnið:
Umhverfismál.“
— Hvaða stefnumál sœnskra
krata hafa mistekist? Hvað ertu
óánœgður með?
„Það eru neikvæðar hliðar á
sænsku samfélagi: Við berjumst
við fíkniefnaneyslu ungmenna,
glæpir og afbrot hafa ekki minnk-
að. Það ríkir ekki jöfnuður í
menntakerfinu; okkur hefur ekki
tekist að greiða öllum aðgang að
æðri menntastofnunum eins og
við hefðum viljað.“
— En á heildina litið: Sœnskir
sósíaldemókratar hafa skapað
velferðarþjóðfélag, sett lög um
lífeyrissjóð allra landsmanna, at-
vinnuleysistryggingar, byggt upp
þjóðarheimilið þar sem hver og
einn býr við félagslegt öryggi og
stöðugleika. Þið hafið byggt upp
einstök tryggingarkerfi eins og at-
vinnulífeyrissjóði og sett lög um
eignaraðild launþega að atvinnu-
fyrirtækjum o.. s. frv. Er í raun
hægt að gera meira. Eru nokkur
stór stefnumál eftir?
„Jú,jú. Umhverfismálin eru
nær óhreyfður málaflokkur. Þar
er mikið ógert. Síðan eru það al-
þjóðamálin og alþjóðleg sam-
vinna. Baráttan gegn kjarnorku-
vopnunum, afvopnunarmálin, al-
þjóðleg samstaða með kúguðum
þjóðum eins og í Suður- Afríku.
Verkefnin eru nægjanleg!1
ENDURBÆTUR___________________
— Önnur mikilvœg mál sem
sœnskir sósíaldemókratar vinna
nú að?
„Við vinnum nú að því að end-
urbæta hið almenna, innra þjóð-
félagskerfi í Svíþjóð. Gefa ein-
staklingnum fleiri valmöguleika,
auka og bæta þjónustu. Við höf-
um á undanförnum árum og ára-
tugum byggt upp alls kyns kerfi;
lífeyrissjóði, atvinnuleysistrygg-
ingasjóði, tryggingar til handa
þeim sem verða lífeyrisþegar um
aldur fram, sjúkratryggingar og
þar fram eftirgötunum. Nú vinn-
um við að þvi að samtengja þessi
mismunandi kerfi þannig að þau
nýtist einstaklingunum betur.
Með öðrum orðum erum við að
endurbæta þau kerfi sem við höf-
um sjálfir skapað.“
— Lítum til framtíðarinnar:
Munu hinar sósíaldemókratísku
hugmyndir og stefnumál ein-
kenna Svíþjóð á nœstu öld? Verð-
ið þið ennþá til á 21. öldinni?
„Grunnhugmyndir okkar um
frelsi, jöfnuð og samstöðu verða
jafn lifandi á næstu öld sem nú.
Önnur stórmál eins og umhverfis-
málin verða ekki leyst af markaðs-
öflunum; umhverfismálin snúast
um rétt hvers og eins til náttúr-
unnar og umhverfis síns og því
verður löggjafinn að grípa þar
inn. Við verðum að standa saman
og ráðast gegn mengunarvandan-
um; við getum ekki leyst þennan
málaflokk hvert í sínu lagi. Þar
fara menn og lönd í sainfylk-
ingu.“